Samenvatting Recht
Jeugdrecht in de praktijk
1. Familierecht
Familierecht: betrekking op rechtsverhouding tussen personen op terrein van families en relaties ->
verticale en horizontale relaties
Juridisch ouderschap
Afstammingsrecht: regelt afstamming tussen ouders en kinderen -> dwingend recht: geen ruimt om
dingen op dit gebied zelf alternatief naar eigen inzicht te regelen
Mater semer certa est/ vrouw uit wie kind is geboren is juridische moeder -> draagmoeder is
juridische moeder -> wensmoeder kan alleen juridische moeder worden via adoptie
Ouder van rechtswege
Huwelijksvaderschap: vader van kind is man die op moment van geboorte van kind gehuwd/ gps is
met vrouw uit wie kind is geboren (ook al is het van andere man of donor)
Moederschap van rechtswege voor tweede moeder -> twee voorwaarden: huwelijk of gps en kind
moet verwekt zijn door kunstmatige inseminatie door onbekende donor
Ouder door erkenning: vader kind erkennen voor juridische relatie met kind -> toestemming moeder
vereist -> anders man/verwekker rechtbank vragen om vervangend toestemming -> geen erkenning:
- Jeugdige heeft al 2 juridische ouders
- Als man vanwege nauwe verwantschap geen huwelijk met moeder mag (broer, vader, oom)
- Man is jonger dan 16
Dezelfde regels gelden voor lesbisch stel -> erkenning van belang bij bekende donor die geen
ouderschap claimt of wanneer er op moment van geboorte nog geen formele relatie is
Ouder via gerechtelijke vaststelling
Gaat om mannen die geen juridische ouder willen zijn of om een man die overlijdt voordat hij het
kind heeft erkend. Rechter leg op verzoek van de moeder het juridisch vaderschap op.
Voor een 2e moeder kan dit ook, maar dan moet deze ingestemd hebben met een daad die de
verwekking van het kind tot gevolg kan hebben gehad.
Gevolgen van ouderschap
Afstammingsrecht leidt tot familierechtelijke betrekking tussen kind, ouders en bloedverwanten
Juridische ouderschap leidt tot gezag, recht op en plicht tot omgang kind, onderhoudsplicht, erfrecht
Gezag: zij mogen kind opvoeden en verzorgen en zeggenschap over hem hebben
Onderhoudsplicht: ouders verplicht kosten te dragen van verzorging en opvoeding kind tot 21 jaar
(Ouderschap via) adoptie
Nederlandse adoptie:
- Adoptie moet in belang van jeugdige zijn
- Kind kan niks van zijn biologische ouders verwachten in rol van ouder
- Kind moet jonger zijn dan 18 jaar -> vanaf 12 jaar mag kind mening geven over adoptie
- Grootouders mogen geen kleinkinderen adopteren
Biologische ouders en adoptiefouders moeten aan voorwaarden voldoen:
- Biologische ouders moeten instemmen met adoptie
- Biologische moeder moet op moment van adoptie minstens 16 jaar zijn
- Adoptiefouders moeten minstens 18 jaar ouder zijn dan kind
- Adoptiefouders wonen minstens 3 jaar samen en kind woont minstens jaar bij hen thuis
, Adoptie over landsgrenzen
Kandidaat-adoptiefouders moeten verzoek indienen bij ministerie van justitie en veiligheid ->
onderzoek door RvK -> bij geschikte ouders moeten zij voorlichtingscursus volgen -> via een door
overheid erkend bemiddelingsbureau kunnen ouders op zoek gaan naar adoptiekind in buitenland
Minderjarigheid
Kenmerk jeugdrecht: recht doen aan kinderlijke ontwikkeling en algemene leeftijdsgrenzen hanteren
Risicoaansprakelijkheid: ouders aansprakelijk voor kind 14- jaar die schade aanbrengt
Minderjarigen onder ouderlijk gezag tot 18 e: beheer vermogen en vertegenwoordiging handelen
Handelingsonbekwaam: minderjarige niet zelf deelnemen in juridisch verkeer of dure artikelen kopen
Handlichting: rechter kan jeugdige voor bepaalde rechtshandelingen handelingsbekwaam maken
Uitzonderingen op onzelfstandigheid:
- Toestemming voor een medische behandeling.
- Procesbekwaamheid t.a.v. een psychiatrische dwangopname.
- Hoorrecht: kind vanaf 12 jaar mening geven over ouderlijk gezag, voogdij en echtscheiding
Passend belang: rechter gaat in op mening minderjarige en in hoeverre dit meenemen in beslissing
Informele rechtsgang: minderjarige die in strijd is tussen ouders kan zelfstandig rechter verzoeken
om beslissing te nemen over gezag, omgang of benoeming bijzonder curator
Ingrijpende veranderingen t.a.v. gezagsrecht:
1. Minderjarigen prominente rechtspositie en belang van kind staat voorop
2. Gezagsrecht staat los van huwelijk
3. Kring van personen die gezag over kind kunnen krijgen is uitgebreid
Ouderlijk gezag -> twee gezagsouders per kind:
- Opvoeding en verzorging van kind
- Ouder met gezag beheert vermogen van kind
- Ouder met gezag is wettelijke vertegenwoordiger van minderjarige
Bij conflicten tussen ouder en kind kan kind bijzonder curator aangewezen krijgen die op moet
komen voor belangen van kind
Geen gezag: minderjarigen, personen onder curatele, personen die niet in staat zijn tot uitoefening
Ouders met formele relatie: beide automatisch gezag
Ouders met geen formele relatie: moeder automatische gezag, man kind erkennen en beide ouders
verzoek tot gezamenlijk gezag indienen bij rechtbank
Ouder en niet-ouder: niet-ouder moet minstens jaar lang voor kind gezorgd hebben en ouder moet
minstens 3 jaar alleen gezag hebben en het is in het belang van kind en andere juridische ouder
Voogdij op drie manieren verkrijgen:
- Rechtswege, ouder en niet-ouder voeren gezag uit -> ouder overlijdt -> niet-ouder voogd
- Benoeming door ouder of rechter
Wegloper: onttrekt zich aan ouderlijk gezag, omdat ouders verblijfplaats bepalen -> opsporing OAT
Scheiding: gezag behouden -> ouderschapsplan maken (eventueel mediation = hulp)
Co-ouderschap: beide ouders nemen evenredig deel van opvoeding en verzorging op zich
Eenhoofdig gezag na scheiding aanvragen -> alleen bij klemcriterium: verzoekende ouder aantonen
dat kind bij gezamenlijk gezag klem zal raken tussen ouders en het lijkt er niet op dat er binnen
afzienbare tijd verandering in zal komen
Jeugdrecht in de praktijk
1. Familierecht
Familierecht: betrekking op rechtsverhouding tussen personen op terrein van families en relaties ->
verticale en horizontale relaties
Juridisch ouderschap
Afstammingsrecht: regelt afstamming tussen ouders en kinderen -> dwingend recht: geen ruimt om
dingen op dit gebied zelf alternatief naar eigen inzicht te regelen
Mater semer certa est/ vrouw uit wie kind is geboren is juridische moeder -> draagmoeder is
juridische moeder -> wensmoeder kan alleen juridische moeder worden via adoptie
Ouder van rechtswege
Huwelijksvaderschap: vader van kind is man die op moment van geboorte van kind gehuwd/ gps is
met vrouw uit wie kind is geboren (ook al is het van andere man of donor)
Moederschap van rechtswege voor tweede moeder -> twee voorwaarden: huwelijk of gps en kind
moet verwekt zijn door kunstmatige inseminatie door onbekende donor
Ouder door erkenning: vader kind erkennen voor juridische relatie met kind -> toestemming moeder
vereist -> anders man/verwekker rechtbank vragen om vervangend toestemming -> geen erkenning:
- Jeugdige heeft al 2 juridische ouders
- Als man vanwege nauwe verwantschap geen huwelijk met moeder mag (broer, vader, oom)
- Man is jonger dan 16
Dezelfde regels gelden voor lesbisch stel -> erkenning van belang bij bekende donor die geen
ouderschap claimt of wanneer er op moment van geboorte nog geen formele relatie is
Ouder via gerechtelijke vaststelling
Gaat om mannen die geen juridische ouder willen zijn of om een man die overlijdt voordat hij het
kind heeft erkend. Rechter leg op verzoek van de moeder het juridisch vaderschap op.
Voor een 2e moeder kan dit ook, maar dan moet deze ingestemd hebben met een daad die de
verwekking van het kind tot gevolg kan hebben gehad.
Gevolgen van ouderschap
Afstammingsrecht leidt tot familierechtelijke betrekking tussen kind, ouders en bloedverwanten
Juridische ouderschap leidt tot gezag, recht op en plicht tot omgang kind, onderhoudsplicht, erfrecht
Gezag: zij mogen kind opvoeden en verzorgen en zeggenschap over hem hebben
Onderhoudsplicht: ouders verplicht kosten te dragen van verzorging en opvoeding kind tot 21 jaar
(Ouderschap via) adoptie
Nederlandse adoptie:
- Adoptie moet in belang van jeugdige zijn
- Kind kan niks van zijn biologische ouders verwachten in rol van ouder
- Kind moet jonger zijn dan 18 jaar -> vanaf 12 jaar mag kind mening geven over adoptie
- Grootouders mogen geen kleinkinderen adopteren
Biologische ouders en adoptiefouders moeten aan voorwaarden voldoen:
- Biologische ouders moeten instemmen met adoptie
- Biologische moeder moet op moment van adoptie minstens 16 jaar zijn
- Adoptiefouders moeten minstens 18 jaar ouder zijn dan kind
- Adoptiefouders wonen minstens 3 jaar samen en kind woont minstens jaar bij hen thuis
, Adoptie over landsgrenzen
Kandidaat-adoptiefouders moeten verzoek indienen bij ministerie van justitie en veiligheid ->
onderzoek door RvK -> bij geschikte ouders moeten zij voorlichtingscursus volgen -> via een door
overheid erkend bemiddelingsbureau kunnen ouders op zoek gaan naar adoptiekind in buitenland
Minderjarigheid
Kenmerk jeugdrecht: recht doen aan kinderlijke ontwikkeling en algemene leeftijdsgrenzen hanteren
Risicoaansprakelijkheid: ouders aansprakelijk voor kind 14- jaar die schade aanbrengt
Minderjarigen onder ouderlijk gezag tot 18 e: beheer vermogen en vertegenwoordiging handelen
Handelingsonbekwaam: minderjarige niet zelf deelnemen in juridisch verkeer of dure artikelen kopen
Handlichting: rechter kan jeugdige voor bepaalde rechtshandelingen handelingsbekwaam maken
Uitzonderingen op onzelfstandigheid:
- Toestemming voor een medische behandeling.
- Procesbekwaamheid t.a.v. een psychiatrische dwangopname.
- Hoorrecht: kind vanaf 12 jaar mening geven over ouderlijk gezag, voogdij en echtscheiding
Passend belang: rechter gaat in op mening minderjarige en in hoeverre dit meenemen in beslissing
Informele rechtsgang: minderjarige die in strijd is tussen ouders kan zelfstandig rechter verzoeken
om beslissing te nemen over gezag, omgang of benoeming bijzonder curator
Ingrijpende veranderingen t.a.v. gezagsrecht:
1. Minderjarigen prominente rechtspositie en belang van kind staat voorop
2. Gezagsrecht staat los van huwelijk
3. Kring van personen die gezag over kind kunnen krijgen is uitgebreid
Ouderlijk gezag -> twee gezagsouders per kind:
- Opvoeding en verzorging van kind
- Ouder met gezag beheert vermogen van kind
- Ouder met gezag is wettelijke vertegenwoordiger van minderjarige
Bij conflicten tussen ouder en kind kan kind bijzonder curator aangewezen krijgen die op moet
komen voor belangen van kind
Geen gezag: minderjarigen, personen onder curatele, personen die niet in staat zijn tot uitoefening
Ouders met formele relatie: beide automatisch gezag
Ouders met geen formele relatie: moeder automatische gezag, man kind erkennen en beide ouders
verzoek tot gezamenlijk gezag indienen bij rechtbank
Ouder en niet-ouder: niet-ouder moet minstens jaar lang voor kind gezorgd hebben en ouder moet
minstens 3 jaar alleen gezag hebben en het is in het belang van kind en andere juridische ouder
Voogdij op drie manieren verkrijgen:
- Rechtswege, ouder en niet-ouder voeren gezag uit -> ouder overlijdt -> niet-ouder voogd
- Benoeming door ouder of rechter
Wegloper: onttrekt zich aan ouderlijk gezag, omdat ouders verblijfplaats bepalen -> opsporing OAT
Scheiding: gezag behouden -> ouderschapsplan maken (eventueel mediation = hulp)
Co-ouderschap: beide ouders nemen evenredig deel van opvoeding en verzorging op zich
Eenhoofdig gezag na scheiding aanvragen -> alleen bij klemcriterium: verzoekende ouder aantonen
dat kind bij gezamenlijk gezag klem zal raken tussen ouders en het lijkt er niet op dat er binnen
afzienbare tijd verandering in zal komen
