CONCEPTEN KLINISCH
REDENEREN
Samenvatting deel 1–9 + gastles
Ellen De Meestere
,Concepten klinisch redeneren
Inleiding en situering..........................................................................................................3
Concepten klinisch redeneren?.......................................................................................................................3
Verslaglegging/ behandelplan/ handelingsplan..............................................................................................3
Deel 1: Emotieregulatie en coping.......................................................................................3
Wat is emotieregulatie?..................................................................................................................................3
Hechting als basis van emotieregulatie...........................................................................................................4
De ontwikkeling van emotieregulatie..............................................................................................................4
Diagnostiek en ROM........................................................................................................................................5
ACE-model.......................................................................................................................................................5
Emotiebewustzijn en emotiebegrip.................................................................................................................6
Emotie reguleren via gedrag............................................................................................................................7
Emotie reguleren via cognities........................................................................................................................8
Invloed van de context op emotieregulatie....................................................................................................8
Window of tolerance & stabilisatie.................................................................................................................9
Deel 2: Mentaliseren.........................................................................................................12
Mentaliseren..................................................................................................................................................12
Mentaliseren, hoe ziet dat er uit?.................................................................................................................14
Deel 3: zelfbeeld, innerlijk criticus en piekeren..................................................................18
Zelfbeeld........................................................................................................................................................18
Innerlijke criticus............................................................................................................................................20
Fenomenologische- dialectisch persoonsmodel...........................................................................................29
Deel 4: Werken met de context.........................................................................................31
Gregory Bateson: ecology of mind................................................................................................................31
Vergelijking tussen klassiek en systemisch model........................................................................................32
Intakefase......................................................................................................................................................34
Visualiseren van de context...........................................................................................................................34
Basisattitudes.................................................................................................................................................36
Toepassing: open dialogue............................................................................................................................38
Toepassing: netwerktafels.............................................................................................................................38
Sociale steun..................................................................................................................................................39
Deel 5: KOP en PrOP..........................................................................................................42
KOP model:....................................................................................................................................................42
PrOP...............................................................................................................................................................42
Deel 6: fasen in de sociaal-emotionele ontwikkeling (Došen)............................................47
Eerste fase: Adaptiefase................................................................................................................................48
Tweede fase: eerste socialisatie....................................................................................................................49
Derde fase: Eerste individuatie......................................................................................................................51
Vierde fase: Identificatiefase.........................................................................................................................52
Fase 5: realiteitsbewustwording...................................................................................................................54
Integratieve behandeling...............................................................................................................................56
Deel 7: Persoonlijkheid......................................................................................................58
Persoonlijkheid: de Big 5...............................................................................................................................58
Big Five (Goldberg) & five factor model (NEO-PI-R; costa & McCrae)..........................................................58
De big 5 in klinische psychologie...................................................................................................................59
De donkere kant van persoonlijkheid: Darko Traid & Dark Traits.................................................................60
Dark traits......................................................................................................................................................61
De 11 dimensies kunnen geclusterd worden in 3 gedragsthema’s...............................................................61
Hulpmiddelen in begeleiding en counseling.................................................................................................63
Persoonlijk vanuit psycho-analystisch/ psychodynamisch perspectief.........................................................64
1
, Persoonlijkheid vanuit client-centered perspectief......................................................................................65
Persoonlijkheid vanuit cognitiefgedragstherapeutisch perspectief..............................................................66
Persoonlijkheid vanuit de systeemtheorie....................................................................................................67
Specifieke therapieën voor persoonlijkheidsstoornissen.............................................................................67
Deel 8: Motivatie..............................................................................................................69
Cirkel van verandering (Prochaska & diclemente)........................................................................................69
Zelfdeterminantietheorie (Deci & Ryan).......................................................................................................70
Motiverende gespreksvoering (MGV)...........................................................................................................74
Deel 9: Relaxatie, mindfulness en palliatief pallet.............................................................83
Relaxatie........................................................................................................................................................83
Mindfulness...................................................................................................................................................85
Palliatief pallet...............................................................................................................................................85
Gastles: Herstelondersteunende zorgervaringsdeskundigheid...........................................86
Herstel............................................................................................................................................................86
Ervaringskennis – deskundigheid – werker...................................................................................................89
2
, Inleiding en situering
Concepten klinisch redeneren?
- Samen zoeken naar zingevend doel en leren omgaan met kwetsbaarheden
- Vanuit informatieverzameling:
o De vertaling maken van de (impliciete) hulpvraag van de cliënt naar een
handelingsgericht doel
o + positief geformuleerd, SMART
- Dit wordt neergeschreven in het behandelplan of handelingsplan
Verslaglegging/ behandelplan/ handelingsplan
- Wie, wat, waar, wanneer, hoe?
- Klachten
- Hulpvraag/ doelstelling
- Methodieken
Deel 1: Emotieregulatie en coping
- “ik voel me niet goed”
- “ik erger mij vaak”
- “ik kan weinig verdragen”
- “ik ben prikkelbaar”
- …
- Vertaling naar doelstelling:
o Emotieregulatie
o Gedraginhibitie
o Copingvaardigheden
Wat is emotieregulatie?
- Geen emotie zonder regulatie – altijd in relatie tot de ander
- Emotieregulatie (ER) =
o Alle processen die beïnvloeden welke emoties je ervaart, hoe en wanneer je
deze ervaart, en hoe je ze uit
o ER heeft tot doel niet overweldigd te raken door de intensiteit van emoties (te
weinig regulatie); of minder afstand te nemen van je gevoel (te veel regulatie)
belang van sociale context
- Bewust of onbewust?
- Interne of externe emotieregulatie?
- Intrinsiek of extrinsiek?
- Adaptief of maladaptief?
3
REDENEREN
Samenvatting deel 1–9 + gastles
Ellen De Meestere
,Concepten klinisch redeneren
Inleiding en situering..........................................................................................................3
Concepten klinisch redeneren?.......................................................................................................................3
Verslaglegging/ behandelplan/ handelingsplan..............................................................................................3
Deel 1: Emotieregulatie en coping.......................................................................................3
Wat is emotieregulatie?..................................................................................................................................3
Hechting als basis van emotieregulatie...........................................................................................................4
De ontwikkeling van emotieregulatie..............................................................................................................4
Diagnostiek en ROM........................................................................................................................................5
ACE-model.......................................................................................................................................................5
Emotiebewustzijn en emotiebegrip.................................................................................................................6
Emotie reguleren via gedrag............................................................................................................................7
Emotie reguleren via cognities........................................................................................................................8
Invloed van de context op emotieregulatie....................................................................................................8
Window of tolerance & stabilisatie.................................................................................................................9
Deel 2: Mentaliseren.........................................................................................................12
Mentaliseren..................................................................................................................................................12
Mentaliseren, hoe ziet dat er uit?.................................................................................................................14
Deel 3: zelfbeeld, innerlijk criticus en piekeren..................................................................18
Zelfbeeld........................................................................................................................................................18
Innerlijke criticus............................................................................................................................................20
Fenomenologische- dialectisch persoonsmodel...........................................................................................29
Deel 4: Werken met de context.........................................................................................31
Gregory Bateson: ecology of mind................................................................................................................31
Vergelijking tussen klassiek en systemisch model........................................................................................32
Intakefase......................................................................................................................................................34
Visualiseren van de context...........................................................................................................................34
Basisattitudes.................................................................................................................................................36
Toepassing: open dialogue............................................................................................................................38
Toepassing: netwerktafels.............................................................................................................................38
Sociale steun..................................................................................................................................................39
Deel 5: KOP en PrOP..........................................................................................................42
KOP model:....................................................................................................................................................42
PrOP...............................................................................................................................................................42
Deel 6: fasen in de sociaal-emotionele ontwikkeling (Došen)............................................47
Eerste fase: Adaptiefase................................................................................................................................48
Tweede fase: eerste socialisatie....................................................................................................................49
Derde fase: Eerste individuatie......................................................................................................................51
Vierde fase: Identificatiefase.........................................................................................................................52
Fase 5: realiteitsbewustwording...................................................................................................................54
Integratieve behandeling...............................................................................................................................56
Deel 7: Persoonlijkheid......................................................................................................58
Persoonlijkheid: de Big 5...............................................................................................................................58
Big Five (Goldberg) & five factor model (NEO-PI-R; costa & McCrae)..........................................................58
De big 5 in klinische psychologie...................................................................................................................59
De donkere kant van persoonlijkheid: Darko Traid & Dark Traits.................................................................60
Dark traits......................................................................................................................................................61
De 11 dimensies kunnen geclusterd worden in 3 gedragsthema’s...............................................................61
Hulpmiddelen in begeleiding en counseling.................................................................................................63
Persoonlijk vanuit psycho-analystisch/ psychodynamisch perspectief.........................................................64
1
, Persoonlijkheid vanuit client-centered perspectief......................................................................................65
Persoonlijkheid vanuit cognitiefgedragstherapeutisch perspectief..............................................................66
Persoonlijkheid vanuit de systeemtheorie....................................................................................................67
Specifieke therapieën voor persoonlijkheidsstoornissen.............................................................................67
Deel 8: Motivatie..............................................................................................................69
Cirkel van verandering (Prochaska & diclemente)........................................................................................69
Zelfdeterminantietheorie (Deci & Ryan).......................................................................................................70
Motiverende gespreksvoering (MGV)...........................................................................................................74
Deel 9: Relaxatie, mindfulness en palliatief pallet.............................................................83
Relaxatie........................................................................................................................................................83
Mindfulness...................................................................................................................................................85
Palliatief pallet...............................................................................................................................................85
Gastles: Herstelondersteunende zorgervaringsdeskundigheid...........................................86
Herstel............................................................................................................................................................86
Ervaringskennis – deskundigheid – werker...................................................................................................89
2
, Inleiding en situering
Concepten klinisch redeneren?
- Samen zoeken naar zingevend doel en leren omgaan met kwetsbaarheden
- Vanuit informatieverzameling:
o De vertaling maken van de (impliciete) hulpvraag van de cliënt naar een
handelingsgericht doel
o + positief geformuleerd, SMART
- Dit wordt neergeschreven in het behandelplan of handelingsplan
Verslaglegging/ behandelplan/ handelingsplan
- Wie, wat, waar, wanneer, hoe?
- Klachten
- Hulpvraag/ doelstelling
- Methodieken
Deel 1: Emotieregulatie en coping
- “ik voel me niet goed”
- “ik erger mij vaak”
- “ik kan weinig verdragen”
- “ik ben prikkelbaar”
- …
- Vertaling naar doelstelling:
o Emotieregulatie
o Gedraginhibitie
o Copingvaardigheden
Wat is emotieregulatie?
- Geen emotie zonder regulatie – altijd in relatie tot de ander
- Emotieregulatie (ER) =
o Alle processen die beïnvloeden welke emoties je ervaart, hoe en wanneer je
deze ervaart, en hoe je ze uit
o ER heeft tot doel niet overweldigd te raken door de intensiteit van emoties (te
weinig regulatie); of minder afstand te nemen van je gevoel (te veel regulatie)
belang van sociale context
- Bewust of onbewust?
- Interne of externe emotieregulatie?
- Intrinsiek of extrinsiek?
- Adaptief of maladaptief?
3
