Aantekeningen kennisclip les 1.
Algemene bepalingen.
- Iedereen is rechtssubject in Nederland en dus rechtsbevoegd.
- Rechtsbevoegd is niet hetzelfde als handelingsbevoegd of handelingsbekwaam.
Rechtsbevoegd.
- Rechtsbevoegd wil zeggen dat een persoon drager van rechten en plichten is.
- Ook een handelingsonbekwame is rechtsbevoegd -> hij heeft rechten en plichten maar mag
alleen niet alles zelf uitvoeren.
Handelingsonbekwaam.
- Minderjarigen en onder curatele gestelden, zij hebben toestemming nodig van hun wettelijke
vertegenwoordigers of curators.
- Zolang een kind minderjarig is staat het onder gezag.
- Een minderjarige is handelingsbekwaam mits hij met toestemming van zijn wettelijk
vertegenwoordiger handelt (art. 1:234 BW).
Algemene bepalingen met betrekking tot geboorte en overlijden.
- Fictief bestaan -> ongeboren kind (art. 1:2 BW)
- Fictief overleden
Verklaring van vermoedelijk overlijden.
Art. 1:426 t/m 1:430 staat de regeling voor gevallen waarvan het eigenlijk wel zeker is
dat degene is overleden (bijvoorbeeld bij vliegrampen).
Bloed- en aanverwantschap.
- Bloedverwantschap -> art. 1:3 lid 1 BW
- Aanverwantschap -> art. 1:3 lid 2 BW
Naamrecht.
- Voornamen -> art. 1:4 BW
- Geslachtsnamen -> art. 1:5 BW
Welke achternaam krijg je?
Moeder Vader
Buiten huwelijk/ geregistreerd Naam moeder
partnerschap
Binnen huwelijk/ Naam vader
geregistreerd partnerschap
Erkenning Naam moeder, tenzij
gezamenlijke verklaring
Gerechtelijke vaststelling van Naam moeder, tenzij
ouderschap gezamenlijke verklaring
Adoptie Keuze is vrij aan partijen en
staat in de rechtelijke uitspraak
vermeld
1
,Bijzondere situatie t.a.v. de geslachtsnaam kind.
Ontkenning van het vaderschap na overlijden man:
1. Is moeder opnieuw gehuwd ten tijde van de geboorte van het kind -> keuzemogelijkheid.
2. Geen keuze? Dan naam van de (overleden) vader.
Keuze kan niet ongedaan worden gemaakt, wel kan het kind na meerderjarig worden een verzoek
indienen tot geslachtsnaam wijzigen.
Geslachtsnaam partner.
Je behoudt je eigen naam maar je ben bevoegd de naam van je partner te voeren. Dat mag:
- In plaats van je eigen geslachtsnaam.
- Voor je eigen geslachtsnaam.
- Achter je eigen geslachtsnaam.
Ook na einde relatie mag je de naam blijven voeren mits:
- Niet hertrouwd of geregistreerd partnerschap aangegaan.
- Bevoegdheid door Rechtbank op verzoek van ex wordt ontnomen.
Afstammingsrecht.
Afstamming is in beginsel een biologische betrekking.
De door de afstamming ontstane juridische band wordt familierechtelijke betrekking genoemd.
->Een kind, zijn ouders en hun bloedverwanten staan met elkaar in een familierechtelijke betrekking
(art. 1:197 BW)
Belangrijkste onderscheid tussen kinderen:
- Wel familierechtelijke betrekking
- Geen familierechtelijke betrekking
HR 15 april 1994, NJ 1994, 608 (Valkenhorst arrest): kind heeft recht om te weten van wie het
afstamt.
Hoe ontstaat een familierechtelijke betrekking (twee vaders of moeders)
1. Twee moeders
Duo moederschap -> ontstaat automatisch indien ze zijn gehuwd of geregistreerd als
partner en gebruik hebben gemaakt van met een anonieme donor (verklaring.
Ontstaat via erkenning als de moeder ongehuwd of niet beschikken over een verklaring
van anoniem donorschap.
2. Twee vaders
Beide vaders hebben het kind geadopteerd.
Wanneer is iemand de vader (art. 1:199 BW)
1. Die ten tijde van de geboorte met de moeder is gehuwd (ook na het overleden van de
echtgenoot indien het kind binnen 306 dagen na het overlijden is geboren).
2. Die het kind heeft erkend.
3. Van wie het vaderschap gerechtelijk is vastgesteld.
4. Die het kind heeft geadopteerd.
2
, Ontkenning van het vaderschap (art. 1:200 BW)
Verzoek tot gegrondverklaring van de ontkenning van het vaderschap is mogelijk door vader, moeder
en kind.
Vader kan de actie niet instellen indien:
- Hij voor het huwelijk wist van de zwangerschap.
- Hij heeft ingestemd met een daad die de zwangerschap tot gevolg kan hebben gehad
(bijvoorbeeld donorschap).
Termijnen:
- Moeder: binnen 1 jaar na geboorte.
- Vader: binnen 1 jaar na vermoeden.
- Kind: binnen 3 jaar na bekend worden dat het niet de vader is.
3
Algemene bepalingen.
- Iedereen is rechtssubject in Nederland en dus rechtsbevoegd.
- Rechtsbevoegd is niet hetzelfde als handelingsbevoegd of handelingsbekwaam.
Rechtsbevoegd.
- Rechtsbevoegd wil zeggen dat een persoon drager van rechten en plichten is.
- Ook een handelingsonbekwame is rechtsbevoegd -> hij heeft rechten en plichten maar mag
alleen niet alles zelf uitvoeren.
Handelingsonbekwaam.
- Minderjarigen en onder curatele gestelden, zij hebben toestemming nodig van hun wettelijke
vertegenwoordigers of curators.
- Zolang een kind minderjarig is staat het onder gezag.
- Een minderjarige is handelingsbekwaam mits hij met toestemming van zijn wettelijk
vertegenwoordiger handelt (art. 1:234 BW).
Algemene bepalingen met betrekking tot geboorte en overlijden.
- Fictief bestaan -> ongeboren kind (art. 1:2 BW)
- Fictief overleden
Verklaring van vermoedelijk overlijden.
Art. 1:426 t/m 1:430 staat de regeling voor gevallen waarvan het eigenlijk wel zeker is
dat degene is overleden (bijvoorbeeld bij vliegrampen).
Bloed- en aanverwantschap.
- Bloedverwantschap -> art. 1:3 lid 1 BW
- Aanverwantschap -> art. 1:3 lid 2 BW
Naamrecht.
- Voornamen -> art. 1:4 BW
- Geslachtsnamen -> art. 1:5 BW
Welke achternaam krijg je?
Moeder Vader
Buiten huwelijk/ geregistreerd Naam moeder
partnerschap
Binnen huwelijk/ Naam vader
geregistreerd partnerschap
Erkenning Naam moeder, tenzij
gezamenlijke verklaring
Gerechtelijke vaststelling van Naam moeder, tenzij
ouderschap gezamenlijke verklaring
Adoptie Keuze is vrij aan partijen en
staat in de rechtelijke uitspraak
vermeld
1
,Bijzondere situatie t.a.v. de geslachtsnaam kind.
Ontkenning van het vaderschap na overlijden man:
1. Is moeder opnieuw gehuwd ten tijde van de geboorte van het kind -> keuzemogelijkheid.
2. Geen keuze? Dan naam van de (overleden) vader.
Keuze kan niet ongedaan worden gemaakt, wel kan het kind na meerderjarig worden een verzoek
indienen tot geslachtsnaam wijzigen.
Geslachtsnaam partner.
Je behoudt je eigen naam maar je ben bevoegd de naam van je partner te voeren. Dat mag:
- In plaats van je eigen geslachtsnaam.
- Voor je eigen geslachtsnaam.
- Achter je eigen geslachtsnaam.
Ook na einde relatie mag je de naam blijven voeren mits:
- Niet hertrouwd of geregistreerd partnerschap aangegaan.
- Bevoegdheid door Rechtbank op verzoek van ex wordt ontnomen.
Afstammingsrecht.
Afstamming is in beginsel een biologische betrekking.
De door de afstamming ontstane juridische band wordt familierechtelijke betrekking genoemd.
->Een kind, zijn ouders en hun bloedverwanten staan met elkaar in een familierechtelijke betrekking
(art. 1:197 BW)
Belangrijkste onderscheid tussen kinderen:
- Wel familierechtelijke betrekking
- Geen familierechtelijke betrekking
HR 15 april 1994, NJ 1994, 608 (Valkenhorst arrest): kind heeft recht om te weten van wie het
afstamt.
Hoe ontstaat een familierechtelijke betrekking (twee vaders of moeders)
1. Twee moeders
Duo moederschap -> ontstaat automatisch indien ze zijn gehuwd of geregistreerd als
partner en gebruik hebben gemaakt van met een anonieme donor (verklaring.
Ontstaat via erkenning als de moeder ongehuwd of niet beschikken over een verklaring
van anoniem donorschap.
2. Twee vaders
Beide vaders hebben het kind geadopteerd.
Wanneer is iemand de vader (art. 1:199 BW)
1. Die ten tijde van de geboorte met de moeder is gehuwd (ook na het overleden van de
echtgenoot indien het kind binnen 306 dagen na het overlijden is geboren).
2. Die het kind heeft erkend.
3. Van wie het vaderschap gerechtelijk is vastgesteld.
4. Die het kind heeft geadopteerd.
2
, Ontkenning van het vaderschap (art. 1:200 BW)
Verzoek tot gegrondverklaring van de ontkenning van het vaderschap is mogelijk door vader, moeder
en kind.
Vader kan de actie niet instellen indien:
- Hij voor het huwelijk wist van de zwangerschap.
- Hij heeft ingestemd met een daad die de zwangerschap tot gevolg kan hebben gehad
(bijvoorbeeld donorschap).
Termijnen:
- Moeder: binnen 1 jaar na geboorte.
- Vader: binnen 1 jaar na vermoeden.
- Kind: binnen 3 jaar na bekend worden dat het niet de vader is.
3
