Samenvatting IC

Slecht nieuwsgesprek
1. Inleiding
 Elke info die een negatieve verandering teweegbrengt in de verwachtingen
van pat zijn heden of toekomst
o Van zichzelf of naasten
o Verwacht of plots

 Subjectieve gradaties
o Afhankelijk van :
 Levenservaring
 Persoonlijkheid
 Ondersteuning (netwerk)
 Emotionele draagkracht (afhankelijk hoe pat ermee omgaat)

 Moeilijke aangelegenheid om te doen vereist :
o Vaardigheden, competenties
o Gepaste feeling

 Gevolgen van inefficiënte communicatie
o Voor zorgverlener
 Emotioneel overbelastend
o Voor de patiënt
 Moeilijkere verwerking

 Rekening houden met
o Medische feiten
o Emotionele reactie van pat en familie
o IERA kader
 Inhoudelijk
 ‘Ik krijg altijd slecht nieuws’
 Expressief
 Hoe dit zich gaat uiten
 Relationeel
 Pat kan u zien als iemand die veel weet en wil helpen of
iemand die maar doet wat de dokter zegt
 Appelerend
 Wat is de verwachting van de pat


2. Soorten slecht nieuws
 Brengen van slecht nieuws in acute situatie
 Brengen van slecht nieuws in verwachte situatie
 Het soort slecht nieuws bepaald de aanpak
 Verschil tussen 1 & 2 is dat je geen geschikt moment kan kiezen of het
gesprek kunt voorbereiden




1

,3. MENS model
 Brengen van slecht nieuws in acute situatie
 Een menswaardige aanpak in een situatie van complete ontreddering
 Meedelen van slecht nieuws
o Adequate reacties
 Onmiddelijk meedelen  meteen to the point komen
 Korte introductie in 1 à 2 zinnen
 Korte feiten
 Warme en meelevende toon
 Oogcontact
 Korte uitleg nadien
o Valkuilen
 Uitstellen van mededeling
 Slecht nieuws laten aanvoelen
 Hang yourself methode
 Pil vergulden : nieuws mooier maken
 Verrechtvaardigen
 Over zichzelf praten
 Te lang blijven praten

 Emoties laten ventileren
o Adequate reacties
 Luisteren
 Oogcontact onderhouden
 Nabijheid-afstand
 Erkennen & aanvaarden van emoties
 Stiltes respecteren
 Verwoorden gevoelens bevorderen
 Niet-directieve houding
 Op vraag korte uitleg
 Spiegelen
o Valkuilen
 Doorpraten na mededeling
 Contra-agressief reageren
 Agressie onderdrukken
 Snel doorbreken van ontkenning
 In discussie gaan
 Te snel beginnen met meer info

 Nazorg
o Adequate reacties
 Luisteren naar inbreng van betrokkene
 Open vragen stellen
 Erkennen van onderliggende gevoelens
 Adviezen aanreiken
o Valkuilen
 Ventileren en emoties afbreken
 Ijverig denken aan oplossingen
 Adviezen verkopen/opdringen advies bespreken kan wel


2

,  Onderliggende gevoelens negeren
 Strategie en samenvatting
o Aqeduate reacties
 Inschatten waar betrokkene nu staat
 Nagaan hoe thuis geraken
 Volgende afspraak regelen
 Afspraken samenvatten en herhalen
 Kaartje met naam & beschikbaarheid
o Valkuilen
 Niet checken hoe veilig thuis te geraken
 Niet checken of info is doorgedrongen
 Nalaten verdere afspraak regelen
 Verslag van gesprek niet noteren in dossier

 Mogelijk moeilijke reacties
o Ontkenning
 Beschermingsmechanisme
 Niet doorbreken, niet stimuleren
o Opstandigheid en agressie
 Frustratie
o Shock
 Verdriet
 Verlies van controle
o Stereotiep gedrag
 Verbaal of non-verbaal

 Inzichten en richtlijnen als houvast in praktijk
o Stap 2 zeker niet overslaan
o Veel aandacht geven aan emoties ookal vind je dit moeilijk

 Elke pat heeft recht op kwaliteitsvolle dienstverlening
o Medisch
o Basischouding van respect voor de mens
 Echtheid
 Empathie
 Onvoorwaardelijke aanvaarding
o Aandacht voor autonomie van pat

4. CLEMENS model
 Brengen van slecht nieuws in een verwachte situatie
 Een zachte aanpak sleutel om de pat te bereiken
 Wet op patiëntenrechten
o Geïnformeerd worden over gezondheidstoestand
o Beroepsbeoefenaar verstrekt pat alle info die nodig is om inzicht te
krijgen in zijn gezondheidstoestand
 Gesprek voorbereiden




3

,  Context voorbereiden
o Adequate reacties
 Plaats en tijdstip bepalen
 Zorgen voor ongestoorde tijd
 Beheer tijd en onderbrekingen
 Informatie ordenen
 Voorbereiden op emoties en moeilijke vragen
 Ook eigen emoties
 Aanwezigheid belangrijke anderen
o Valkuilen
 Gesprek plannen: midden drukke consultatie of voor lang
weekend of vakantie
 Niet voorbereid op hevige emoties
 Informatie niet voorbereiden

 Luisteren
o Adequate reacties
 Vragen vooraleer te vertellen
 Open vragen
 Nagaan wat is begrepen
 Vocabularium van de patiënt beluisteren
 Ontkenning registreren
o Valkuilen
 Te snel zelf het vertellen beginnen
 De patiënt corrigeren

 Evalueren en inschatten
o Adequate reacties
 Te snel zelf het vertellen beginnen
 De patiënt corrigeren
o Valkuilen
 Veronderstellen dat men niets of alles wil weten
 Ontkenning verwarren met niet weten of niet willen weten
 Angst niet onderkennen

 Meedelen van slecht nieuws
 Emoties laten ventileren
 Nazorg
 Strategie en samenvatting
 Adequate reacties en valkuilen zelfde als mens model


5. Familie vraagt niets te zeggen
 Vaak een teken van liefde en zorg vanuit familie naar pat toe

7 stappen strategie
 Begin met een uitdrukking van respect
 Verken waarom men die vraag stelt
 Vraag naar goede reden waarom familie die vraag stelt


4