Bio-psycho-sociaal model
Waar het biomedische model ziekte en gezondheid verklaart vanuit genetische en
fysiologische systemen, beschouwt het biopsychosociale model ziekte en gezondheid meer
vanuit een multifactorieel kader. Dat wil zeggen dat er meerdere factoren meespelen bij de
beoordeling van ziekte en gezondheid. Daarnaast is het model circulair. De verschillende
factoren hebben onderling invloed op elkaar. Een wijziging op 1 gebied heeft wijzigingen op
alle andere gebieden tot gevolg. Gezondheid en welbevinden zijn gebaseerd op een
samenspel van biologische, psychologische en sociale systemen.
Biologische processen
Psychologische processen Sociale processen
Artikel fysiotherapie
Veel lichamelijk geuite klachten zijn de laatste jaren niet meer te verklaren vanuit het
medische model, voorbeelden hiervan zijn chronische pijn, chronische vermoeidheid en
fantoompijn.
Daarnaast is de prevalentie van patiënten met chronische aandoeningen (diabetes, COPD
enz.) sterk toegenomen.
Deze twee factoren hebben geleid tot meer gedragsmatige behandelingen.
Er wordt steeds vaker een gedragsmatige behandeling toegepast. Hierbij is impliciet het
medisch model aangepast in een biopscychosociaal verklaringsmodel.
Binnen het biopsychosociale model is er geen causale lichamelijke oorzaak-gevolg relatie
maar is er sprake van een multidimensionaal gevolgenmodel waarbij naast lichamelijke
onderhoudende factoren voor pijn ook psychosociale factoren een belangrijke rol spelen.
Het gevolg is dat (para)medici meer inzicht moeten krijgen in psychosociale factoren en zich
vaardigheden moeten verwerven om deze te integreren binnen een gedragsmatige
behandeling.
Graded activity bestaat uit 8 onderdelen: probleeminventarisatie, probleemanalyse,
educatie, activiteiten kiezen, startniveau vaststellen, doel en opbouw bepalen, uitvoeren
opbouwschema, generalisatie en evaluatie.
De essentie van de educatie is (vaak) een cognitieve verandering te bewerkstelligen over de
oorzaak van de klachten. Het doel van de educatie is een meer biopsychosociale verklaring
met onderhoudende factoren voor te leggen.
,De doelen worden via een basismeting vastgelegd, waarbij de patiënt een aantal dagen het
gedrag dient te monitoren. Aan de hand van de doelen en de basismeting zal het programma
gemaakt worden.
De behandeling zal bestaan uit een tijdcontingente opbouw van activiteiten waarbij
empathie en positieve bekrachtiging van gezond gedrag een belangrijk element zijn. Middels
successieve approximatie (het stapsgewijs opbouwen waarbij stappen vooraf vaststaan) en
shaping (een activiteit welke (kwalitatief) nog niet in zijn geheel kan worden uitgevoerd in
stapjes aanleren) wordt fysiek gedrag veranderd.
Generalisatie naar het algemeen dagelijks leven vindt plaats met name in het laatste
stadium, hiervoor kunnen doelen of actieplannen worden gebruikt.
Een belangrijk element binnen de behandeling is het op 1 lijn komen met de patiënt ten
aanzien van de diagnose en de behandeling. Hierbij is het uitvragen van cognities en deze
veranderen middels gerichte educatie een belangrijk onderdeel.
Grondslagen 3.3.1
Occupational justice: Mensen hebben het recht om de dingen te doen die belangrijk voor
hen zijn. Dagelijks handelen draagt bij aan de gezondheid en welzijn van mensen.
Capability: de mogelijkheden die mensen hebben om te zijn wie ze willen zijn en te kunnen
doen wat ze willen doen. Daarbij maken mensen eigen afwegingen in de keuzes die ze
maken, de relaties die ze aangaan en hoe ze onderdeel willen zijn van de maatschappij.
Dit is alleen mogelijk in een inclusieve samenleving, waarin iedereen mee kan doen. Dit
vraagt van ergotherapeuten bij te dragen aan het meer inclusief maken van de samenleving.
Grondslagen 13.6
Occupational deprivation: een situatie van aanhoudende uitsluiting van het betrokken zijn in
het noodzakelijke en betekenisvolle dagelijks handelen als gevolg van externe factoren.
Oorzaken van occupational deprivation zijn:
- Geografisch isolement: Beperking van de omgeving waar je woont of verblijft.
- Impact van het werk: Je beroep beïnvloedt de sociale acceptatie en de sociale status
en door het loon geeft het mogelijkheden om dingen met andere mensen te doen.
- Opsluiting in een gevangenis of detentiecentrum.
- Rolstereotypering
- Vluchteling zijn
- Mensen met een beperking die in hun omgeving barrières ervaren.
Samenvatting engelse artikel
“Beroepsbetrokkenheid wordt gepositioneerd binnen een kader van persoonlijke waarde en
waargenomen consequenties voor deelname. Beroepsbetrokkenheid is de betrokkenheid bij
een beroep waaraan momenteel een positieve persoonlijke waarde wordt gehecht.
Betrokken beroepen vereisen meer betrokkenheid dan beroepen die alleen het individu
interesseren, maar niet zo veel als degenen die ze in zich opnemen. Beroepsbetrokkenheid is
een fluctuerende toestand die wordt beïnvloed door complexe en veelvoudige interne en
externe factoren.
, De persoon zal positieve of negatieve gevolgen van deelname ervaren, die in de loop van de
tijd kunnen veranderen als reactie op feedback van sociale, culturele en fysieke omgevingen.
Positief welzijn doet zich voor wanneer mensen deelnemen aan beroepen met zowel een
positieve persoonlijke waarde als positieve waargenomen gevolgen voor zowel het individu
als de samenleving waarin ze leven. "
De beschrijving en het ondersteunende kader erkennen dat beroepsbetrokkenheid een
complex, subjectief en veelzijdig concept is dat zorgvuldig moet worden onderzocht om het
volledig te begrijpen. Beroepsbetrokkenheid kan niet aan iemand worden opgelegd, zoals
deelname wel kan zijn. Het lijkt erop dat het de ervaring van ‘betrokkenheid’ bij een beroep
is die het voor een individu tot een positieve ervaring maakt. Vanwege de complexiteit ervan
kan beroepsbetrokkenheid niet afzonderlijk worden onderzocht en moet het samen met
andere gerelateerde concepten worden bekeken, zoals aandacht met behulp van een
holistische benadering.
Het uitgangspunt voor het overkoepelende onderzoek (Morris, 2012; Morris et al, 2016) was
om te onderzoeken of en hoe de waarde die aan beroepen wordt toegekend in de loop van
de tijd verandert. Het onderzoek toonde aan dat veranderingen in de waarde of de gevolgen
die aan beroepen worden toegekend elkaar kunnen beïnvloeden.
Waar het biomedische model ziekte en gezondheid verklaart vanuit genetische en
fysiologische systemen, beschouwt het biopsychosociale model ziekte en gezondheid meer
vanuit een multifactorieel kader. Dat wil zeggen dat er meerdere factoren meespelen bij de
beoordeling van ziekte en gezondheid. Daarnaast is het model circulair. De verschillende
factoren hebben onderling invloed op elkaar. Een wijziging op 1 gebied heeft wijzigingen op
alle andere gebieden tot gevolg. Gezondheid en welbevinden zijn gebaseerd op een
samenspel van biologische, psychologische en sociale systemen.
Biologische processen
Psychologische processen Sociale processen
Artikel fysiotherapie
Veel lichamelijk geuite klachten zijn de laatste jaren niet meer te verklaren vanuit het
medische model, voorbeelden hiervan zijn chronische pijn, chronische vermoeidheid en
fantoompijn.
Daarnaast is de prevalentie van patiënten met chronische aandoeningen (diabetes, COPD
enz.) sterk toegenomen.
Deze twee factoren hebben geleid tot meer gedragsmatige behandelingen.
Er wordt steeds vaker een gedragsmatige behandeling toegepast. Hierbij is impliciet het
medisch model aangepast in een biopscychosociaal verklaringsmodel.
Binnen het biopsychosociale model is er geen causale lichamelijke oorzaak-gevolg relatie
maar is er sprake van een multidimensionaal gevolgenmodel waarbij naast lichamelijke
onderhoudende factoren voor pijn ook psychosociale factoren een belangrijke rol spelen.
Het gevolg is dat (para)medici meer inzicht moeten krijgen in psychosociale factoren en zich
vaardigheden moeten verwerven om deze te integreren binnen een gedragsmatige
behandeling.
Graded activity bestaat uit 8 onderdelen: probleeminventarisatie, probleemanalyse,
educatie, activiteiten kiezen, startniveau vaststellen, doel en opbouw bepalen, uitvoeren
opbouwschema, generalisatie en evaluatie.
De essentie van de educatie is (vaak) een cognitieve verandering te bewerkstelligen over de
oorzaak van de klachten. Het doel van de educatie is een meer biopsychosociale verklaring
met onderhoudende factoren voor te leggen.
,De doelen worden via een basismeting vastgelegd, waarbij de patiënt een aantal dagen het
gedrag dient te monitoren. Aan de hand van de doelen en de basismeting zal het programma
gemaakt worden.
De behandeling zal bestaan uit een tijdcontingente opbouw van activiteiten waarbij
empathie en positieve bekrachtiging van gezond gedrag een belangrijk element zijn. Middels
successieve approximatie (het stapsgewijs opbouwen waarbij stappen vooraf vaststaan) en
shaping (een activiteit welke (kwalitatief) nog niet in zijn geheel kan worden uitgevoerd in
stapjes aanleren) wordt fysiek gedrag veranderd.
Generalisatie naar het algemeen dagelijks leven vindt plaats met name in het laatste
stadium, hiervoor kunnen doelen of actieplannen worden gebruikt.
Een belangrijk element binnen de behandeling is het op 1 lijn komen met de patiënt ten
aanzien van de diagnose en de behandeling. Hierbij is het uitvragen van cognities en deze
veranderen middels gerichte educatie een belangrijk onderdeel.
Grondslagen 3.3.1
Occupational justice: Mensen hebben het recht om de dingen te doen die belangrijk voor
hen zijn. Dagelijks handelen draagt bij aan de gezondheid en welzijn van mensen.
Capability: de mogelijkheden die mensen hebben om te zijn wie ze willen zijn en te kunnen
doen wat ze willen doen. Daarbij maken mensen eigen afwegingen in de keuzes die ze
maken, de relaties die ze aangaan en hoe ze onderdeel willen zijn van de maatschappij.
Dit is alleen mogelijk in een inclusieve samenleving, waarin iedereen mee kan doen. Dit
vraagt van ergotherapeuten bij te dragen aan het meer inclusief maken van de samenleving.
Grondslagen 13.6
Occupational deprivation: een situatie van aanhoudende uitsluiting van het betrokken zijn in
het noodzakelijke en betekenisvolle dagelijks handelen als gevolg van externe factoren.
Oorzaken van occupational deprivation zijn:
- Geografisch isolement: Beperking van de omgeving waar je woont of verblijft.
- Impact van het werk: Je beroep beïnvloedt de sociale acceptatie en de sociale status
en door het loon geeft het mogelijkheden om dingen met andere mensen te doen.
- Opsluiting in een gevangenis of detentiecentrum.
- Rolstereotypering
- Vluchteling zijn
- Mensen met een beperking die in hun omgeving barrières ervaren.
Samenvatting engelse artikel
“Beroepsbetrokkenheid wordt gepositioneerd binnen een kader van persoonlijke waarde en
waargenomen consequenties voor deelname. Beroepsbetrokkenheid is de betrokkenheid bij
een beroep waaraan momenteel een positieve persoonlijke waarde wordt gehecht.
Betrokken beroepen vereisen meer betrokkenheid dan beroepen die alleen het individu
interesseren, maar niet zo veel als degenen die ze in zich opnemen. Beroepsbetrokkenheid is
een fluctuerende toestand die wordt beïnvloed door complexe en veelvoudige interne en
externe factoren.
, De persoon zal positieve of negatieve gevolgen van deelname ervaren, die in de loop van de
tijd kunnen veranderen als reactie op feedback van sociale, culturele en fysieke omgevingen.
Positief welzijn doet zich voor wanneer mensen deelnemen aan beroepen met zowel een
positieve persoonlijke waarde als positieve waargenomen gevolgen voor zowel het individu
als de samenleving waarin ze leven. "
De beschrijving en het ondersteunende kader erkennen dat beroepsbetrokkenheid een
complex, subjectief en veelzijdig concept is dat zorgvuldig moet worden onderzocht om het
volledig te begrijpen. Beroepsbetrokkenheid kan niet aan iemand worden opgelegd, zoals
deelname wel kan zijn. Het lijkt erop dat het de ervaring van ‘betrokkenheid’ bij een beroep
is die het voor een individu tot een positieve ervaring maakt. Vanwege de complexiteit ervan
kan beroepsbetrokkenheid niet afzonderlijk worden onderzocht en moet het samen met
andere gerelateerde concepten worden bekeken, zoals aandacht met behulp van een
holistische benadering.
Het uitgangspunt voor het overkoepelende onderzoek (Morris, 2012; Morris et al, 2016) was
om te onderzoeken of en hoe de waarde die aan beroepen wordt toegekend in de loop van
de tijd verandert. Het onderzoek toonde aan dat veranderingen in de waarde of de gevolgen
die aan beroepen worden toegekend elkaar kunnen beïnvloeden.
