Wat is een effectieve verpleegkundige
interventie die ervoor zorgt dat
Nederlandse jongeren tussen de
achttien en 25 minder gaan roken?
Naam:
Studentnummer:
Klas:
Opleiding: HBO-Verpleegkunde
Onderwijsinstelling: Hogeschool Rotterdam
Opdracht: VIA Blijf gezond
Onderwijsperiode: OP2
Cursuscode: OVK12VIA01
Docent:
Cursushouder:
,Inhoudsopgave
Inleiding: Theorie.................................................................................................................... 3
Vraagstelling........................................................................................................................... 4
Methode................................................................................................................................. 4
Deelvraag 1: Waarom beginnen jongeren tussen de achttien en 25 met roken?................4
Deelvraag 2: Wat is een verpleegkundige interventie waardoor rokers zullen stoppen met
roken?................................................................................................................................. 5
Deelvraag 3: Hoeveel mensen worden langdurig ziek of sterven aan de gevolgen van
roken in Nederland?............................................................................................................5
Conclusie................................................................................................................................ 6
Literatuurlijst........................................................................................................................... 7
Bijlage 1: Plan van aanpak.....................................................................................................9
Inleiding.............................................................................................................................. 9
Organisatie....................................................................................................................... 10
Methode............................................................................................................................ 10
Resultaat en kwaliteit........................................................................................................10
Activiteiten, tussenresultaten en planning.........................................................................11
Risico’s............................................................................................................................. 11
Samenwerkingsovereenkomst..........................................................................................11
Bijlage 2: Zoekstrategiën......................................................................................................12
Zoekstrategie 1................................................................................................................. 12
Zoekstrategie 2................................................................................................................. 13
Zoekstrategie 3................................................................................................................. 14
Zoekstrategie 4................................................................................................................. 15
Bijlage 3: Interview protocol..................................................................................................16
Bijlage 4: Uitwerking van de interviews.................................................................................21
Interview 1........................................................................................................................ 21
Interview 2........................................................................................................................ 25
Interview 3........................................................................................................................ 30
Interview 4........................................................................................................................ 33
Bijlage 5: Toestemmingsformulieren.....................................................................................37
1
,Voorwoord
Dit artikel voor dit onderzoek naar een verpleegkundige interventie die ervoor zorgt dat
Nederlandse jongeren tussen de achttien en 25 jaar minder gaan roken is uitgevoerd door
Dit artikel is geschreven in het kader van onze VIA OP2 opdracht voor de opleiding
Verpleegkundige aan de Hogeschool Rotterdam. Van 18 november 2019 tot en met 20
december 2019 zijn wij bezig geweest met het onderzoek en het schrijven van dit artikel. Wij
zijn samen tot de volgende onderzoeksvraag gekomen: Wat is een effectieve
verpleegkundige interventie die ervoor zorgt dat Nederlandse jongeren tussen de achttien en
25 minder gaan roken?
Na de uitvoering van kwalitatief en kwantitatief onderzoek hebben wij de onderzoeksvraag
kunnen beantwoorden.
Bij deze willen wij de participanten bedanken voor het interview en met het meehelpen van
dit onderzoek. Zonder hun medewerking hadden wij dit onderzoek nooit met succes kunnen
voltooien. Echter willen wij ook onze VIA docent … bedanken voor de ondersteuning tijdens
dit project.
Wij wensen u veel leesplezier toe.
2
, Inleiding: Theorie
Allereerst willen wij kijken of er verschil in het aantal rokers per bevolkingsgroep zit.
Ongeveer een kwart van de mensen rookt en 17% rookt dagelijks (“Algemene bevolking”,
z.d.). In de leeftijdscategorie 20-24 jaar roken de meeste mensen en in de leeftijdcategorie
75 jaar en ouder roken de minste mensen. Mannen geven aan vaker te roken dan vrouwen.
Volwassenen met een laag opleidingsniveau roken vaker dan volwassenen met een
middelbaar of hoog opleidingsniveau. Ook neemt het aantal rokers sinds 2014 af.
(Springvloet, Bommelé, Willemsen, & van Laar, 2018).
Marokkanen roken gemiddeld minder dan Nederlanders, terwijl Turken juist meer roken dan
Nederlanders. Ook roken Surinaamse mannen meer dan Nederlandse mannen, terwijl
Surinaamse vrouwen juist minder dan Nederlandse vrouwen roken.
Daarnaast vinden Turkse en Afghaanse mannen roken een onderdeel van de mannelijke
cultuur. Roken doen ze met een groep, daarom vinden ze het ook moeilijk om alleen te
stoppen (Aydinli, Balak, Beket, Bijker, Bloemen, van Esch, … Zariouh, 2011).
Ook willen we kijken naar de incidentie, prevalentie en mortaliteit onder de rokers in
Nederland. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek rookte in 2017 23,1% van de
Nederlanders van achttien jaar en ouder en in 2018 rookte 22,4%. De incidentie is dan een
afname van ongeveer 0,7% ten opzichte van 2017. De prevalentie is op dit moment 38.528
(“lichte daling aantal’’, 2019).
Ongeveer de helft van de mensen die blijft roken gaat dood aan de gevolgen van roken. Dit
zijn in Nederland jaarlijks ongeveer 20.000 mensen, dit is dan ook de mortaliteit (“Algemene
bevolking”, z.d.).
We hebben hetzelfde opgezocht voor Rotterdam. In 2016 rookte 29% in de regio Rotterdam
(van de Brink & Giesbers, z.d.). Hier zijn ongeveer 700 mensen gestorven aan de gevolgen
van roken, dit is dan ook de mortaliteit. In 2018 rookte 26% van de mensen in Rotterdam
(Keyzer & Schoenmacker, 2018). De incidentie is dan een daling van 3%. De prevalentie
voor Rotterdam hebben wij niet kunnen vinden.
Er is een groot verschil tussen Rotterdam en heel Nederland. Zo is het percentage rokers in
Rotterdam aanzienlijk groter dan in Nederland. Dit zou kunnen komen doordat Rotterdam
relatief dichtbevolkt is vergeleken met de rest van Nederland, wat stress oplevert en
waardoor ook meer mensen gaan roken.
Er zijn verschillende factoren die een rol spelen bij roken. Dit zijn sociale factoren,
persoonlijke factoren, processen die verband houden met het gevoelsleven, sociaal-
economische factoren, verkrijgbaarheid van tabak, tabak promotie, prijs van sigaretten en
wettelijke bepalingen (‘’Oorzaken van rookgedrag’’, z.d.).
Ook willen we de gezondheidsrisico’s van roken behandelen. Zo zijn er veel
gezondheidsproblemen die men kan oplopen als je rookt. Dit zijn dingen zoals:
luchtwegaandoeningen, hart- en vaatziekten en verschillende soorten kanker. Ook verhoogt
roken de kans op diabetes type 2, vruchtbaarheidsproblemen, gezichtsstoornissen,
reumatoïde artritis en psychiatrische aandoeningen. Roken tijdens de zwangerschap kan
gevolgen hebben voor het kind.
3
interventie die ervoor zorgt dat
Nederlandse jongeren tussen de
achttien en 25 minder gaan roken?
Naam:
Studentnummer:
Klas:
Opleiding: HBO-Verpleegkunde
Onderwijsinstelling: Hogeschool Rotterdam
Opdracht: VIA Blijf gezond
Onderwijsperiode: OP2
Cursuscode: OVK12VIA01
Docent:
Cursushouder:
,Inhoudsopgave
Inleiding: Theorie.................................................................................................................... 3
Vraagstelling........................................................................................................................... 4
Methode................................................................................................................................. 4
Deelvraag 1: Waarom beginnen jongeren tussen de achttien en 25 met roken?................4
Deelvraag 2: Wat is een verpleegkundige interventie waardoor rokers zullen stoppen met
roken?................................................................................................................................. 5
Deelvraag 3: Hoeveel mensen worden langdurig ziek of sterven aan de gevolgen van
roken in Nederland?............................................................................................................5
Conclusie................................................................................................................................ 6
Literatuurlijst........................................................................................................................... 7
Bijlage 1: Plan van aanpak.....................................................................................................9
Inleiding.............................................................................................................................. 9
Organisatie....................................................................................................................... 10
Methode............................................................................................................................ 10
Resultaat en kwaliteit........................................................................................................10
Activiteiten, tussenresultaten en planning.........................................................................11
Risico’s............................................................................................................................. 11
Samenwerkingsovereenkomst..........................................................................................11
Bijlage 2: Zoekstrategiën......................................................................................................12
Zoekstrategie 1................................................................................................................. 12
Zoekstrategie 2................................................................................................................. 13
Zoekstrategie 3................................................................................................................. 14
Zoekstrategie 4................................................................................................................. 15
Bijlage 3: Interview protocol..................................................................................................16
Bijlage 4: Uitwerking van de interviews.................................................................................21
Interview 1........................................................................................................................ 21
Interview 2........................................................................................................................ 25
Interview 3........................................................................................................................ 30
Interview 4........................................................................................................................ 33
Bijlage 5: Toestemmingsformulieren.....................................................................................37
1
,Voorwoord
Dit artikel voor dit onderzoek naar een verpleegkundige interventie die ervoor zorgt dat
Nederlandse jongeren tussen de achttien en 25 jaar minder gaan roken is uitgevoerd door
Dit artikel is geschreven in het kader van onze VIA OP2 opdracht voor de opleiding
Verpleegkundige aan de Hogeschool Rotterdam. Van 18 november 2019 tot en met 20
december 2019 zijn wij bezig geweest met het onderzoek en het schrijven van dit artikel. Wij
zijn samen tot de volgende onderzoeksvraag gekomen: Wat is een effectieve
verpleegkundige interventie die ervoor zorgt dat Nederlandse jongeren tussen de achttien en
25 minder gaan roken?
Na de uitvoering van kwalitatief en kwantitatief onderzoek hebben wij de onderzoeksvraag
kunnen beantwoorden.
Bij deze willen wij de participanten bedanken voor het interview en met het meehelpen van
dit onderzoek. Zonder hun medewerking hadden wij dit onderzoek nooit met succes kunnen
voltooien. Echter willen wij ook onze VIA docent … bedanken voor de ondersteuning tijdens
dit project.
Wij wensen u veel leesplezier toe.
2
, Inleiding: Theorie
Allereerst willen wij kijken of er verschil in het aantal rokers per bevolkingsgroep zit.
Ongeveer een kwart van de mensen rookt en 17% rookt dagelijks (“Algemene bevolking”,
z.d.). In de leeftijdscategorie 20-24 jaar roken de meeste mensen en in de leeftijdcategorie
75 jaar en ouder roken de minste mensen. Mannen geven aan vaker te roken dan vrouwen.
Volwassenen met een laag opleidingsniveau roken vaker dan volwassenen met een
middelbaar of hoog opleidingsniveau. Ook neemt het aantal rokers sinds 2014 af.
(Springvloet, Bommelé, Willemsen, & van Laar, 2018).
Marokkanen roken gemiddeld minder dan Nederlanders, terwijl Turken juist meer roken dan
Nederlanders. Ook roken Surinaamse mannen meer dan Nederlandse mannen, terwijl
Surinaamse vrouwen juist minder dan Nederlandse vrouwen roken.
Daarnaast vinden Turkse en Afghaanse mannen roken een onderdeel van de mannelijke
cultuur. Roken doen ze met een groep, daarom vinden ze het ook moeilijk om alleen te
stoppen (Aydinli, Balak, Beket, Bijker, Bloemen, van Esch, … Zariouh, 2011).
Ook willen we kijken naar de incidentie, prevalentie en mortaliteit onder de rokers in
Nederland. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek rookte in 2017 23,1% van de
Nederlanders van achttien jaar en ouder en in 2018 rookte 22,4%. De incidentie is dan een
afname van ongeveer 0,7% ten opzichte van 2017. De prevalentie is op dit moment 38.528
(“lichte daling aantal’’, 2019).
Ongeveer de helft van de mensen die blijft roken gaat dood aan de gevolgen van roken. Dit
zijn in Nederland jaarlijks ongeveer 20.000 mensen, dit is dan ook de mortaliteit (“Algemene
bevolking”, z.d.).
We hebben hetzelfde opgezocht voor Rotterdam. In 2016 rookte 29% in de regio Rotterdam
(van de Brink & Giesbers, z.d.). Hier zijn ongeveer 700 mensen gestorven aan de gevolgen
van roken, dit is dan ook de mortaliteit. In 2018 rookte 26% van de mensen in Rotterdam
(Keyzer & Schoenmacker, 2018). De incidentie is dan een daling van 3%. De prevalentie
voor Rotterdam hebben wij niet kunnen vinden.
Er is een groot verschil tussen Rotterdam en heel Nederland. Zo is het percentage rokers in
Rotterdam aanzienlijk groter dan in Nederland. Dit zou kunnen komen doordat Rotterdam
relatief dichtbevolkt is vergeleken met de rest van Nederland, wat stress oplevert en
waardoor ook meer mensen gaan roken.
Er zijn verschillende factoren die een rol spelen bij roken. Dit zijn sociale factoren,
persoonlijke factoren, processen die verband houden met het gevoelsleven, sociaal-
economische factoren, verkrijgbaarheid van tabak, tabak promotie, prijs van sigaretten en
wettelijke bepalingen (‘’Oorzaken van rookgedrag’’, z.d.).
Ook willen we de gezondheidsrisico’s van roken behandelen. Zo zijn er veel
gezondheidsproblemen die men kan oplopen als je rookt. Dit zijn dingen zoals:
luchtwegaandoeningen, hart- en vaatziekten en verschillende soorten kanker. Ook verhoogt
roken de kans op diabetes type 2, vruchtbaarheidsproblemen, gezichtsstoornissen,
reumatoïde artritis en psychiatrische aandoeningen. Roken tijdens de zwangerschap kan
gevolgen hebben voor het kind.
3
