Inleiding
VARIATIELINGUÏSTIEK
de studie van taalvariatie in al zijn vormen
taalverschillen
Lecten: soorten Nederlands
zoals dialecten, regiolecten, sociolecten, Nederlands van de 19e E, standaard
Nederlands,... (‘Het’ Nederlands, bestaat niet)
Taalnormen: ex- en impliciete ‘regels’ die het Nederlands tot het Nederlands maken.
!Er is geen officiële instantie die taalnormen bedenken, maar die groeien spontaan in
de taalgemeenschap.
Die hangen ook af van lect tot lect, bv.: ‘Gij’ wordt soms aanvaard en soms niet.
Taalattitudes: hoe je denkt en voelt over een taal.
Zullen deze lessen bekijken vanuit een synchroon= tegenwoordig perspectief.
Hoofdstuk 1: Het Nederlands anno 2017: verspreiding, juridische status en
variationele structuur.
1. Inleiding
2. De positie van het Nederlands in de wereld
Nederlands is 1 van de 40 meest gesproken talen in de wereld, en 1 van de 7 meest
gesproken talen in Europa.
Nederlands wordt in ruim 40 landen gedoceerd. En is een officiële taal in landen
zoals: Nederland, België, Suriname, Sint Maarten, curaçau.
3. De juridische positie van het Nederlands
Nederlands is ingeschreven in de grondwet. Volgens het decreet is er enkel gebruik
van Vlaams indien het historisch, geografisch of volkskundig verantwoord is.
Nederlands kan ook gebruikt worden als adjectief, waardoor het ambigu wordt. Zoals
Nederlandse kaas, producten, streken en mensen → Leidt tot verwarring.
, 4. De variationele structuur van het Nederlands.
2 perspectieven
BUITENBOUW V/H NED BINNENBOUW V/H NED
(hoe wordt het Ned gebruikt? en hoe (hoe is het Ned. opgebouwd denk aan de
gebruiken we de legoblokjes) legoblokjes.)
Allen taalGEBRUIK (-variatie) lectale Allen taalSTRUCTUUR
variatie (taal structuurvariatie)
SOCIOLINGUÏSTIEK sociale variatie FONETIEK/ FONOLOGIE zee
Welke verschillen zijn er in het fonetische variatie zeej
taalgebruik van verschillende sociale Uit welke klanken is het
groepen, en waarom? Ned.opgebouwd?
DIALECTOLOGIE/ AREAAL MORFOLOGIE boekje
TAALKUNDE geografische variatie morfologische variatie boekske
Welke verschillen zijn er in het Uit welke woorddelen is het
taalgebruik van sprekers die niet in Ned. opgebouwd.
dezelfde regio zijn opgegroeid?
stukjes van woorden zoals bv.: voltooid
DIACHRONE TAALKUNDE diachrone deelwoord het gebruik van ‘ge’
variatie
Hoe is het Ned. door de eeuwen heen
LEXICOLOGIE lexicale verschillend
geëvolueerd, en welke verschillen zijn
variatie e woorden
er in die opeenvolgende fasen?
Taalkundige studie voor
woorden. hetzelfde
bv.: fiets,
rijwiel
SYNTAXIS syntactische over willen
variatie nadenken
Hoe worden <-> willen
woordgroepen en zinnen over
in het Ned. opgebouwd? nadenken
Soorten taal structurele variatie: lexicale variatie
SEMASIOLOGIE ONOMASIOLOGIE
VORM —--------------------> BETEKENIS BETEKENIS —------------------------> VORM
Bank Object om in de woonkamer waar je op kan
1. Object om in te zitten zitten
2. Financiële instelling 1. Zetel
2. Stoel
3. Sofa
4. Bank
VARIATIELINGUÏSTIEK
de studie van taalvariatie in al zijn vormen
taalverschillen
Lecten: soorten Nederlands
zoals dialecten, regiolecten, sociolecten, Nederlands van de 19e E, standaard
Nederlands,... (‘Het’ Nederlands, bestaat niet)
Taalnormen: ex- en impliciete ‘regels’ die het Nederlands tot het Nederlands maken.
!Er is geen officiële instantie die taalnormen bedenken, maar die groeien spontaan in
de taalgemeenschap.
Die hangen ook af van lect tot lect, bv.: ‘Gij’ wordt soms aanvaard en soms niet.
Taalattitudes: hoe je denkt en voelt over een taal.
Zullen deze lessen bekijken vanuit een synchroon= tegenwoordig perspectief.
Hoofdstuk 1: Het Nederlands anno 2017: verspreiding, juridische status en
variationele structuur.
1. Inleiding
2. De positie van het Nederlands in de wereld
Nederlands is 1 van de 40 meest gesproken talen in de wereld, en 1 van de 7 meest
gesproken talen in Europa.
Nederlands wordt in ruim 40 landen gedoceerd. En is een officiële taal in landen
zoals: Nederland, België, Suriname, Sint Maarten, curaçau.
3. De juridische positie van het Nederlands
Nederlands is ingeschreven in de grondwet. Volgens het decreet is er enkel gebruik
van Vlaams indien het historisch, geografisch of volkskundig verantwoord is.
Nederlands kan ook gebruikt worden als adjectief, waardoor het ambigu wordt. Zoals
Nederlandse kaas, producten, streken en mensen → Leidt tot verwarring.
, 4. De variationele structuur van het Nederlands.
2 perspectieven
BUITENBOUW V/H NED BINNENBOUW V/H NED
(hoe wordt het Ned gebruikt? en hoe (hoe is het Ned. opgebouwd denk aan de
gebruiken we de legoblokjes) legoblokjes.)
Allen taalGEBRUIK (-variatie) lectale Allen taalSTRUCTUUR
variatie (taal structuurvariatie)
SOCIOLINGUÏSTIEK sociale variatie FONETIEK/ FONOLOGIE zee
Welke verschillen zijn er in het fonetische variatie zeej
taalgebruik van verschillende sociale Uit welke klanken is het
groepen, en waarom? Ned.opgebouwd?
DIALECTOLOGIE/ AREAAL MORFOLOGIE boekje
TAALKUNDE geografische variatie morfologische variatie boekske
Welke verschillen zijn er in het Uit welke woorddelen is het
taalgebruik van sprekers die niet in Ned. opgebouwd.
dezelfde regio zijn opgegroeid?
stukjes van woorden zoals bv.: voltooid
DIACHRONE TAALKUNDE diachrone deelwoord het gebruik van ‘ge’
variatie
Hoe is het Ned. door de eeuwen heen
LEXICOLOGIE lexicale verschillend
geëvolueerd, en welke verschillen zijn
variatie e woorden
er in die opeenvolgende fasen?
Taalkundige studie voor
woorden. hetzelfde
bv.: fiets,
rijwiel
SYNTAXIS syntactische over willen
variatie nadenken
Hoe worden <-> willen
woordgroepen en zinnen over
in het Ned. opgebouwd? nadenken
Soorten taal structurele variatie: lexicale variatie
SEMASIOLOGIE ONOMASIOLOGIE
VORM —--------------------> BETEKENIS BETEKENIS —------------------------> VORM
Bank Object om in de woonkamer waar je op kan
1. Object om in te zitten zitten
2. Financiële instelling 1. Zetel
2. Stoel
3. Sofa
4. Bank
