Whom must we treat equally for educational
opportunity to be equal?
Democratische gelijkheid: vereist dat iedereen evenveel tijd en aandacht krijg, ongeacht hoe goed ze
zijn in iets, hoe hard ze hun best doen, hoe achtergesteld ze in het verleden zijn geweest, wat ze
willen, of hoeveel zij of anderen daarvan zullen profiteren.
Moralistische rechtvaardigheid: vereist dat deugd beloond wordt en ondeugd gestraft.
Zwakke humane rechtvaardigheid: omdat sommigen in het verleden minder dan hun evenredige deel
van de voordelen hebben gekregen, moeten deze gecompenseerd worden door hen meer dan hun
evenredig deel van de aandacht te geven. Bij zwakke gaat het bijv. om alleen voor compensatie die
thuis of tijdens eerdere schooltijd te weinig aandacht hebben gekregen, niet degenen die genetisch
te weinig aandacht hebben gekregen.
Sterke humane rechtvaardigheid: diegenen compenseren die in het verleden op welke manier dan
ook tekort zijn gedaan, ook genetisch.
Utilitarisme: meeste utilitaristen gaan ervan uit dat de beste manier om individuen te laten doen wat
wij willen is om van elke activiteit een wedstrijd te maken voor ongelijke beloningen. Gelijke kansen
betekent dat dergelijke races open moeten staan voor iedereen, op een gelijk veld moeten lopen, en
enkel beoordeeld moeten worden op basis van prestatie.
Gelijke kansen kunnen derhalve ofwel een meritocratische verdeling van middelen, ofwel een
compenserende verdeling van middelen, ofwel een gelijke verdeling van middelen inhouden. Een
meritocratische opvatting van gelijke kansen kan op haar beurt hetzij diegenen bevoordelen die hard
hun best doen, hetzij diegenen die veel bereiken, terwijl een compenserende opvatting van gelijke
kansen, hetzij diegenen kan bevoordelen die in het verleden onder een of andere handicap hebben
geleden, hetzij diegenen wier huidige prestaties beneden het gemiddelde liggen.
De moralistische theorie van rechtvaardigheid
Moralistische theorieën van rechtvaardigheid beweren dat we allemaal moeten proberen om deugd
te belonen en ondeugd te bestraffen. Het gaat om een morele gemeenschap, bijeengehouden door
een ongeschreven contract waarin staat: ‘Ik zal mijn best doen als jij het jouwe doet.’ Zij die het
contract respecteren plukken de vruchten ervan. Wie zich er niet aan houdt, wordt intern verbannen
of verbannen als hij zich slecht genoeg gedraagt. Moralistische rechtvaardigheid is gemakkelijk te
verenigen met gelijke kansen. Men zegt eenvoudigweg dat alle leerlingen een gelijke kans hebben
om een inspanning te leveren en dat allen die een gelijke inspanning leveren een gelijke behandeling
krijgen.
Humane theorieën van rechtvaardigheid
In plaats van ons te concentreren op wat wij verdienen op grond van onze deugden en ondeugden,
richten ‘humane’ theorieën van rechtvaardigheid zich op wat wij verdienen simpelweg omdat wij
leden zijn van de menselijke soort. Aangezien wij allen gelijkelijk menselijk zijn, zijn onze aanspraken
als leden van de soort allen gelijk. Dergelijke aanspraken, gebaseerd op het loutere feit mens te zijn,
worden gewoonlijk aangeduid als ‘rechten’. Aangezien er geen algemene overeenstemming bestaat
over de aard van deze rechten, zijn er vele versies van menselijke rechtvaardigheid:
- Sterkste variant: beweert dat alle individuen een gelijke aanspraak hebben op alle middelen
van de samenleving, ongeacht hun deugden of ondeugden. Eist echter gelijke resultaten in
plaats van gelijke kansen.
- Sterke variant: stelt dat de samenleving de aanspraak van een volwassene op middelen
afhankelijk kan maken van verschillende vormen van sociaal nuttig gedrag, maar dat de
maatschappij alle kinderen een gelijke kans moet bieden om te voldoen aan de eisen die zij
stelt.
opportunity to be equal?
Democratische gelijkheid: vereist dat iedereen evenveel tijd en aandacht krijg, ongeacht hoe goed ze
zijn in iets, hoe hard ze hun best doen, hoe achtergesteld ze in het verleden zijn geweest, wat ze
willen, of hoeveel zij of anderen daarvan zullen profiteren.
Moralistische rechtvaardigheid: vereist dat deugd beloond wordt en ondeugd gestraft.
Zwakke humane rechtvaardigheid: omdat sommigen in het verleden minder dan hun evenredige deel
van de voordelen hebben gekregen, moeten deze gecompenseerd worden door hen meer dan hun
evenredig deel van de aandacht te geven. Bij zwakke gaat het bijv. om alleen voor compensatie die
thuis of tijdens eerdere schooltijd te weinig aandacht hebben gekregen, niet degenen die genetisch
te weinig aandacht hebben gekregen.
Sterke humane rechtvaardigheid: diegenen compenseren die in het verleden op welke manier dan
ook tekort zijn gedaan, ook genetisch.
Utilitarisme: meeste utilitaristen gaan ervan uit dat de beste manier om individuen te laten doen wat
wij willen is om van elke activiteit een wedstrijd te maken voor ongelijke beloningen. Gelijke kansen
betekent dat dergelijke races open moeten staan voor iedereen, op een gelijk veld moeten lopen, en
enkel beoordeeld moeten worden op basis van prestatie.
Gelijke kansen kunnen derhalve ofwel een meritocratische verdeling van middelen, ofwel een
compenserende verdeling van middelen, ofwel een gelijke verdeling van middelen inhouden. Een
meritocratische opvatting van gelijke kansen kan op haar beurt hetzij diegenen bevoordelen die hard
hun best doen, hetzij diegenen die veel bereiken, terwijl een compenserende opvatting van gelijke
kansen, hetzij diegenen kan bevoordelen die in het verleden onder een of andere handicap hebben
geleden, hetzij diegenen wier huidige prestaties beneden het gemiddelde liggen.
De moralistische theorie van rechtvaardigheid
Moralistische theorieën van rechtvaardigheid beweren dat we allemaal moeten proberen om deugd
te belonen en ondeugd te bestraffen. Het gaat om een morele gemeenschap, bijeengehouden door
een ongeschreven contract waarin staat: ‘Ik zal mijn best doen als jij het jouwe doet.’ Zij die het
contract respecteren plukken de vruchten ervan. Wie zich er niet aan houdt, wordt intern verbannen
of verbannen als hij zich slecht genoeg gedraagt. Moralistische rechtvaardigheid is gemakkelijk te
verenigen met gelijke kansen. Men zegt eenvoudigweg dat alle leerlingen een gelijke kans hebben
om een inspanning te leveren en dat allen die een gelijke inspanning leveren een gelijke behandeling
krijgen.
Humane theorieën van rechtvaardigheid
In plaats van ons te concentreren op wat wij verdienen op grond van onze deugden en ondeugden,
richten ‘humane’ theorieën van rechtvaardigheid zich op wat wij verdienen simpelweg omdat wij
leden zijn van de menselijke soort. Aangezien wij allen gelijkelijk menselijk zijn, zijn onze aanspraken
als leden van de soort allen gelijk. Dergelijke aanspraken, gebaseerd op het loutere feit mens te zijn,
worden gewoonlijk aangeduid als ‘rechten’. Aangezien er geen algemene overeenstemming bestaat
over de aard van deze rechten, zijn er vele versies van menselijke rechtvaardigheid:
- Sterkste variant: beweert dat alle individuen een gelijke aanspraak hebben op alle middelen
van de samenleving, ongeacht hun deugden of ondeugden. Eist echter gelijke resultaten in
plaats van gelijke kansen.
- Sterke variant: stelt dat de samenleving de aanspraak van een volwassene op middelen
afhankelijk kan maken van verschillende vormen van sociaal nuttig gedrag, maar dat de
maatschappij alle kinderen een gelijke kans moet bieden om te voldoen aan de eisen die zij
stelt.
