8. VOEDING BIJ KINDEREN EN JONGEREN MET OVERGEWICHT/OBESITAS
8.1 PREVALENTIE
Overgewicht: 19 % van de kinderen tussen 2 en 17 jaar
Obesitas: 5,8 % van de kinderen tussen 2 en 17 jaar
Voornamelijk een sterke toename bij peuters en kleuters
8.2 DEFINITIE OVERGEWICHT/OBESITAS
Definitie: zie groeicurven
actueel gewicht . 100
O.b.v. gewicht voor lengte-curve:
gewicht i. f . v . lengte
actuele BMI . 100
O.b.v. BMI-curve:
BMI op P 50
8.2.1 BEPALING GRAAD VAN OVERGEWICHT
% overgewicht Interpretatie
90-120 Gezond gewicht
120-140 Overgewicht
140-160 Obesitas
160-190 Ernstige obesitas
> 190 Zeer ernstige obesitas
8.3 ANTROPOMETRIE
8.3.1 LENGTE VOOR LEEFTIJD- GEWICHT VOOR LEEFTIJD CURVE
Bepaal de lengte volgens de leeftijd (geboortedatum)
Bepaal het referentiegewicht Het punt dat overeenstemt met de lengte volgens de leeftijd
Bereken het percentage om het gewicht te evalueren: actueel gewicht/ referentiegewicht . 100
%
Bij kinderen jonger dan 2 jaar wordt elk gewicht boven P97 van de curve in de gewicht lengte
grafiek als obesitas beschouwd.
8.3.2 BMI CURVE
Bereken de BMI
Teken het punt uit op de BMI-curve (geboortedatum)
8.3.3 PROCENTUELE BMI
= Actuele BMI/gemiddelde BMI (P50) . 100 %
8.4 RISICOFACTOREN EN ETIOLOGIE
Intra-uteriene programmering
Obesitas ouders epigenetische veranderingen bij het kind toename vetopstapeling
Hoge energie-inname moeder hormonale veranderingen bij foetus
1
, Gewicht- en evolutie na geboorte (1000 dagen)
Laag geboortegewicht meer kans op insulineresistentie bevordert de vetopslag
Laag geboortegewicht gecombineerd met een snelle gewichtstoename in eerste 2
levensjaren: risicofactor voor overgewicht/obesitas
Adipositas rebound: belang overmatig eiwitten (negatieve impact) en borstvoeding
(beschermend effect)
Bolletjeslijn: normale BMI-groeicurve:
BMI-curve daalt eerst om daarna een
knik te vertonen en terug te stijgen.
Indien de knik meer naar links opschuift
geeft dit meer kans op
overgewicht/obesitas op later leeftijd (=
early adiposity rebound)
Genetische oorzaken
Epigenetica: aan- of afzetten van bepaalde genen waardoor ze wel of niet tot expressie
komen
Gendeffecten waarbij er bv. een enorme toename is van de eetlust die moeilijk te
controleren is
Farmacotherapie
Corticoïden (cortisonen)
Antipsychotica (gedragsproblemen)
Antidepressiva (bedplassen)
Psychologische en psychiatrische mechanismen:
Emotioneel, lijngericht of extern eetgedrag
Eetstoornissen
Omgevings- en leefstijlfactoren:
Voeding en dieet
- Voedingsmiddelen uit rode zone
- Weinig groenten en fruit
- Onregelmatig voedingspatroon
- Ontbijt overslaan
Fysieke activiteit:
- Sedentair gedrag (te hoog) versus fysieke activiteit (te laag)
- Zie aanbeveling beweegdriehoek
Slaaptijd: te weinig slaap
- Negatief effect op de glucosemetabolisme
- Lager energieverbruik
- Verhoogde eetlust
2
8.1 PREVALENTIE
Overgewicht: 19 % van de kinderen tussen 2 en 17 jaar
Obesitas: 5,8 % van de kinderen tussen 2 en 17 jaar
Voornamelijk een sterke toename bij peuters en kleuters
8.2 DEFINITIE OVERGEWICHT/OBESITAS
Definitie: zie groeicurven
actueel gewicht . 100
O.b.v. gewicht voor lengte-curve:
gewicht i. f . v . lengte
actuele BMI . 100
O.b.v. BMI-curve:
BMI op P 50
8.2.1 BEPALING GRAAD VAN OVERGEWICHT
% overgewicht Interpretatie
90-120 Gezond gewicht
120-140 Overgewicht
140-160 Obesitas
160-190 Ernstige obesitas
> 190 Zeer ernstige obesitas
8.3 ANTROPOMETRIE
8.3.1 LENGTE VOOR LEEFTIJD- GEWICHT VOOR LEEFTIJD CURVE
Bepaal de lengte volgens de leeftijd (geboortedatum)
Bepaal het referentiegewicht Het punt dat overeenstemt met de lengte volgens de leeftijd
Bereken het percentage om het gewicht te evalueren: actueel gewicht/ referentiegewicht . 100
%
Bij kinderen jonger dan 2 jaar wordt elk gewicht boven P97 van de curve in de gewicht lengte
grafiek als obesitas beschouwd.
8.3.2 BMI CURVE
Bereken de BMI
Teken het punt uit op de BMI-curve (geboortedatum)
8.3.3 PROCENTUELE BMI
= Actuele BMI/gemiddelde BMI (P50) . 100 %
8.4 RISICOFACTOREN EN ETIOLOGIE
Intra-uteriene programmering
Obesitas ouders epigenetische veranderingen bij het kind toename vetopstapeling
Hoge energie-inname moeder hormonale veranderingen bij foetus
1
, Gewicht- en evolutie na geboorte (1000 dagen)
Laag geboortegewicht meer kans op insulineresistentie bevordert de vetopslag
Laag geboortegewicht gecombineerd met een snelle gewichtstoename in eerste 2
levensjaren: risicofactor voor overgewicht/obesitas
Adipositas rebound: belang overmatig eiwitten (negatieve impact) en borstvoeding
(beschermend effect)
Bolletjeslijn: normale BMI-groeicurve:
BMI-curve daalt eerst om daarna een
knik te vertonen en terug te stijgen.
Indien de knik meer naar links opschuift
geeft dit meer kans op
overgewicht/obesitas op later leeftijd (=
early adiposity rebound)
Genetische oorzaken
Epigenetica: aan- of afzetten van bepaalde genen waardoor ze wel of niet tot expressie
komen
Gendeffecten waarbij er bv. een enorme toename is van de eetlust die moeilijk te
controleren is
Farmacotherapie
Corticoïden (cortisonen)
Antipsychotica (gedragsproblemen)
Antidepressiva (bedplassen)
Psychologische en psychiatrische mechanismen:
Emotioneel, lijngericht of extern eetgedrag
Eetstoornissen
Omgevings- en leefstijlfactoren:
Voeding en dieet
- Voedingsmiddelen uit rode zone
- Weinig groenten en fruit
- Onregelmatig voedingspatroon
- Ontbijt overslaan
Fysieke activiteit:
- Sedentair gedrag (te hoog) versus fysieke activiteit (te laag)
- Zie aanbeveling beweegdriehoek
Slaaptijd: te weinig slaap
- Negatief effect op de glucosemetabolisme
- Lager energieverbruik
- Verhoogde eetlust
2
