Begrippenlijst parlementaire
democratie
, Paragraaf 1
Soeverein: een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste gezag
uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening heeft.
Politiek: het maken van keuzes waarin allen in een staat zijn gebonden.
Efficiënt besturen: je kijkt naar een doelmatig resultaat.
Maximale participatie: je kiest een proces van de democratische besluitvorming met een
zorgvuldige afweging van de verschillende belangen.
Representatieve democratie: het volk vertegenwoordigers kiest die de beslissingen nemen
en met een zekere regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten
afleggen over hun beleid.
Parlementair stelsel: het rechtstreeks gekozen parlement is het hoogste machtsorgaan. Het
kabinet dat gevormd wordt moet te allen tijde verantwoording afleggen aan het parlement.
Constitutionele monarchie: een staatsvorm waarin de taken en bevoegdheden van het
staatshoofd in de grondwet zijn vastgelegd en als het staatshoofd een koning is.
Presidentieel stelsel: de president staat aan het hoofd van de regering, de uitvoerende
macht en kan ministers benoemen en ontslaan.
Ontbindingsrecht: het recht om het parlement te ontbinden.
Dictatuur: de drie machten (rechterlijke-, uitvoerende- en wetgevende macht) zijn niet van
elkaar gescheiden, maar zijn in handen van een kleine groep mensen.
Indoctrinatie: de bevolking krijgt de partij-ideologie met de paplepel ingegoten. Dit komt
doordat media, onderwijs en verenigingsleven onder strenge controle staan.
Theocratie(religieuze dictatuur): hierin is de godsdienst verheven tot staatsideologie.
Militaire dictatuur: hier heeft het leger alle macht.
Referendum: een volksstemming over een bepaald wetsvoorstel.
Paragraaf 2
Ideologie: een samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting
van de samenleving.
Sociaaleconomische verhoudingen: wat is een rechtvaardige verdeling van de welvaart?
Links: zijn voor een sterke, actieve rol van de overheid op het gebied van de economie,
uitkeringen, onderwijs en gezondheidszorg. Links wil de ongelijkheid tussen mensen
verminderen met goede uitkeringen en andere voorzieningen, want mensen hebben niet
allemaal dezelfde kansen om goed voor zichzelf te zorgen. De overheid is er vooral om de
zwakkeren te beschermen en te helpen.
Rechts: willen zo weinig mogelijk bemoeienis van de overheid op sociaaleconomisch gebied.
Rechts vindt dat mensen vooral zelf verantwoordelijk zijn voor een beter bestaan. Ze zien
economische ongelijkheid in de samenleving en dus ook inkomensverschillen als
onvermijdelijk.
Politieke midden: de ideologie tussen links en rechts.
Solidair: samen de consequenties dragen (de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten
dragen.
Organische staatsopvatting: de samenleving is vergelijkbaar met het menselijk lichaam
waarin alle onderdelen van elkaar afhankelijk zijn en ook alleen in onderlinge samenhang
kunnen functioneren.
Maatschappelijk middenveld: welzijnsinstellingen en schoolbesturen.
Ontideologisering: het verdwijnen van ideologie als leidraad voor het politieke leven.
democratie
, Paragraaf 1
Soeverein: een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste gezag
uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening heeft.
Politiek: het maken van keuzes waarin allen in een staat zijn gebonden.
Efficiënt besturen: je kijkt naar een doelmatig resultaat.
Maximale participatie: je kiest een proces van de democratische besluitvorming met een
zorgvuldige afweging van de verschillende belangen.
Representatieve democratie: het volk vertegenwoordigers kiest die de beslissingen nemen
en met een zekere regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten
afleggen over hun beleid.
Parlementair stelsel: het rechtstreeks gekozen parlement is het hoogste machtsorgaan. Het
kabinet dat gevormd wordt moet te allen tijde verantwoording afleggen aan het parlement.
Constitutionele monarchie: een staatsvorm waarin de taken en bevoegdheden van het
staatshoofd in de grondwet zijn vastgelegd en als het staatshoofd een koning is.
Presidentieel stelsel: de president staat aan het hoofd van de regering, de uitvoerende
macht en kan ministers benoemen en ontslaan.
Ontbindingsrecht: het recht om het parlement te ontbinden.
Dictatuur: de drie machten (rechterlijke-, uitvoerende- en wetgevende macht) zijn niet van
elkaar gescheiden, maar zijn in handen van een kleine groep mensen.
Indoctrinatie: de bevolking krijgt de partij-ideologie met de paplepel ingegoten. Dit komt
doordat media, onderwijs en verenigingsleven onder strenge controle staan.
Theocratie(religieuze dictatuur): hierin is de godsdienst verheven tot staatsideologie.
Militaire dictatuur: hier heeft het leger alle macht.
Referendum: een volksstemming over een bepaald wetsvoorstel.
Paragraaf 2
Ideologie: een samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting
van de samenleving.
Sociaaleconomische verhoudingen: wat is een rechtvaardige verdeling van de welvaart?
Links: zijn voor een sterke, actieve rol van de overheid op het gebied van de economie,
uitkeringen, onderwijs en gezondheidszorg. Links wil de ongelijkheid tussen mensen
verminderen met goede uitkeringen en andere voorzieningen, want mensen hebben niet
allemaal dezelfde kansen om goed voor zichzelf te zorgen. De overheid is er vooral om de
zwakkeren te beschermen en te helpen.
Rechts: willen zo weinig mogelijk bemoeienis van de overheid op sociaaleconomisch gebied.
Rechts vindt dat mensen vooral zelf verantwoordelijk zijn voor een beter bestaan. Ze zien
economische ongelijkheid in de samenleving en dus ook inkomensverschillen als
onvermijdelijk.
Politieke midden: de ideologie tussen links en rechts.
Solidair: samen de consequenties dragen (de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten
dragen.
Organische staatsopvatting: de samenleving is vergelijkbaar met het menselijk lichaam
waarin alle onderdelen van elkaar afhankelijk zijn en ook alleen in onderlinge samenhang
kunnen functioneren.
Maatschappelijk middenveld: welzijnsinstellingen en schoolbesturen.
Ontideologisering: het verdwijnen van ideologie als leidraad voor het politieke leven.
