Onderneming en overheid:
WEEK 1
Macro-ontwikkelingen = op het niveau van de staat/staten
Micro-ontwikkelingen = op het niveau van het individu
Liberalisering =
Subsidies:
Subsidies worden o.a. door nationale provinciale, lokale, overheden en de EU verleend. Het
betreft tijdelijke financiële ondersteuning en/of stimulans voor bedrijfsactiviteiten.
o.a. via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)
Staatssteun:
Dit is financiële hulp van de overheid voor een onderneming
- bijv. subsidies of de mogelijkheid om tegen een lage prijs bijvoorbeeld grond van
de overheid te kopen.
Staatssteun is in veel gevallen verboden omdat het kan leiden tot oneerlijke
concurrentie (meldplicht + goedkeuring via Europese Commissie)
- Uitzonderingen o.a. bij regionale steun, investeringssteun MKB, steun aanleg van
breedbandnetwerken platteland en bescherming van het milieu.
Overheidsdeelnemingen:
Overheden behartigen hun publieke taken niet alleen via het publiekrecht, maar ook via het
privaatrecht.
Overheden hebben deelnemingen in stichtingen, vennootschappen en verenigingen
Complex t.a.v. toepasselijkheid Wob, bestuursrechtelijke rechtsmiddelen, uitkeringsrechten
Voorbeelden: Schiphol, Energiemaatschappijen en de Haven van Rotterdam:
Welke ontwikkelingen bepalen de positie van de onderneming ten opzichte van de overheid?
1
,De overheid kijkt ook burgers aan (burgerparticipatie), maar ook dat burgers zichzelf
moeten redden (zelfredzaamheid). Burgers trekken het aanzicht, actief burgerschap en
kracht.
De samenleving heeft de ontwikkeling gezien van nachtwakersstaat naar verzorgingsstaat.
De overheid is alles voor ons gaan regelen. Denk aan toeslagen, voorzieningen en bijdrages.
Er zijn steeds minder jongere mensen en meer oudere mensen (vergrijzing). Meer mensen
maken ook aanspraak op de gezondheidszorg, omdat ouderen meer zorg nodig hebben dan
jongeren. Dat brengt een kostenpost met zich mee. Jongeren moeten zorgen voor die kosten
voor de ouderen.
Macro-ontwikkelingen = Micro is het niveau van de individu. Macro niveau is het niveau
van de staat/staten.
Liberalisering is het opheffen door de overheid van beperkingen om tot een bepaalde markt
toe te treden en daarmee concurrentie toestaan.
Privatisering = het overlaten aan bedrijven in plaats van bij de overheid. Marktwerking
houdt in de markt open zetten voor meerdere bedrijven. Dit zorgt voor concurrentie bij
bedrijven onderling. Ze moeten kwaliteit leveren voor een scherpe prijs. Bedrijven omarmen
het sociaal ondernemerschap, denk hierbij aan duurzaamheid of dierenwelzijn. Bedrijven
houden rekening met de wensen van de overheid.
Macro ontwikkelingen
Wat is het idee geweest achter de introductie van:
1. Liberalisering
De overheid doet niet alles, gooit de markt open. Laat het over aan private partijen en
ondernemers.
2. Privatisering/marktwerking (interne markt)
Concurrentie tussen bedrijven. Kwaliteit leveren voor een scherpe prijs. Dit treft de
interne markt dus meerdere landen.
3. Publiek-private samenwerking
De overheid kan ook samenwerken met ondernemingen of de overheid is zelfs soms
eigenaar van ondernemingen.
4. Sociaal ondernemerschap
Ondernemers hebben zelf ideeën en willen bijdragen aan grote vraagstukken waar
wij als samenleving mee te maken krijgen.
Waar ‘ontmoet’ de onderneming de overheid?
- Overheidstoezicht en handhaving
- Vergunningen
- Contracteren met de overheid
- Subsidies
- Staatssteun
- Overheidsdeelnemingen
Overheidstoezicht en handhaving
Overheden en overheidsinstellingen houden toezicht op de naleving van wetten en regels
door middel van sancties (mededingingsrecht, Europese Commissie of bijv. Autoriteit
Consument en Markt). Maar ook door toezeggingsbesluiten (afspraken met ondernemingen
te maken over toekomstig gedrag).
Vergunningen
Ondernemingen moeten voor het ontplooien van hun activiteiten vergunningen aanvragen.
Tegen vergunningen staan veelal de bestuursrechtelijke rechtsmiddelen van bezwaar en
2
, (hoger) beroep open. Een voorbeeld is een omgevingsvergunning of specifieke
vergunningen zoals die in de financiële dienstverlening (via AFM, DNB) of transport en
logistiek (Nationale en Internationale Wegvervoer Organisatie).
Contracteren met de overheid
De overheid is een grote opdrachtgever voor dienstverlening, leveringen en de bouwsector.
Ook contracteren overheden onderling, bijv. om gezamenlijk op te trekken op het gebied van
sociale voorzieningen of afvalverwijdering.
Het sluiten van een contract met een overheidspartij valt onder de Aanbestedingswet
(drempelwaarden en categorieën). Niet voor elk contract hoeft de overheid een
aanbestedingsprocedure te volgen. Het kost namelijk veel tijd en geld. De drempelwaarde
heeft te maken met de kosten van het contracteren met een onderneming.
Subsidies
Subsidies worden onder andere door nationale, provinciale, lokale overheden en de EU
verleend. Het betreft tijdelijke financiële ondersteuning en/of stimulans voor
bedrijfsactiviteiten. Dit gebeurt door onder andere via de Rijksdienst voor Ondernemend
Nederland (RVO).
Subsidieverlening is niet eenvoudig. Vaak moet aan complexe voorwaarden worden voldaan,
afkomstig van EU-, nationale of regionale regelgeving. Stevige verantwoording over de wijze
van gebruik. Ook komt heroverweging van een subsidie vaak voort uit een wijziging van de
politieke verhoudingen.
Staatssteun
Dit is financiële hulp van de overheid voor een onderneming, bijv. subsidies of de
mogelijkheid om tegen een lage prijs bijvoorbeeld grond van de overheid te kopen.
Staatssteun is in veel gevallen verboden omdat het kan leiden tot oneerlijke concurrentie
(meldplicht + goedkeuring via de Europese Commissie).
Uitzonderingen onder andere bij regionale steun, investeringssteun MKB, steun aanleg van
breedbandnetwerken platteland en bescherming van het milieu.
Overheidsdeelnemingen
Overheden behartigen hun publieke taken niet alleen via het publiekrecht, maar ook via het
privaatrecht. Overheden hebben deelnemingen in stichtingen, vennootschappen en
verenigingen.
Complex ten aanzien van toepasselijkheid Wob, bestuursrechtelijke rechtsmiddelen,
uitkeringsrechten. Voorbeelden: Schiphol, Energiemaatschappijen en de Haven van
Rotterdam.
Conclusie
- De onderneming komt de overheid in verschillende hoedanigheden tegen
- Diffuus en complexe relatie tussen onderneming en overheid
De relatie is soms afhankelijk en dan weer gelijkwaardig
De relatie is gewenst en soms ongewenst
De relatie wordt soms voldoende en soms onvoldoende onderkend
Vaak maakt de onderneming deel uit van een systeem
3
WEEK 1
Macro-ontwikkelingen = op het niveau van de staat/staten
Micro-ontwikkelingen = op het niveau van het individu
Liberalisering =
Subsidies:
Subsidies worden o.a. door nationale provinciale, lokale, overheden en de EU verleend. Het
betreft tijdelijke financiële ondersteuning en/of stimulans voor bedrijfsactiviteiten.
o.a. via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)
Staatssteun:
Dit is financiële hulp van de overheid voor een onderneming
- bijv. subsidies of de mogelijkheid om tegen een lage prijs bijvoorbeeld grond van
de overheid te kopen.
Staatssteun is in veel gevallen verboden omdat het kan leiden tot oneerlijke
concurrentie (meldplicht + goedkeuring via Europese Commissie)
- Uitzonderingen o.a. bij regionale steun, investeringssteun MKB, steun aanleg van
breedbandnetwerken platteland en bescherming van het milieu.
Overheidsdeelnemingen:
Overheden behartigen hun publieke taken niet alleen via het publiekrecht, maar ook via het
privaatrecht.
Overheden hebben deelnemingen in stichtingen, vennootschappen en verenigingen
Complex t.a.v. toepasselijkheid Wob, bestuursrechtelijke rechtsmiddelen, uitkeringsrechten
Voorbeelden: Schiphol, Energiemaatschappijen en de Haven van Rotterdam:
Welke ontwikkelingen bepalen de positie van de onderneming ten opzichte van de overheid?
1
,De overheid kijkt ook burgers aan (burgerparticipatie), maar ook dat burgers zichzelf
moeten redden (zelfredzaamheid). Burgers trekken het aanzicht, actief burgerschap en
kracht.
De samenleving heeft de ontwikkeling gezien van nachtwakersstaat naar verzorgingsstaat.
De overheid is alles voor ons gaan regelen. Denk aan toeslagen, voorzieningen en bijdrages.
Er zijn steeds minder jongere mensen en meer oudere mensen (vergrijzing). Meer mensen
maken ook aanspraak op de gezondheidszorg, omdat ouderen meer zorg nodig hebben dan
jongeren. Dat brengt een kostenpost met zich mee. Jongeren moeten zorgen voor die kosten
voor de ouderen.
Macro-ontwikkelingen = Micro is het niveau van de individu. Macro niveau is het niveau
van de staat/staten.
Liberalisering is het opheffen door de overheid van beperkingen om tot een bepaalde markt
toe te treden en daarmee concurrentie toestaan.
Privatisering = het overlaten aan bedrijven in plaats van bij de overheid. Marktwerking
houdt in de markt open zetten voor meerdere bedrijven. Dit zorgt voor concurrentie bij
bedrijven onderling. Ze moeten kwaliteit leveren voor een scherpe prijs. Bedrijven omarmen
het sociaal ondernemerschap, denk hierbij aan duurzaamheid of dierenwelzijn. Bedrijven
houden rekening met de wensen van de overheid.
Macro ontwikkelingen
Wat is het idee geweest achter de introductie van:
1. Liberalisering
De overheid doet niet alles, gooit de markt open. Laat het over aan private partijen en
ondernemers.
2. Privatisering/marktwerking (interne markt)
Concurrentie tussen bedrijven. Kwaliteit leveren voor een scherpe prijs. Dit treft de
interne markt dus meerdere landen.
3. Publiek-private samenwerking
De overheid kan ook samenwerken met ondernemingen of de overheid is zelfs soms
eigenaar van ondernemingen.
4. Sociaal ondernemerschap
Ondernemers hebben zelf ideeën en willen bijdragen aan grote vraagstukken waar
wij als samenleving mee te maken krijgen.
Waar ‘ontmoet’ de onderneming de overheid?
- Overheidstoezicht en handhaving
- Vergunningen
- Contracteren met de overheid
- Subsidies
- Staatssteun
- Overheidsdeelnemingen
Overheidstoezicht en handhaving
Overheden en overheidsinstellingen houden toezicht op de naleving van wetten en regels
door middel van sancties (mededingingsrecht, Europese Commissie of bijv. Autoriteit
Consument en Markt). Maar ook door toezeggingsbesluiten (afspraken met ondernemingen
te maken over toekomstig gedrag).
Vergunningen
Ondernemingen moeten voor het ontplooien van hun activiteiten vergunningen aanvragen.
Tegen vergunningen staan veelal de bestuursrechtelijke rechtsmiddelen van bezwaar en
2
, (hoger) beroep open. Een voorbeeld is een omgevingsvergunning of specifieke
vergunningen zoals die in de financiële dienstverlening (via AFM, DNB) of transport en
logistiek (Nationale en Internationale Wegvervoer Organisatie).
Contracteren met de overheid
De overheid is een grote opdrachtgever voor dienstverlening, leveringen en de bouwsector.
Ook contracteren overheden onderling, bijv. om gezamenlijk op te trekken op het gebied van
sociale voorzieningen of afvalverwijdering.
Het sluiten van een contract met een overheidspartij valt onder de Aanbestedingswet
(drempelwaarden en categorieën). Niet voor elk contract hoeft de overheid een
aanbestedingsprocedure te volgen. Het kost namelijk veel tijd en geld. De drempelwaarde
heeft te maken met de kosten van het contracteren met een onderneming.
Subsidies
Subsidies worden onder andere door nationale, provinciale, lokale overheden en de EU
verleend. Het betreft tijdelijke financiële ondersteuning en/of stimulans voor
bedrijfsactiviteiten. Dit gebeurt door onder andere via de Rijksdienst voor Ondernemend
Nederland (RVO).
Subsidieverlening is niet eenvoudig. Vaak moet aan complexe voorwaarden worden voldaan,
afkomstig van EU-, nationale of regionale regelgeving. Stevige verantwoording over de wijze
van gebruik. Ook komt heroverweging van een subsidie vaak voort uit een wijziging van de
politieke verhoudingen.
Staatssteun
Dit is financiële hulp van de overheid voor een onderneming, bijv. subsidies of de
mogelijkheid om tegen een lage prijs bijvoorbeeld grond van de overheid te kopen.
Staatssteun is in veel gevallen verboden omdat het kan leiden tot oneerlijke concurrentie
(meldplicht + goedkeuring via de Europese Commissie).
Uitzonderingen onder andere bij regionale steun, investeringssteun MKB, steun aanleg van
breedbandnetwerken platteland en bescherming van het milieu.
Overheidsdeelnemingen
Overheden behartigen hun publieke taken niet alleen via het publiekrecht, maar ook via het
privaatrecht. Overheden hebben deelnemingen in stichtingen, vennootschappen en
verenigingen.
Complex ten aanzien van toepasselijkheid Wob, bestuursrechtelijke rechtsmiddelen,
uitkeringsrechten. Voorbeelden: Schiphol, Energiemaatschappijen en de Haven van
Rotterdam.
Conclusie
- De onderneming komt de overheid in verschillende hoedanigheden tegen
- Diffuus en complexe relatie tussen onderneming en overheid
De relatie is soms afhankelijk en dan weer gelijkwaardig
De relatie is gewenst en soms ongewenst
De relatie wordt soms voldoende en soms onvoldoende onderkend
Vaak maakt de onderneming deel uit van een systeem
3
