Samenvatting Internationaal Privaatrecht
Januari 2022.
Inhoudsopgave
Hoorcollege 2B: Brussel I-bis, Onrechtmatige daad – bevoegdheid ................................................................... 2
Hoorcollege 3A: Onrechtmatige daad – toepasselijk recht ................................................................................ 2
Hoorcollege 3B: Overeenkomsten – bevoegdheid .............................................................................................. 7
Hoorcollege 4A: Overeenkomsten – toepasselijk recht ...................................................................................... 7
Hoorcollege 4B: Huwelijk, echtscheiding en geregistreerd partnerschap ........................................................ 14
Hoorcollege 5A: Huwelijksvermogensrecht ...................................................................................................... 16
Hoorcollege 5B: Afstamming en alimentatie .................................................................................................... 22
Hoorcollege 6A: Ouderlijke verantwoordelijkheid en kinderbescherming ........................................................ 24
Hoorcollege 6B: Erfrecht ................................................................................................................................... 27
Hoorcollege 7A: Corporaties, goederenrecht en trusts ..................................................................................... 31
Hoorcollege 7B: Commune rechtsmacht en erkenning en tenuitvoerlegging................................................... 34
,Hoorcollege 2B: Brussel I-bis, Onrechtmatige daad – bevoegdheid
Hoorcollege 3A: Onrechtmatige daad – toepasselijk recht
Onrechtmatige daad: bevoegdheid
Bronnen:
Brussel I-bis
Indien niet van toepassing à Rechtsvordering.
Brussel I-bis
Stap 1) Is Brussel I-bis van toepassing?
Materieel Art. 1 à burgerlijke en handelszaken.
Lid 2: uitzonderingen.
Formeel Art. 4-6 à hoofdregel.
Natuurlijk persoon à art. 62 Brussel I-bis.
- Art. 62 lid 1 à woonplaats wordt vastgesteld naar intern recht
waar de zaak aanhangig wordt gemaakt à in NL: art. 1:10 lid 1
BW.
- Art. 62 lid 2 à indien geen woonplaats in land van gerecht waar
zaak aanhangig wordt gemaakt à gerecht past voor vaststelling
of persoon woonplaats heeft in andere lidstaat, het recht van die
lidstaat toe (bijv. heeft iemand volgens Hongaars BW woonplaats
in Hongarije?)
Rechtspersonen à art. 63 Brussel I-bis.
Eigen formeel toepassingsgebied:
(Deze moet je altijd eerst bij langs gaan op een tentamen en
benoemen)
- Consumentenovereenkomst à art. 18 lid 1.
- Arbeidsovereenkomst à artikel 21.
- Exclusieve bevoegdheidsregels à art. 24: zij gelden ongeacht
woonplaats van partijen.
- Forumkeuze à art. 25 en 26: een door partijen als bevoegd
aangewezen gerecht is bevoegd, ongeacht woonplaats
(stilzwijgend en uitdrukkelijk)
Temporeel Art. 66 à rechtsvorderingen ingesteld op of na 10 jan 2015.
Indien het binnen toepassingsgebied van Brussel I-bis valt, dan moet de rechter de
verordening toepassen.
Is verordening niet van toepassing, dan past rechter eigen commune regels van
internationaal bevoegdheidsrecht toe. (In NL rechtsvordering)
Wat zegt Brussel I-bis over de bevoegdheid?
Op welke gronden kan de aangezochte rechter zijn bevoegdheid baseren?
,Stap 2) is er sprake van een forumkeuze? (art. 25 en 26)
Forumkeuze gaat voor de bevoegdheidsregels van art. 4 en art. 7 Brussel I-bis.
Forumkeuze kan uitdrukkelijk (art. 25) of stilzwijgend (art. 26) indien de verweerder
verschijnt voor het gerecht van een lidstaat en de bevoegdheid van deze rechter niet
betwist.
Stap 3)
- Hoofdregel: art. 4 Brussel I-bis (naast formeel toepassingsgebied ook
bevoegdheidsgrond).
o Forum rei à bevoegd is de rechter van de lidstaat op het grondgebied waarvan
de verweerder woonplaats heeft.
- Alternatief: art. 7 sub 2 Brussel I-bis.
o Forum delicti: Een persoon die woonplaats heeft op het grondgebied van een
lidstaat, kan in een andere lidstaat voor de volgende gerechten worden
opgeroepen:
§ Sub 2: ten aanzien van verbintenissen uit OD, voor het gerecht van de
plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan of zich kan
voordoen.
o Het gaat bij art. 7 sub 2 niet om bescherming van de gelaedeerde, maar het
gaat alleen om nuttige procesinrichting, dus nabijheid
Artikel 8 lid 1 Brussel I-bis ziet op situatie dat er meerdere verweerders zijn!
Kolassa:
- Het begrip ‘plaats van schadebrengende feit’ moet verdragsautonoom worden
uitgelegd.
- Het moet ook restrictief worden uitgelegd: art. 7 sub 2 is een uitzondering op
hoofdregel van art. 4.
Enkelvoudige locus: handeling veroorzaakt in hetzelfde land schade.
Meervoudige locus: plaats van handeling is andere plaats dan die waar de schade wordt
veroorzaakt (ander land)
Voorbeeld: Kalimijnen-arrest:
- Plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan of zich kan voordoen
doelt zowel op de plaats waar de schade is ingetreden (Erfolgsort) als op de plaats van
de gebeurtenis die met de schade in een oorzakelijk verband staat (Handlungsort).
Folien Fisher:
- Rechter kan zich altijd baseren op art. 7 sub 2 (niet relevant wie eiser en wie
verweerder is).
Plaats waar schadebrengende feit zich kan voordoen à ‘kan voordoen’ dus ook bij een
dreigende OD.
, Tacconi: Indien er geen sprake is van vrijwillig aangegane verbintenissen, valt het onder
art. 7 sub 2 (OD). Indien het wel vrijwillig is, valt het onder art. 7 sub 1 (ovk).
Handlungsort à plaats van schadeveroorzakende gebeurtenis.
- Shevill, beledigende publicatie: de schadeveroorzakende gebeurtenis is daar waar de
uitgever van betrokken publicatie is gevestigd, voor zover dit de plaats is waar het
schadebrengende feit zijn oorsprong vindt en vanwaar de belediging is geuit en in
omloop is gebracht.
o E-date: dit geldt ook in geval van op internet geplaatste content.
- DFDS, uitroepen collectieve staking: plaats van vestiging van veroorzaker bepalend,
voor zover daar de plaats ligt waar het schadebrengende feit zijn oorsprong vindt.
- Zuid-Chemie, productaansprakelijkheid: de plaats waar zich het feit heeft voorgedaan
dat het product zelf heeft beschadigd.
- Wintersteiger, merkinbreuk via internet: plaats waar adverteerder is gevestigd, dit is
de plaats waar is beslist om het proces waardoor de advertentie verschijnt te starten
en de plaats vanwaar de adverteerder het technische proces heeft gestart waardoor
de advertentie verschijnt.
- Kolassa, prospectusaansprakelijkheid: het handelen/nalaten heeft zijn oorsprong in
vestigingsplaats van bank à lidstaat van vestiging van bank.
Erfolgsort à plaats van het intreden van de primaire schade.
- Marinari / Kronhofer: Erfolgsort omvat niet iedere plaats waar de schadelijke gevolgen
voelbaar zijn à uitsluitend de plaats waar de schade zich het eerst manifesteert, waar
de initiële/directe schade is.
o Restrictieve uitleg Erfolgsort à niet iedere rechter van land waar schade
‘voelbaar’ is, is bevoegd.
- Kolassa: plaats van intreden kan de woonplaats van de verzoeker is, voorzover de
woonplaats inderdaad te plaats is van het intreden van de schade
o Er was sprake van ‘bijkomende omstandigheden’.
- Löber: de gerechten van de woonplaats van deze belegger, als gerechten van de plaats
waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan, bevoegd zijn om kennis te
nemen van deze vordering wanneer de beweerde schade bestaat in financiële schade
die zich rechtstreeks voordoet op een bankrekening van die belegger bij een in het
rechtsgebied van deze gerechten gevestigde bank en de overige specifieke
omstandigheden van deze situatie eveneens bijdragen tot toekenning van
bevoegdheid aan die gerechten.
- Universal Music: zuiver financiële schade die rechtstreeks intreedt op de bankrekening
van de verzoeker kan dientengevolge, zonder bijkomende omstandigheden, niet
worden aangemerkt als een relevant aanknopingspunt
o Dus: bijkomende omstandigheden vereist (zoals in Kolassa)
- VEB/BP: art. 7 sub 2 moet zo worden uitgelegd dat het feit dat op de
beleggersrekening zuiver financiële schade ontstaat als gevolg van
beleggersbeslissingen die zijn genomen door verkeerde informatie, is derhalve niet
voldoende voor het creëren van bevoegdheid o.g.v. Erfolgsort. Er zijn bijkomende
omstandigheden vereist.
o Als elke beleggersrekening in een lidstaat bevoegdheid kan creëren, is dat niet
te voorzien.
o Het moet voorzienbaar zijn.
Januari 2022.
Inhoudsopgave
Hoorcollege 2B: Brussel I-bis, Onrechtmatige daad – bevoegdheid ................................................................... 2
Hoorcollege 3A: Onrechtmatige daad – toepasselijk recht ................................................................................ 2
Hoorcollege 3B: Overeenkomsten – bevoegdheid .............................................................................................. 7
Hoorcollege 4A: Overeenkomsten – toepasselijk recht ...................................................................................... 7
Hoorcollege 4B: Huwelijk, echtscheiding en geregistreerd partnerschap ........................................................ 14
Hoorcollege 5A: Huwelijksvermogensrecht ...................................................................................................... 16
Hoorcollege 5B: Afstamming en alimentatie .................................................................................................... 22
Hoorcollege 6A: Ouderlijke verantwoordelijkheid en kinderbescherming ........................................................ 24
Hoorcollege 6B: Erfrecht ................................................................................................................................... 27
Hoorcollege 7A: Corporaties, goederenrecht en trusts ..................................................................................... 31
Hoorcollege 7B: Commune rechtsmacht en erkenning en tenuitvoerlegging................................................... 34
,Hoorcollege 2B: Brussel I-bis, Onrechtmatige daad – bevoegdheid
Hoorcollege 3A: Onrechtmatige daad – toepasselijk recht
Onrechtmatige daad: bevoegdheid
Bronnen:
Brussel I-bis
Indien niet van toepassing à Rechtsvordering.
Brussel I-bis
Stap 1) Is Brussel I-bis van toepassing?
Materieel Art. 1 à burgerlijke en handelszaken.
Lid 2: uitzonderingen.
Formeel Art. 4-6 à hoofdregel.
Natuurlijk persoon à art. 62 Brussel I-bis.
- Art. 62 lid 1 à woonplaats wordt vastgesteld naar intern recht
waar de zaak aanhangig wordt gemaakt à in NL: art. 1:10 lid 1
BW.
- Art. 62 lid 2 à indien geen woonplaats in land van gerecht waar
zaak aanhangig wordt gemaakt à gerecht past voor vaststelling
of persoon woonplaats heeft in andere lidstaat, het recht van die
lidstaat toe (bijv. heeft iemand volgens Hongaars BW woonplaats
in Hongarije?)
Rechtspersonen à art. 63 Brussel I-bis.
Eigen formeel toepassingsgebied:
(Deze moet je altijd eerst bij langs gaan op een tentamen en
benoemen)
- Consumentenovereenkomst à art. 18 lid 1.
- Arbeidsovereenkomst à artikel 21.
- Exclusieve bevoegdheidsregels à art. 24: zij gelden ongeacht
woonplaats van partijen.
- Forumkeuze à art. 25 en 26: een door partijen als bevoegd
aangewezen gerecht is bevoegd, ongeacht woonplaats
(stilzwijgend en uitdrukkelijk)
Temporeel Art. 66 à rechtsvorderingen ingesteld op of na 10 jan 2015.
Indien het binnen toepassingsgebied van Brussel I-bis valt, dan moet de rechter de
verordening toepassen.
Is verordening niet van toepassing, dan past rechter eigen commune regels van
internationaal bevoegdheidsrecht toe. (In NL rechtsvordering)
Wat zegt Brussel I-bis over de bevoegdheid?
Op welke gronden kan de aangezochte rechter zijn bevoegdheid baseren?
,Stap 2) is er sprake van een forumkeuze? (art. 25 en 26)
Forumkeuze gaat voor de bevoegdheidsregels van art. 4 en art. 7 Brussel I-bis.
Forumkeuze kan uitdrukkelijk (art. 25) of stilzwijgend (art. 26) indien de verweerder
verschijnt voor het gerecht van een lidstaat en de bevoegdheid van deze rechter niet
betwist.
Stap 3)
- Hoofdregel: art. 4 Brussel I-bis (naast formeel toepassingsgebied ook
bevoegdheidsgrond).
o Forum rei à bevoegd is de rechter van de lidstaat op het grondgebied waarvan
de verweerder woonplaats heeft.
- Alternatief: art. 7 sub 2 Brussel I-bis.
o Forum delicti: Een persoon die woonplaats heeft op het grondgebied van een
lidstaat, kan in een andere lidstaat voor de volgende gerechten worden
opgeroepen:
§ Sub 2: ten aanzien van verbintenissen uit OD, voor het gerecht van de
plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan of zich kan
voordoen.
o Het gaat bij art. 7 sub 2 niet om bescherming van de gelaedeerde, maar het
gaat alleen om nuttige procesinrichting, dus nabijheid
Artikel 8 lid 1 Brussel I-bis ziet op situatie dat er meerdere verweerders zijn!
Kolassa:
- Het begrip ‘plaats van schadebrengende feit’ moet verdragsautonoom worden
uitgelegd.
- Het moet ook restrictief worden uitgelegd: art. 7 sub 2 is een uitzondering op
hoofdregel van art. 4.
Enkelvoudige locus: handeling veroorzaakt in hetzelfde land schade.
Meervoudige locus: plaats van handeling is andere plaats dan die waar de schade wordt
veroorzaakt (ander land)
Voorbeeld: Kalimijnen-arrest:
- Plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan of zich kan voordoen
doelt zowel op de plaats waar de schade is ingetreden (Erfolgsort) als op de plaats van
de gebeurtenis die met de schade in een oorzakelijk verband staat (Handlungsort).
Folien Fisher:
- Rechter kan zich altijd baseren op art. 7 sub 2 (niet relevant wie eiser en wie
verweerder is).
Plaats waar schadebrengende feit zich kan voordoen à ‘kan voordoen’ dus ook bij een
dreigende OD.
, Tacconi: Indien er geen sprake is van vrijwillig aangegane verbintenissen, valt het onder
art. 7 sub 2 (OD). Indien het wel vrijwillig is, valt het onder art. 7 sub 1 (ovk).
Handlungsort à plaats van schadeveroorzakende gebeurtenis.
- Shevill, beledigende publicatie: de schadeveroorzakende gebeurtenis is daar waar de
uitgever van betrokken publicatie is gevestigd, voor zover dit de plaats is waar het
schadebrengende feit zijn oorsprong vindt en vanwaar de belediging is geuit en in
omloop is gebracht.
o E-date: dit geldt ook in geval van op internet geplaatste content.
- DFDS, uitroepen collectieve staking: plaats van vestiging van veroorzaker bepalend,
voor zover daar de plaats ligt waar het schadebrengende feit zijn oorsprong vindt.
- Zuid-Chemie, productaansprakelijkheid: de plaats waar zich het feit heeft voorgedaan
dat het product zelf heeft beschadigd.
- Wintersteiger, merkinbreuk via internet: plaats waar adverteerder is gevestigd, dit is
de plaats waar is beslist om het proces waardoor de advertentie verschijnt te starten
en de plaats vanwaar de adverteerder het technische proces heeft gestart waardoor
de advertentie verschijnt.
- Kolassa, prospectusaansprakelijkheid: het handelen/nalaten heeft zijn oorsprong in
vestigingsplaats van bank à lidstaat van vestiging van bank.
Erfolgsort à plaats van het intreden van de primaire schade.
- Marinari / Kronhofer: Erfolgsort omvat niet iedere plaats waar de schadelijke gevolgen
voelbaar zijn à uitsluitend de plaats waar de schade zich het eerst manifesteert, waar
de initiële/directe schade is.
o Restrictieve uitleg Erfolgsort à niet iedere rechter van land waar schade
‘voelbaar’ is, is bevoegd.
- Kolassa: plaats van intreden kan de woonplaats van de verzoeker is, voorzover de
woonplaats inderdaad te plaats is van het intreden van de schade
o Er was sprake van ‘bijkomende omstandigheden’.
- Löber: de gerechten van de woonplaats van deze belegger, als gerechten van de plaats
waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan, bevoegd zijn om kennis te
nemen van deze vordering wanneer de beweerde schade bestaat in financiële schade
die zich rechtstreeks voordoet op een bankrekening van die belegger bij een in het
rechtsgebied van deze gerechten gevestigde bank en de overige specifieke
omstandigheden van deze situatie eveneens bijdragen tot toekenning van
bevoegdheid aan die gerechten.
- Universal Music: zuiver financiële schade die rechtstreeks intreedt op de bankrekening
van de verzoeker kan dientengevolge, zonder bijkomende omstandigheden, niet
worden aangemerkt als een relevant aanknopingspunt
o Dus: bijkomende omstandigheden vereist (zoals in Kolassa)
- VEB/BP: art. 7 sub 2 moet zo worden uitgelegd dat het feit dat op de
beleggersrekening zuiver financiële schade ontstaat als gevolg van
beleggersbeslissingen die zijn genomen door verkeerde informatie, is derhalve niet
voldoende voor het creëren van bevoegdheid o.g.v. Erfolgsort. Er zijn bijkomende
omstandigheden vereist.
o Als elke beleggersrekening in een lidstaat bevoegdheid kan creëren, is dat niet
te voorzien.
o Het moet voorzienbaar zijn.
