Methodiek samenvattend
Inhoud
De brede basis van het sociaal werk.......................................................................................................2
Emancipatie en empowerment:.........................................................................................................2
Hoofdstuk 2: Vier historische kwesties/spanningsvelden...................................................................2
2.2 Eenheid of verscheidenheid?....................................................................................................2
2.3 Individueel of collectief.............................................................................................................3
2.4 Autonoom of maatschappelijke speelbal?................................................................................5
2.5 Betaald of vrijwillig?..................................................................................................................6
4.2 De brede basis en generalistisch werken als spel tussen de lijnen...............................................6
4.3 Methodisch handelen en de basisvormen van sociaal werk.........................................................8
4.4 Methodisch handelen: de grondslag............................................................................................8
4.4.1 Het grondpatroon van het methodisch handelen..................................................................9
4.4.2 de inzet van methoden..........................................................................................................9
Methodische cyclus volgens de PowerPoint.........................................................................................10
, De brede basis van het sociaal werk
Emancipatie en empowerment:
Emancipatie betekent het zich bevrijden uit een onderdrukkende situatie en streven naar het
verwerven van gelijke rechten. Sociaal werk heeft een belangrijke rol gespeeld in
emancipatiebewegingen van bijvoorbeeld vrouwen en etnische minderheden. Sociaal werkers
zoeken samenwerking en steun in de samenleving om de meest onderdrukte en gemarginaliseerde
mensen en groepen meer macht en zeggenschap over hun omgeving te laten krijgen. Sociaal werk
initieert en faciliteert dit door mensen in een proces van samenwerking, leren en actie invloed te
leren uitoefenen op hun leven en omgeving zodat zij hun levens, kansen en mogelijkheden kunnen
verbeteren.
Emancipatie is echter een complex proces. De vraag is ook wat dat ‘vrij’ zijn precies betekent en of
mensen überhaupt wel ‘vrij’ (van macht) kunnen functioneren. Volgens Van Houten is het begrip
‘emancipatie’ in Nederland sinds de jaren negentig daarom verdrongen door het begrip
‘empowerment’, dat ook oog heeft voor processen op het niveau van het individu en waarmee
professionals makkelijker uit de voeten kunnen komen. Empowerment erkent echter ook structurele
uitsluitingsmechanismen bij sociale problemen die ontstaan door samenspel van factoren op micro-,
meso- en marconiveau.
In emancipatie en empowermentperspectief levert sociaal werk een bijdrage aan mensen, gezinnen,
en gemeenschappen om meer invloed uit te oefenen op hun eigen levens in de samenleving, onder
meer door beïnvloeding van sociaal beleid en wetgeving of door sociale actie en vormen van
politiserende hulpverlening.
Hoofdstuk 2: Vier historische kwesties/spanningsvelden
2.2 Eenheid of verscheidenheid?
Over domeinen heen
Je krijgt als sociaal werker te maken met vraagstukken over verschillende domeinen heen (recht,
gezondheid, enz.). Vaak betreft het vraagstukken die aan meerdere domeinen raken of die domein
overstijgend zijn. In dit meervoudige perspectief schuilt ook de kracht van de sociaal werker, al komt
de herkenbaarheid van het sociaal werk niet altijd ten goede (doordat sociaal werk zo breed is heeft
niemand er meteen een beeld bij).
Maatschappelijke veranderingen hebben ertoe geleid dat de complexiteit van het werk is
toegenomen en de verwachtingen zijn opgeschroefd. Sociaal werkers worden geacht acuut een
antwoord te formuleren op de sociale vraagstukken die zich aandienen. In de geschiedenis zien we
dat het formuleren van zo’n antwoord vaak aanleiding geeft tot het ontstaan van nieuwe
beroepsvarianten van sociaal werk.
Huis van sociale beroepen
Om enige ordering in deze histirisch gergroeide variatie aan beroepen aan te brengen, wotrdt sociaal
werk tegewoordig aangeduid als ‘het huis van sociale beroepen’. Sociaal werk wordt dan voorgesteld
als één beroep met meerdere varianten.
Het sociaal werk bezit een rijke geschiedenis:
Inhoud
De brede basis van het sociaal werk.......................................................................................................2
Emancipatie en empowerment:.........................................................................................................2
Hoofdstuk 2: Vier historische kwesties/spanningsvelden...................................................................2
2.2 Eenheid of verscheidenheid?....................................................................................................2
2.3 Individueel of collectief.............................................................................................................3
2.4 Autonoom of maatschappelijke speelbal?................................................................................5
2.5 Betaald of vrijwillig?..................................................................................................................6
4.2 De brede basis en generalistisch werken als spel tussen de lijnen...............................................6
4.3 Methodisch handelen en de basisvormen van sociaal werk.........................................................8
4.4 Methodisch handelen: de grondslag............................................................................................8
4.4.1 Het grondpatroon van het methodisch handelen..................................................................9
4.4.2 de inzet van methoden..........................................................................................................9
Methodische cyclus volgens de PowerPoint.........................................................................................10
, De brede basis van het sociaal werk
Emancipatie en empowerment:
Emancipatie betekent het zich bevrijden uit een onderdrukkende situatie en streven naar het
verwerven van gelijke rechten. Sociaal werk heeft een belangrijke rol gespeeld in
emancipatiebewegingen van bijvoorbeeld vrouwen en etnische minderheden. Sociaal werkers
zoeken samenwerking en steun in de samenleving om de meest onderdrukte en gemarginaliseerde
mensen en groepen meer macht en zeggenschap over hun omgeving te laten krijgen. Sociaal werk
initieert en faciliteert dit door mensen in een proces van samenwerking, leren en actie invloed te
leren uitoefenen op hun leven en omgeving zodat zij hun levens, kansen en mogelijkheden kunnen
verbeteren.
Emancipatie is echter een complex proces. De vraag is ook wat dat ‘vrij’ zijn precies betekent en of
mensen überhaupt wel ‘vrij’ (van macht) kunnen functioneren. Volgens Van Houten is het begrip
‘emancipatie’ in Nederland sinds de jaren negentig daarom verdrongen door het begrip
‘empowerment’, dat ook oog heeft voor processen op het niveau van het individu en waarmee
professionals makkelijker uit de voeten kunnen komen. Empowerment erkent echter ook structurele
uitsluitingsmechanismen bij sociale problemen die ontstaan door samenspel van factoren op micro-,
meso- en marconiveau.
In emancipatie en empowermentperspectief levert sociaal werk een bijdrage aan mensen, gezinnen,
en gemeenschappen om meer invloed uit te oefenen op hun eigen levens in de samenleving, onder
meer door beïnvloeding van sociaal beleid en wetgeving of door sociale actie en vormen van
politiserende hulpverlening.
Hoofdstuk 2: Vier historische kwesties/spanningsvelden
2.2 Eenheid of verscheidenheid?
Over domeinen heen
Je krijgt als sociaal werker te maken met vraagstukken over verschillende domeinen heen (recht,
gezondheid, enz.). Vaak betreft het vraagstukken die aan meerdere domeinen raken of die domein
overstijgend zijn. In dit meervoudige perspectief schuilt ook de kracht van de sociaal werker, al komt
de herkenbaarheid van het sociaal werk niet altijd ten goede (doordat sociaal werk zo breed is heeft
niemand er meteen een beeld bij).
Maatschappelijke veranderingen hebben ertoe geleid dat de complexiteit van het werk is
toegenomen en de verwachtingen zijn opgeschroefd. Sociaal werkers worden geacht acuut een
antwoord te formuleren op de sociale vraagstukken die zich aandienen. In de geschiedenis zien we
dat het formuleren van zo’n antwoord vaak aanleiding geeft tot het ontstaan van nieuwe
beroepsvarianten van sociaal werk.
Huis van sociale beroepen
Om enige ordering in deze histirisch gergroeide variatie aan beroepen aan te brengen, wotrdt sociaal
werk tegewoordig aangeduid als ‘het huis van sociale beroepen’. Sociaal werk wordt dan voorgesteld
als één beroep met meerdere varianten.
Het sociaal werk bezit een rijke geschiedenis:
