Alle HC’s, OC’s, de cursus en het handboek
Phonopraxis zijn hierin verwerkt
STEM THERAPIE
EXAMENLEERSTOF
2021-2022
,Stem therapie
1 HC 1: Opfrissing ...........................................................................................................10
1.1 Lesoverzicht en examenregeling .......................................................................10
1.2 Opfrissing ..............................................................................................................11
1.3 Anatomie en fysiologie........................................................................................ 11
1.4 Stemplooitrilling ....................................................................................................13
1.5 Een stemstoornis is… ............................................................................................ 14
1.6 Symptomen ..........................................................................................................14
1.7 Etiologie ................................................................................................................15
1.8 Labeling en classificatie ...................................................................................... 15
1.9 Diagnostiek ...........................................................................................................16
2 HC 1: Inleiding .............................................................................................................19
2.1 Terminologie .........................................................................................................19
2.2 Indeling van stemtherapeutische interventies ..................................................20
2.2.1 Directe vs indirecte stemtherapie ............................................................... 20
2.2.2 Indeling volgens Stemple, Glaze en Klaben ...............................................20
2.2.3 Taxonomie (classificatie) volgens Van Stan et al. ......................................21
2.3 Stemtherapie: multidisciplinair/disciplineoverschrijdend..................................23
3 HC 1: Therapeutische principes van stemtherapie ..................................................24
3.1 Stemtherapie vs stemtraining .............................................................................24
3.1.1 Waarom stemtherapie (+ doel) ...................................................................25
3.1.2 Stemtherapie: voor wie? ..............................................................................26
3.1.3 Begin/einde therapie ...................................................................................27
3.1.4 Duur, frequentie en intensiteit ......................................................................28
3.1.5 Individueel of in groep? ...............................................................................29
3.1.6 Therapeutische interactie ............................................................................29
3.1.7 Effectiviteit van stemtherapie ......................................................................30
4 HC 1: Stemtherapie: hoe begin je eraan?................................................................ 32
4.1 Cliëntgerichtheid .................................................................................................32
4.2 Probleemsamenhang.......................................................................................... 32
4.2.1 Voorbeeld: casus Martine ............................................................................33
4.3 Therapie = keuzes maken.................................................................................... 36
4.3.1 ICF-model als basis ....................................................................................... 37
4.3.1.1 ICF Martine ............................................................................................. 40
4.3.2 Formuleren van doelstellingen.....................................................................41
1
, 4.3.2.1 Doelstellingen voor Martine ..................................................................42
4.4 De stemtherapie bestaat niet.............................................................................45
5 HC 2: Indirecte behandeling van stemproblemen ..................................................46
5.1 Stemopvoeding ...................................................................................................47
5.1.1 Enkele adviezen ............................................................................................ 54
5.2 Counseling ............................................................................................................56
5.3 Cognitieve therapie ............................................................................................ 56
5.3.1 Irrationeel denken......................................................................................... 57
5.3.2 Voorbeeld cognities, gedachten, gevolgen exploreren .......................... 58
5.3.3 Alternatieve cognities zoeken/oefenen ..................................................... 58
6 OC 1: Inleiding, principes, opbouw. Van probleemsamenhang tot behandelplan:
toepassingen ...................................................................................................................... 60
6.1 Toepassing 1: Casus Dorien .................................................................................60
6.1.1 Dorien: ICF-model ......................................................................................... 61
6.1.2 Dorien: probleemsamenhang .....................................................................62
6.1.3 Leidraad behandelplan: stap 1 – hoofddoelen – casus Dorien ...............62
6.1.4 Leidraad behandelplan: stap 2 + 3 – casus Dorien ...................................63
6.2 Toepassing 2: casus Hilde .................................................................................... 65
6.2.1 Hilde: video....................................................................................................68
6.2.2 Hilde: ICF-model............................................................................................ 68
6.2.3 Hilde: probleemsamenhang ........................................................................69
6.2.4 Hilde: behandelplan ..................................................................................... 69
7 OC 2: Directe therapie: interventiemethodes - spanning .......................................71
7.1 Spanning in stemtherapie ...................................................................................71
7.1.1 Houding .........................................................................................................72
7.1.1.1 Eiffeltoren (Coblenzer) ...........................................................................72
7.1.1.2 Tuimelaar (Coblenzer) ...........................................................................73
7.1.2 Relaxatie ........................................................................................................73
7.1.2.1 Algemene relaxatie ...............................................................................73
7.1.2.2 Lokale relaxatie ...................................................................................... 74
7.1.3 Therapiesessie: invullen .................................................................................75
7.1.4 Spanningsreductie bij fonatie ......................................................................75
7.1.4.1 Geeuw-zuchtoefeningen ......................................................................75
7.1.4.2 Kauwmethode Froeschels.....................................................................76
7.1.4.3 Circumlaryngeale manipulatie............................................................. 76
7.2 Casus..................................................................................................................... 77
2
, 8 HC3: Directe stemtherapie......................................................................................... 78
8.1 Doel = adem ........................................................................................................79
8.1.1 Waarom? .......................................................................................................79
8.1.2 Wat?...............................................................................................................79
8.1.3 Wie heeft baat bij ademtraining? ............................................................... 81
8.1.4 Hoe ga je dat doen? .................................................................................... 81
8.1.5 Wanneer en hoeveel? .................................................................................82
8.1.6 Aandachtspunten en valkuilen ...................................................................82
8.1.7 Methodes en technieken adem..................................................................83
8.1.7.1 Atemryhythmische angepassten Phonation (Coblenzer) ..................83
8.1.7.2 De Accentmethode (Svend Smith) ...................................................... 83
8.1.7.3 Expiratory Muscle Strenght Training (EMST) ..........................................83
8.1.7.4 SOVT-oefeningen ...................................................................................86
8.1.7.5 Vocal Function Exercises .......................................................................86
8.2 Doel = spanning ...................................................................................................87
8.2.1 Waarom? .......................................................................................................87
8.2.2 Lichaamshouding en stem...........................................................................88
8.2.3 Wat doen we in stemtherapie? ...................................................................88
8.2.3.1 Wat en hoe: houdingscorrectie ........................................................... 89
8.2.3.2 Wat en hoe: algemene relaxatie ......................................................... 90
8.2.3.3 Wat en hoe: laryngeale fonatiespanning ...........................................91
8.2.4 Aandachtspunten en valkuilen ...................................................................91
8.2.5 Methodes en technieken spanning ............................................................ 92
8.3 Doel = fonatie.......................................................................................................92
8.3.1 Waarom? .......................................................................................................92
8.3.2 Wat? = verschillende aspecten van fonatie ..............................................92
8.3.2.1 Wat en hoe: stemplooisluiting en -trilling .............................................93
8.3.2.1.1 Semi occluded vocal tract (SOVT) oefeningen .................................................... 94
8.3.2.1.2 Oefeningen/strategieën ...................................................................................... 96
8.3.2.1.3 Doelen ................................................................................................................. 97
8.3.2.1.4 Illustraties van oefeningen .................................................................................. 97
8.3.2.2 Wat en hoe: register ..............................................................................99
8.3.2.3 Wat en hoe: steminzet......................................................................... 100
8.3.2.4 Wat en hoe: toonhoogte .................................................................... 101
8.3.2.5 Wat en hoe: luidheid ........................................................................... 101
8.3.3 Aandachtspunten en valkuilen ................................................................. 103
3