Samenvatting Alle werkgroepen voor het tentamen uitgewerkt (werkgroep 1, werkgroep 5,6,7)

Week 1: Vragen 2022
Kennisvragen

a. Bestaat er zoiets als een <UNIFORM/AUTONOOM> EU-werknemersbegrip en
waarom is dit een relevante vraag?
Antwoord:
Dit ligt genuanceerd.
Het EU-werknemersbegrip is geen vaststaan begrip en niet wettelijk verankerd. Het is
gaandeweg ingekleurd door de jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie. Het
is een belangrijk begrip omdat het werknemersbegrip terugkomt in het fundamentele
recht van het vrij verkeer van werknemers. Dit fundamentele recht regelt de
mogelijkheid voor werknemers – met de nationaliteit van een EU-lidstaat – om arbeid
in loondienst te aanvaarden in andere EU-lidstaten. Artikel 45 VWEU bepaalt zelf niet
wanneer er sprake is van een 'werknemer'.



EU-werknemersbegrip wordt ook wel het communautaire werknemersbegrip. Het
niet wetteljjk bepaald maar door jurisprudentie van HvJ EU gevormd: (Lauwri Blum
r.o. 16 -21)

● In deze definitie zitten een aantal elementen:
○ Gedurende een bepaalde tijd,
○ Onder gezag van een ander,
○ Prestaties leveren,
○ Tegen beloning (HvJ EG 3 juli 1986, C-66/85 Lawrie Blum r.o. 16,17).
-> Verschil met art. 7:610 van BW is dat de communautaire definitie puur ziet op de
feitelijke omstandigheden. In NL kan de bedoeling nog steeds wel een rol spelen
(minder sinds HR uitspraak vorig jaar )

Hiernaast geldt ook nog, als tweede element van het werknemersbegrip het
uitgangspunt: reële en daadwerkelijke arbeid (Lawrie Blum r.o. 21), dus:
● Niet louter marginaal en bijkomstig (zoals een schutting voor je buurvrouw
schilderen)
● Arbeid van economische aard.
= Dus niet de situaties waarin je de schutting van je buurman schildert en hier vijf
euro voor krijgt. De vergoeding is hier immers louter marginaal en bijkomstig.

Het belang van een gemeenschappelijke bepaling voor het begrip 'werknemer' ziet op
het volgende. Als het begrip 'werknemer' per land verschillend wordt ingekleurd, zou
dit het risico met zich meebrengen dat het vrij verkeer van werknemers zou worden
beperkt.

, NB: In NL is niet alleen feitelijke omstandigheden relevant, maar ook de bedoeling
van de partijen. In lagere rechtspraak kwam het voor dat er werd geoordeeld dat er
ovo werd benoemd.
Het is relevant of er EU-werknemers begrip



b. Aan welke voorwaarden moet worden voldaan wil een bepaling uit het VWEU
rechtstreeks doorwerken in de nationale rechtsorde? En is dit mogelijk voor zowel
verticale als horizontale relaties?

Antwoord:
In art. 288 VWEU is vastgelegd dat een verordening rechtstreeks toepasselijk is in elke
lidstaat. Hoeft aldus niet omgezet te worden. NB: Een richtlijn is enkel verbindend ten
aanzien van het te bereiken resultaat. Dient aldus nog wel omgezet te worden.

Op grond van Van Gend & Loos-arrest heeft het rechtstreekse werking, indien het aan
de een aantal voorwaarden voldoet. In dat arrest heeft het HvJ EU bepaalt dat het
Europese recht een nieuwe rechtsorde vormt waarop individuele onderdanen zich
rechtstreeks op kunnen beroepen.



Handhaving verdragsbepalingen en verordeningen
Voorwaarden voor rechtstreekse doorwerking van verdragsbepalingen en
verordeningen:
● Voldoende duidelijk;
● Onvoorwaardelijk;
● Niet afhankelijk van discretionaire uitvoeringshandelingen.



Dit geldt voor in ieder geval verticale relaties – burger en overheid (of instanties
waarbij overheid belangrijk meerderheidsaandeel hebben)

Geldt in een aantal - door de jurisprudentie bepaalde – gevallen ook voor horizontale
relaties (werknemer/werkgever), zoals bijv. art. 45 VWEU (Bosman).




c. Noem twee bepalingen uit het VWEU die rechtstreeks doorwerken in horizontale
relaties.
Antwoord:

, Onder andere het bij a genoemde "Vrij verkeer van werknemers" (art. 45 VWEU) en
artikel 101 (lid 1) VWEU: het verbod op het sluiten van kartelovereenkomsten.

Artikel niet rechtstreeks:
151 VWEU
 doelstellingen sociale politiek.
Art 42 VWEU
 uitoefeningshandelingen vereist




d. Op welke wijze kan een individu een bepaling uit een EU-richtlijn inroepen voor de
nationale rechter. Plaats de methoden in een volgorde: welke methode is het meest
gebruikelijk, welke komt daarna, en welke methode wordt gebruikt als laatste
middel

Antwoord:
In beginsel is het niet mogelijk dat een individu zich op een bepaling beroept
tegenover een andere burger. Een richtlijn kan nooit rechtstreeks worden
ingeroepen. Dat wil niet zeggen dat een individu niks kan doen. In volgorde zijn de
mogelijkheden als volgt.

1. Richtlijn conforme interpretatie (“Indirecte werking”)
Dit houdt in dat de nationale bepaling zoveel als mogelijk in lijn met de
richtlijn bepaling moet worden uitgelegd.
Dit blijkt uit het arrest Von Colson en Kamann-arrest (r.o. 26). In dit arrest is
bepaald
In het arrest Von Colson en Kamann arrest heeft het HvJ EU bepaalt dat de
nationale rechters verplicht zijn om het nationale recht uit te leggen in het
licht van de bewoordingen en doel van een richtlijn. Met de nadruk op
verplicht, ook geldt dit indien de hoogste rechter (in Nederland de Hoge Raad)
een uitspraak heeft gedaan.

In het arrest Rasmussen is wel bepaald dat als de nationale jurisprudentie in
tegenstelling is met de bedoeling van de richtlijn bepaling; de leidend
jurisprudentie dan niet geldt. Zelfs als dit jarenlang gebruik is, dient de
nationale rechter dit Europees rechtelijk te interpreteren. De nationale
jurisprudentie moet dan aan de kant worden gezet, niet het artikel zelf – die
wordt slecht anders (richtlijn conform) geïnterpreteerd.

, Hij doet dan niet rechtstreeks, hij vraagt aan de nationale rechter om het
richtlijn conform te interpreteren.

In het arrest Rasmussen is voorts bepaald dat de rechter hierbij ook nationale
bepalingen buiten toepassing kan verklaren. Dit is niet mogelijk bij contra
legem.<Klopt dit?>
Het Hof heeft in het Rasmussen arrest bepaald dat dit niet snel het geval zal
zijn. Hof moet richtlijn zo breed mogelijke uitleggen (HvJ EU 19 april 2016, C-
441/14, Rasmussen) maar wel beperkt door het contra legem beginsel. Vgl.
HR 14 april 2017, ECLI:NL:HR:2017:689).
○ Contra legem nationale rechter moet nationale bepaling zoveel
mogelijk in overeenstemming met Unierecht uitleggen, maar hij mag niet zo
ver gaan dat hij een richtlijnbepaling uitlegt in strijd met het nationale recht.
In een dergelijk geval kan het EU-recht niet op een juiste manier toegepast
worden.




Verticale relatie: werknemer <-> overheidswerkgever (vaak)



2. Is dit niet mogelijk dan kijken of de richtlijn bepaling eventueel rechtstreeks
kan inroepen / doorwerken, kan alleen verticaal werken (“verticale directe
werking”)
Richtlijnbepaling kan doorwerken in een verticale relatie . Als dat zo is dan kan
nationale regeling wel aan de kant worden geschoven.
Maar daar zijn voorwaarden aan verbonden, zoals volgt uit het Marshall-
arrest:
a. Implementatie verstreken
b. Subjectief recht toegeschreven, onvoorwaardelijk en voldoende
duidelijk
c. Alleen verticale relaties, nooit in horizontale relaties
 NB: Andere optie is om het via algemene fundamentele principes en
grondrechten bestaat de mogelijkheid om via de algemene principes van
het EU-recht en grondrechten, dit (Kucukdeveci-mechanisme)




Relatie wn/wg  Staat
3. Francovich staataansprakelijkheid