Personen- en familierecht vanuit de minderjarige belicht
Inhoud:
Week 1 - College 1 1.1 - 1.20
Afstamming en naamrecht
Week 1 - College 2 2.1 - 2.13
Gezag en nationaliteit
Week 2 - College 1 3.1 - 3.8
Echtscheiding en gezagsconflicten
Week 2 - College 2 4.1 - 4.15
Minderjarigheid en participatie
Week 4 - College 1 5.1 - 5.13
IPR - Afstamming
Week 5 - College 1 6.1 - 6.17
Bewind
Week 5 - College 2 7.1 - 7.12
Draagmoederschap
,Personen- en familierecht vanuit de minderjarige belicht
1.1 Familylife (art. 8 EVRM)
Introductie familylife: Arrest: Marckx:
Ongehuwde moeder moest kind erkennen om een familierechtelijke band met haarzelf en familie
tot stand te brengen volgens Belgisch recht. Er werd geoordeeld dat dit in strijd met artikel 8 en
artikel 14 EVRM is.
Art. 8 EVRM brengt positieve verplichtingen met zich.
Dissenting opinion van Fitzmaurice: Marckx-arrest is aanleiding voor een heel nieuw Burgerlijk
Wetboek. Maar er is de afgelopen jaren zo veel rechtspraak geweest dat we daar niet aan moeten
beginnen, want het heeft zich toch al ontwikkeld.
1970: Introductie nieuwe boek 1 burgerlijk wetboek. Voorheen alleen over personen, uitbreiding
met familieverhoudingen.
1.1.1 Arrest: Rechtbank Amsterdam 1 november 2017
Het kan in strijd zijn met art. 8 EVRM om betreft ontkenning vaderschap en
daaropvolgende gerechtelijke vaststelling van vaderschap vast te houden aan de wettelijke
termijnen.
1.2 Huwelijk versus geregistreerd partnerschap
GP is een modernere vorm, via ambtenaar van de burgerlijke stand (tenzij er minderjarige kinderen
zijn), een huwelijk moet altijd via de rechter.
Om flitsscheiding te voorkomen is het niet meer mogelijk om huwelijk om te zetten in GP,
andersom kan wel.
Alle wettelijke regelingen die voor het huwelijk gelden, gelden ook voor GP, zo niet dan is het
expliciet vermeld (art. 1:80b BW).
1.3 Scheiding van tafel en bed (art. 1:169 BW)
Scheiding van tafel en bed houdt in dat je wel uit elkaar gaat en alles regelt, alleen blijft het
huwelijk formeel wel in stand. Dit wordt vaak gebruikt vanwege geloofsovertuigingen.
1.4 Soorten ouderschap
(Voorlopig) kun je maximaal twee juridische ouders hebben, een juridisch ouder moet op de
geboorteakte zijn vermeld. Het recht wordt gevolgd door maatschappelijke ontwikkelingen.
Juridisch ouder: Zowel ‘gewone’ ouders als adoptieouders. Adoptieouders zijn namelijk volledig
gelijkgesteld.
Biologisch ouder: Voor mannen/vaders geldt met wiens genen je tot stand gekomen bent. Voorts
kun je dan het onderscheid maken tussen verwekker (natuurlijke inseminatie) en donor
(kunstmatige inseminatie). Voor vrouwen geldt in principe hetzelfde, echter moet je soms
onderscheid maken tussen de geboortemoeder (uit wie je geboren bent) en de moeder van wie je
genetisch afstamt.
Sociale ouder: Geen juridische grondslag, maar de persoon die voor je zorgt.
Pleegouder: Doorgaans de persoon die in het kader van de Jeugdwet verzorging van het kind op
zich neemt, ook wel bestandspleegouder. Dit kunnen ook je sociale ouders zijn.
Let op: Zodra in dit verband de termijn van een jaar verstrijkt krijgt het gezin meer rechten, omdat
er dan family life ontstaat.
Stiefouder: Partner van je ouder, formeel ontstaat dit alleen bij huwelijk/GP, dan ontstaan er
namelijk ook verplichtingen. Een informele vorm van stiefouderschap ontstaat door samenwonen,
hierdoor ontstaan geen verplichtingen.
, Personen- en familierecht vanuit de minderjarige belicht
1.5 Rechtsgevolgen juridisch ouderschap
- Onderhoudsplicht en erfrecht
- Gezag
- Naamrecht
- Nationaliteit
In Nederland op basis van het ius sanguinis-beginsel: het recht van het bloed. Dit houdt in dat
je de Nederlandse nationaliteit krijgt als een van je ouders de Nederlandse nationaliteit heeft.
De tegenhanger hiervan is het ius soli-beginsel: het recht van de grond. Dit geldt bijvoorbeeld in
Canada en houdt in dat je de nationaliteit krijgt van de plek waar je geboren bent.
1.6 Moederschap (art. 1:198 BW)
Sub a: Uit wie het kind geboren wordt.
Sub b: Echtgenote of GP, mits donorverklaring.*
Sub c: Erkenning, kan ook al voor geboorte.
Sub d: Gerechtelijke vaststelling. De duo-moeder kan natuurlijk geen verwekker zijn, maar wel de
instemmende levensgezel, waarmee ouderschap gerechtelijk kan worden vastgesteld.
Sub e: Adoptie.
* Deze donorverklaring moet de onbekendheid van de donor waarborgen. Van een buitenlandse
donor is in beginsel geen donorverklaring te krijgen via Stichting Donorgegevens. Deze regel
gaat afgeschaft worden, want deze eis is er alleen in geval van vrouwen, niet in geval van
mannen. Dit maakt dat de positie van de vader sterker is dan die van de duo-moeder.
1.6.1 Duomoederregeling
Let op: Pas op 1 april 2014 is de duomoederregeling in werking getreden, daarvoor was
adoptie de enige optie voor duomoeders. Voor kinderen die voor 1 april 2014 geboren zijn
geldt dus dat ze tot 1 april 2014 alleen geadopteerd konden worden door de duomoeder.
Sindsdien is het ook mogelijk, als er nog niet geadopteerd is, om voordien geboren
kinderen te erkennen als duomoeder.
1.7 Vaderschap (art. 1:199 BW)
Sub a: Echtgenoot of GP van de moeder. Voor vaderschap geldt het rechtsvermoeden van
vaderschap. Als man met moeder is getrouwd, geldt dat we aannemen dat je ook de verwekker
bent. Indien dit onjuist is kan het juridisch ouderschap beëindigd worden.
Sub b: Echtgenoot of GP, postuum.
Sub c: Erkenning, kan ook al voor geboorte.
Sub d: Gerechtelijke vaststelling.
Sub e: Adoptie.
1.8 Ouderschap door huwelijk/GP
Het ouderschap door huwelijk/GP ontstaat van rechtswege.
Huwelijk bestaat tot tijdstip van overlijden of tijdstip van inschrijving van de
echtscheidingsbeschikking in registers (moet binnen een jaar na uitspraak), dus niet het tijdstip
van de uitspraak (art. 1:163 BW).
1.9 Erkenning (art. 1:203-204 BW)
Als een kind nog geen tweede ouder heeft van rechtswege, kan het kind erkend worden. Voor
erkenning is wel toestemming van de moeder nodig of vervangende toestemming van de rechter.
Is het kind >12 dan moet deze ook toestemming geven.
Erkenning is nietig indien het kind bloedschennig is (incest/huwelijksbeletsel) of als de erkenner
jonger dan 16 is. Een moeder jonger dan 16 kan wel toestemming geven tot erkenning aan
iemand die ouder is dan 16.
Commissie Herijking vindt dat de verantwoordelijkheid voor een kind pas vanaf 18 zou moeten
kunnen, tot nu toe nog niet overgenomen door wetgever.
Inhoud:
Week 1 - College 1 1.1 - 1.20
Afstamming en naamrecht
Week 1 - College 2 2.1 - 2.13
Gezag en nationaliteit
Week 2 - College 1 3.1 - 3.8
Echtscheiding en gezagsconflicten
Week 2 - College 2 4.1 - 4.15
Minderjarigheid en participatie
Week 4 - College 1 5.1 - 5.13
IPR - Afstamming
Week 5 - College 1 6.1 - 6.17
Bewind
Week 5 - College 2 7.1 - 7.12
Draagmoederschap
,Personen- en familierecht vanuit de minderjarige belicht
1.1 Familylife (art. 8 EVRM)
Introductie familylife: Arrest: Marckx:
Ongehuwde moeder moest kind erkennen om een familierechtelijke band met haarzelf en familie
tot stand te brengen volgens Belgisch recht. Er werd geoordeeld dat dit in strijd met artikel 8 en
artikel 14 EVRM is.
Art. 8 EVRM brengt positieve verplichtingen met zich.
Dissenting opinion van Fitzmaurice: Marckx-arrest is aanleiding voor een heel nieuw Burgerlijk
Wetboek. Maar er is de afgelopen jaren zo veel rechtspraak geweest dat we daar niet aan moeten
beginnen, want het heeft zich toch al ontwikkeld.
1970: Introductie nieuwe boek 1 burgerlijk wetboek. Voorheen alleen over personen, uitbreiding
met familieverhoudingen.
1.1.1 Arrest: Rechtbank Amsterdam 1 november 2017
Het kan in strijd zijn met art. 8 EVRM om betreft ontkenning vaderschap en
daaropvolgende gerechtelijke vaststelling van vaderschap vast te houden aan de wettelijke
termijnen.
1.2 Huwelijk versus geregistreerd partnerschap
GP is een modernere vorm, via ambtenaar van de burgerlijke stand (tenzij er minderjarige kinderen
zijn), een huwelijk moet altijd via de rechter.
Om flitsscheiding te voorkomen is het niet meer mogelijk om huwelijk om te zetten in GP,
andersom kan wel.
Alle wettelijke regelingen die voor het huwelijk gelden, gelden ook voor GP, zo niet dan is het
expliciet vermeld (art. 1:80b BW).
1.3 Scheiding van tafel en bed (art. 1:169 BW)
Scheiding van tafel en bed houdt in dat je wel uit elkaar gaat en alles regelt, alleen blijft het
huwelijk formeel wel in stand. Dit wordt vaak gebruikt vanwege geloofsovertuigingen.
1.4 Soorten ouderschap
(Voorlopig) kun je maximaal twee juridische ouders hebben, een juridisch ouder moet op de
geboorteakte zijn vermeld. Het recht wordt gevolgd door maatschappelijke ontwikkelingen.
Juridisch ouder: Zowel ‘gewone’ ouders als adoptieouders. Adoptieouders zijn namelijk volledig
gelijkgesteld.
Biologisch ouder: Voor mannen/vaders geldt met wiens genen je tot stand gekomen bent. Voorts
kun je dan het onderscheid maken tussen verwekker (natuurlijke inseminatie) en donor
(kunstmatige inseminatie). Voor vrouwen geldt in principe hetzelfde, echter moet je soms
onderscheid maken tussen de geboortemoeder (uit wie je geboren bent) en de moeder van wie je
genetisch afstamt.
Sociale ouder: Geen juridische grondslag, maar de persoon die voor je zorgt.
Pleegouder: Doorgaans de persoon die in het kader van de Jeugdwet verzorging van het kind op
zich neemt, ook wel bestandspleegouder. Dit kunnen ook je sociale ouders zijn.
Let op: Zodra in dit verband de termijn van een jaar verstrijkt krijgt het gezin meer rechten, omdat
er dan family life ontstaat.
Stiefouder: Partner van je ouder, formeel ontstaat dit alleen bij huwelijk/GP, dan ontstaan er
namelijk ook verplichtingen. Een informele vorm van stiefouderschap ontstaat door samenwonen,
hierdoor ontstaan geen verplichtingen.
, Personen- en familierecht vanuit de minderjarige belicht
1.5 Rechtsgevolgen juridisch ouderschap
- Onderhoudsplicht en erfrecht
- Gezag
- Naamrecht
- Nationaliteit
In Nederland op basis van het ius sanguinis-beginsel: het recht van het bloed. Dit houdt in dat
je de Nederlandse nationaliteit krijgt als een van je ouders de Nederlandse nationaliteit heeft.
De tegenhanger hiervan is het ius soli-beginsel: het recht van de grond. Dit geldt bijvoorbeeld in
Canada en houdt in dat je de nationaliteit krijgt van de plek waar je geboren bent.
1.6 Moederschap (art. 1:198 BW)
Sub a: Uit wie het kind geboren wordt.
Sub b: Echtgenote of GP, mits donorverklaring.*
Sub c: Erkenning, kan ook al voor geboorte.
Sub d: Gerechtelijke vaststelling. De duo-moeder kan natuurlijk geen verwekker zijn, maar wel de
instemmende levensgezel, waarmee ouderschap gerechtelijk kan worden vastgesteld.
Sub e: Adoptie.
* Deze donorverklaring moet de onbekendheid van de donor waarborgen. Van een buitenlandse
donor is in beginsel geen donorverklaring te krijgen via Stichting Donorgegevens. Deze regel
gaat afgeschaft worden, want deze eis is er alleen in geval van vrouwen, niet in geval van
mannen. Dit maakt dat de positie van de vader sterker is dan die van de duo-moeder.
1.6.1 Duomoederregeling
Let op: Pas op 1 april 2014 is de duomoederregeling in werking getreden, daarvoor was
adoptie de enige optie voor duomoeders. Voor kinderen die voor 1 april 2014 geboren zijn
geldt dus dat ze tot 1 april 2014 alleen geadopteerd konden worden door de duomoeder.
Sindsdien is het ook mogelijk, als er nog niet geadopteerd is, om voordien geboren
kinderen te erkennen als duomoeder.
1.7 Vaderschap (art. 1:199 BW)
Sub a: Echtgenoot of GP van de moeder. Voor vaderschap geldt het rechtsvermoeden van
vaderschap. Als man met moeder is getrouwd, geldt dat we aannemen dat je ook de verwekker
bent. Indien dit onjuist is kan het juridisch ouderschap beëindigd worden.
Sub b: Echtgenoot of GP, postuum.
Sub c: Erkenning, kan ook al voor geboorte.
Sub d: Gerechtelijke vaststelling.
Sub e: Adoptie.
1.8 Ouderschap door huwelijk/GP
Het ouderschap door huwelijk/GP ontstaat van rechtswege.
Huwelijk bestaat tot tijdstip van overlijden of tijdstip van inschrijving van de
echtscheidingsbeschikking in registers (moet binnen een jaar na uitspraak), dus niet het tijdstip
van de uitspraak (art. 1:163 BW).
1.9 Erkenning (art. 1:203-204 BW)
Als een kind nog geen tweede ouder heeft van rechtswege, kan het kind erkend worden. Voor
erkenning is wel toestemming van de moeder nodig of vervangende toestemming van de rechter.
Is het kind >12 dan moet deze ook toestemming geven.
Erkenning is nietig indien het kind bloedschennig is (incest/huwelijksbeletsel) of als de erkenner
jonger dan 16 is. Een moeder jonger dan 16 kan wel toestemming geven tot erkenning aan
iemand die ouder is dan 16.
Commissie Herijking vindt dat de verantwoordelijkheid voor een kind pas vanaf 18 zou moeten
kunnen, tot nu toe nog niet overgenomen door wetgever.
