Taal: therapie
Taal: therapie – ontwikkelingsstoornissen
Handboek ontwikkelingsdysfasie + PowerPoints
1. Behandeling
Een taalontwikkelingsstoornis =
- Complexe spectrumstoornis
• Spectrum
Ø Continuüm van symptomen
o Van zeer lichte tot zeer ernstige taalproblemen
Ø Problemen in verschillende taaldomeinen
o Grote verschillen zijn in taalprofielen van kinderen met OD
• Stoornis
Ø Hardnekkige problemen met typische stoorniskenmerken die niet zomaar op
te lossen zijn
- Therapieresistent
• Wil niet zeggen dat ze geen therapie nodig hebben
- Vraagt specifieke, intensieve begeleiding
- En aanwenden van compenserende hulpmiddelen
Bij jonge kinderen is de diagnose nog niet gesteld
- We kunnen dan alleen nog maar spreken over een vermoeden van OD
• We doen dit als ze kenmerken vertonen en/of erfelijk belast zijn
- Kinderen met een vermoeden van OD hebben dezelfde therapie nodig als kinderen
waarbij de diagnose nog niet gesteld is
Wanneer we het dus hebben over jonge kinderen met OD, bedoelen we steeds ‘vermoeden
van OD’
Indirecte therapie:
- Gericht op het ondersteunen en adviseren van ouders om zo op een indirecte manier
de spraak- en taalontwikkeling van het kind te stimuleren
Directe logopedische therapie:
- Bij kinderen met OD is indirecte begeleiding onvoldoende en zal gelijktijdig of nadien
directe logopedische therapie opgestart worden
1.1 Indirecte therapie – thuisbegeleiding
Indirecte therapie:
- Ouders en omgeving van het kind met OD begeleiden
• Indirect de spraak- en taalontwikkeling positief beïnvloeden
- Doel:
• Ouders helpen in communicatie met hun kind
• Ouders helpen in optimaliseren van hun taalaanbod
,Thuisbegeleiding:
- Specifieke vorm van indirecte therapie
- Wordt geadviseerd bij heel jonge kinderen (= jonger dan 3 jaar) bij wie taal
moeizaam op gang komt
• Heel jonge kinderen zijn vaak
Ø Nog niet therapierijp
o Kunnen nog niet goed in interactie gaan
o Nog niet goed in 1-1 situatie functioneren
o Nog niet aan tafel zitten
Ø Kunnen hun aandacht nog onvoldoende richten
Ø Meer baat bij indirecte therapie in thuissituatie
1.1.1 Waarom indirecte therapie?
Normale taalontwikkeling
- Ouders stimuleren onbewust de taalontwikkeling van hun kind tijdens de dagelijkse
opvoeding
- Ouders bieden gunstig pedagogisch aanbod waaruit kinderen spontaan veel leren
• Bieden speelgoed aan
• Lezen samen boekjes
• Maken uitstapjes
• Praten met kind
• Zingen liedjes
• Geven opmerkingen over gedrag
- Kinderen leren taal grotendeels door conversaties die te maken hebben met
alledaagse belevingswereld
Taalontwikkeling bij TOS
- Ouders voelen aan dat hun taalaanbod ontoereikend is
- Zij steken vaak extra energie in het taalaanbod
• Maar ondanks de extra stimulatie verdwijnt taalprobleem niet
- Kinderen met OD leren minder spontaan uit gesprekjes
• Zij profiteren niet optimaal van aangereikte taalaanbod
- Hierdoor raakt de communicatie tussen kind en ouder verstoord
Gunstig
Taalaanbod Communicatie
pedagogisch
ontoereikend? verstoord
taalaanbod
Reacties van ouders bij verstoorde communicatie:
- Op positieve manier blijven omgaan met de communicatieproblemen
- Stellen zich verschillende vragen
- Praten in plaats van het kind
• Ze gaan de communicatieve intenties van het kind overnemen
- Minder praten tegen kind want kind zegt niets terug of ze begrijpen kind niet
,Soms raakt ouder-kind interactie zodanig verstoord dat dit aanleiding geeft tot
- Emotionele en/of gedragsproblemen
- Intern en extern
• Intern: • Extern:
Ø Kind is ingetogen Ø Ruzie
Ø Zegt weinig Ø Vechten
Ø Emotioneel ongelukkig Ø Agressief
Ø Verdrietig voelen
Professionele hulp!
- Ouders coachen en tools aanreiken om
• Communicatie te behouden
• Communicatie te herstellen
• Gestoorde taalontwikkeling te verbeteren
Ø En dit alles in de bekende thuissituatie om aan te sluiten bij de natuurlijke
ontwikkeling van het kind in zijn vertrouwde omgeving
1.1.2 Vormen van indirecte therapie
1) Thuisbegeleiding
2) Thuisbegeleiding in combinatie met directe therapie
Thuisbegeleiding
- Vlaanderen: kinderen 0 – 6 jaar
- Multidisciplinair team
• Logopedisten
• Orthopedagogen
• Opvoedkundigen
• Psychologen
• Sociaal-administratief medewerker
- Stappen in thuisbegeleiding
1. Aanmelding
Ø Door erkende instantie: huisarts, kind en gezin
Ø Vermoeden taalprobleem ≠ diagnose OD
o Vanaf vermoeden kan thuisbegeleiding opgestart worden
o We kunnen niet wachten tot kind diagnose heeft, want dan kan er pas
thuisbegeleiding opgestart worden als kind 6 jaar al gepasseerd is
® Wij willen daar vroeg bij zijn
o Waarom wil ik een kind van 2 jaar in thuisbegeleidingsdienst als die zijn
taal niet optimaal loopt???
® Onze cruciale jaren van de taalontwikkeling zijn tussen 0 en 5 jaar
In deze jaren wordt basis van onze taal gelegd
2. Eerste huisbezoek
Ø Beeld krijgen van
o Problematiek
o Concrete hulpvragen
o Verwachtingen
Ø Ouders informeren over werking van thuisbegeleidingsdienst
, 3. Regelmatige huisbezoeken
Ø Vaste thuisbegeleider = 1 zelfde persoon
Ø Frequentie van de bezoeken aanpassen aan de noden van het gezin
Ø Door in te spelen op zorgvragen van ouders
o Problemen op gebied van taalontwikkeling, communicatie, opvoeding,
algemene ontwikkeling voorkomen of oplossen
- Belangrijkste doelstelling van thuisbegeleiding:
• Aanbieden van opvoedingszekerheid
• Aanbieden van adequate communicatievaardigheden
- Individueel handelingsplan IHP
• Doelstellingen samen met ouders bepalen
• Aandacht voor de opvattingen die ouders hebben over
Ø Opvoeding en taalstimulering
Ø Omgevingsfactoren
Ø Individuele kenmerken van het kind
- Belangrijke doelstellingen in het IHP (OCTO)
1) Ouders ondersteunen en leren hoe ze de communicatie kunnen
Ø Behouden, verbeteren of herstellen
2) Ouders leren om communicatiesignalen van het kind
Ø Te herkennen
Ø Hier adequaat op te reageren
3) Ouders een theoretisch kader bieden waardoor ze taal- en
communicatieproblemen beter begrijpen
4) Opvoedingsadvies: hoe moet ik met bepaalde situaties omgaan
- Extra doelstellingen in het IHP
1) Antwoord bieden in verband met
Ø Oorzaak- gevolg
Ø Erfelijkheid
Ø Toekomstperspectieven
Ø Schoolse oriëntering
Ø Verhoogde kinderbijslag
2) Omgeving informeren over specfieke aanpak
- Ouderbegeleiding
• In thuisbegeleiding zit een heel groot stuk ouderbegeleiding
• Oudergespreksgroepen
• Themabijeenkomsten
• Oudercursussen
Taal: therapie – ontwikkelingsstoornissen
Handboek ontwikkelingsdysfasie + PowerPoints
1. Behandeling
Een taalontwikkelingsstoornis =
- Complexe spectrumstoornis
• Spectrum
Ø Continuüm van symptomen
o Van zeer lichte tot zeer ernstige taalproblemen
Ø Problemen in verschillende taaldomeinen
o Grote verschillen zijn in taalprofielen van kinderen met OD
• Stoornis
Ø Hardnekkige problemen met typische stoorniskenmerken die niet zomaar op
te lossen zijn
- Therapieresistent
• Wil niet zeggen dat ze geen therapie nodig hebben
- Vraagt specifieke, intensieve begeleiding
- En aanwenden van compenserende hulpmiddelen
Bij jonge kinderen is de diagnose nog niet gesteld
- We kunnen dan alleen nog maar spreken over een vermoeden van OD
• We doen dit als ze kenmerken vertonen en/of erfelijk belast zijn
- Kinderen met een vermoeden van OD hebben dezelfde therapie nodig als kinderen
waarbij de diagnose nog niet gesteld is
Wanneer we het dus hebben over jonge kinderen met OD, bedoelen we steeds ‘vermoeden
van OD’
Indirecte therapie:
- Gericht op het ondersteunen en adviseren van ouders om zo op een indirecte manier
de spraak- en taalontwikkeling van het kind te stimuleren
Directe logopedische therapie:
- Bij kinderen met OD is indirecte begeleiding onvoldoende en zal gelijktijdig of nadien
directe logopedische therapie opgestart worden
1.1 Indirecte therapie – thuisbegeleiding
Indirecte therapie:
- Ouders en omgeving van het kind met OD begeleiden
• Indirect de spraak- en taalontwikkeling positief beïnvloeden
- Doel:
• Ouders helpen in communicatie met hun kind
• Ouders helpen in optimaliseren van hun taalaanbod
,Thuisbegeleiding:
- Specifieke vorm van indirecte therapie
- Wordt geadviseerd bij heel jonge kinderen (= jonger dan 3 jaar) bij wie taal
moeizaam op gang komt
• Heel jonge kinderen zijn vaak
Ø Nog niet therapierijp
o Kunnen nog niet goed in interactie gaan
o Nog niet goed in 1-1 situatie functioneren
o Nog niet aan tafel zitten
Ø Kunnen hun aandacht nog onvoldoende richten
Ø Meer baat bij indirecte therapie in thuissituatie
1.1.1 Waarom indirecte therapie?
Normale taalontwikkeling
- Ouders stimuleren onbewust de taalontwikkeling van hun kind tijdens de dagelijkse
opvoeding
- Ouders bieden gunstig pedagogisch aanbod waaruit kinderen spontaan veel leren
• Bieden speelgoed aan
• Lezen samen boekjes
• Maken uitstapjes
• Praten met kind
• Zingen liedjes
• Geven opmerkingen over gedrag
- Kinderen leren taal grotendeels door conversaties die te maken hebben met
alledaagse belevingswereld
Taalontwikkeling bij TOS
- Ouders voelen aan dat hun taalaanbod ontoereikend is
- Zij steken vaak extra energie in het taalaanbod
• Maar ondanks de extra stimulatie verdwijnt taalprobleem niet
- Kinderen met OD leren minder spontaan uit gesprekjes
• Zij profiteren niet optimaal van aangereikte taalaanbod
- Hierdoor raakt de communicatie tussen kind en ouder verstoord
Gunstig
Taalaanbod Communicatie
pedagogisch
ontoereikend? verstoord
taalaanbod
Reacties van ouders bij verstoorde communicatie:
- Op positieve manier blijven omgaan met de communicatieproblemen
- Stellen zich verschillende vragen
- Praten in plaats van het kind
• Ze gaan de communicatieve intenties van het kind overnemen
- Minder praten tegen kind want kind zegt niets terug of ze begrijpen kind niet
,Soms raakt ouder-kind interactie zodanig verstoord dat dit aanleiding geeft tot
- Emotionele en/of gedragsproblemen
- Intern en extern
• Intern: • Extern:
Ø Kind is ingetogen Ø Ruzie
Ø Zegt weinig Ø Vechten
Ø Emotioneel ongelukkig Ø Agressief
Ø Verdrietig voelen
Professionele hulp!
- Ouders coachen en tools aanreiken om
• Communicatie te behouden
• Communicatie te herstellen
• Gestoorde taalontwikkeling te verbeteren
Ø En dit alles in de bekende thuissituatie om aan te sluiten bij de natuurlijke
ontwikkeling van het kind in zijn vertrouwde omgeving
1.1.2 Vormen van indirecte therapie
1) Thuisbegeleiding
2) Thuisbegeleiding in combinatie met directe therapie
Thuisbegeleiding
- Vlaanderen: kinderen 0 – 6 jaar
- Multidisciplinair team
• Logopedisten
• Orthopedagogen
• Opvoedkundigen
• Psychologen
• Sociaal-administratief medewerker
- Stappen in thuisbegeleiding
1. Aanmelding
Ø Door erkende instantie: huisarts, kind en gezin
Ø Vermoeden taalprobleem ≠ diagnose OD
o Vanaf vermoeden kan thuisbegeleiding opgestart worden
o We kunnen niet wachten tot kind diagnose heeft, want dan kan er pas
thuisbegeleiding opgestart worden als kind 6 jaar al gepasseerd is
® Wij willen daar vroeg bij zijn
o Waarom wil ik een kind van 2 jaar in thuisbegeleidingsdienst als die zijn
taal niet optimaal loopt???
® Onze cruciale jaren van de taalontwikkeling zijn tussen 0 en 5 jaar
In deze jaren wordt basis van onze taal gelegd
2. Eerste huisbezoek
Ø Beeld krijgen van
o Problematiek
o Concrete hulpvragen
o Verwachtingen
Ø Ouders informeren over werking van thuisbegeleidingsdienst
, 3. Regelmatige huisbezoeken
Ø Vaste thuisbegeleider = 1 zelfde persoon
Ø Frequentie van de bezoeken aanpassen aan de noden van het gezin
Ø Door in te spelen op zorgvragen van ouders
o Problemen op gebied van taalontwikkeling, communicatie, opvoeding,
algemene ontwikkeling voorkomen of oplossen
- Belangrijkste doelstelling van thuisbegeleiding:
• Aanbieden van opvoedingszekerheid
• Aanbieden van adequate communicatievaardigheden
- Individueel handelingsplan IHP
• Doelstellingen samen met ouders bepalen
• Aandacht voor de opvattingen die ouders hebben over
Ø Opvoeding en taalstimulering
Ø Omgevingsfactoren
Ø Individuele kenmerken van het kind
- Belangrijke doelstellingen in het IHP (OCTO)
1) Ouders ondersteunen en leren hoe ze de communicatie kunnen
Ø Behouden, verbeteren of herstellen
2) Ouders leren om communicatiesignalen van het kind
Ø Te herkennen
Ø Hier adequaat op te reageren
3) Ouders een theoretisch kader bieden waardoor ze taal- en
communicatieproblemen beter begrijpen
4) Opvoedingsadvies: hoe moet ik met bepaalde situaties omgaan
- Extra doelstellingen in het IHP
1) Antwoord bieden in verband met
Ø Oorzaak- gevolg
Ø Erfelijkheid
Ø Toekomstperspectieven
Ø Schoolse oriëntering
Ø Verhoogde kinderbijslag
2) Omgeving informeren over specfieke aanpak
- Ouderbegeleiding
• In thuisbegeleiding zit een heel groot stuk ouderbegeleiding
• Oudergespreksgroepen
• Themabijeenkomsten
• Oudercursussen
