Samenvatting Levenslooppsychologie

Samenvatting
Levenslooppsychologie
 Inhoudsopgave
Terreinverkenning............................................................................................................................4
Terreinverkenning..............................................................................................................................4
Korte historiek....................................................................................................................................4
Uitgroei tot een volwaardige levenslooppsychologie (p.17).....................................................4
Indeling in fasen (p.20).......................................................................................................................4
Factoren die de ontwikkeling sturen (p.29)........................................................................................4
Rol van erfelijkheid...................................................................................................................4
Invloeden vanuit het milieu......................................................................................................4
Interacties tussen erfelijkheid en milieu (p.36).........................................................................5
Zelfsturing (p.40)......................................................................................................................5
Twee fundamentele ontwikkelingstheorieën...................................................................................7
Algemeen kader levenslooppsychologie.............................................................................................7
Erikson (1902-1983)............................................................................................................................7
Kernconflict?.............................................................................................................................7
Indeling in fasen?......................................................................................................................7
Hoe leg je het kernconflict uit?.................................................................................................8
Identiteit = levenslang ontwikkelingsproces.............................................................................8
Piaget (1896-1980).............................................................................................................................8
4 fasen......................................................................................................................................9
Prenatale ontwikkeling...................................................................................................................10
Prenatale?.........................................................................................................................................10
Ontwikkeling van embryo en foetus (p.70).......................................................................................10
Germinaal stadium.................................................................................................................10
Embryonaal stadium...............................................................................................................10
Foetaal stadium......................................................................................................................11
Psychisch functioneren?...................................................................................................................11
Prenatale omgevingsinvloeden.........................................................................................................11
Fysische & psychologische invloeden (p.87)...........................................................................11
De geboorte......................................................................................................................................11
Conclusie...........................................................................................................................................12
De babytijd.....................................................................................................................................13
Uitrusting van de pasgeborene.........................................................................................................14

1

, Motorische reacties................................................................................................................14
Waarneming en cognitie.........................................................................................................14
Sociale gerichtheid en emoties...............................................................................................14
Motorische ontwikkeling..................................................................................................................15
Grijpstadium...........................................................................................................................15
Zitstadium...............................................................................................................................15
Kruip- en optrekstadium.........................................................................................................15
Loopstadium...........................................................................................................................16
Ontwikkelingen in waarneming en cognitie......................................................................................16
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling..........................................................................................16
Sociale ontwikkeling...............................................................................................................16
Dynamisch-affectieve ontwikkeling........................................................................................18
Vertrouwen – wantrouwen..............................................................................................................18
De peuterjaren...............................................................................................................................19
Peuter?.............................................................................................................................................21
Lichamelijke en motorische ontwikkeling.........................................................................................21
Lichamelijk (p.148)..................................................................................................................21
Motorisch...............................................................................................................................21
Waarneming en mentaal functioneren.............................................................................................21
Einde van sensomotorische periode.......................................................................................21
Beginnen van het pre-operationeel denken...........................................................................22
(enkel) taalontwikkeling (p.169).............................................................................................23
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling..........................................................................................24
Sociale ontwikkeling...............................................................................................................24
De kleuterjaren..............................................................................................................................25
Lichamelijke en motorische ontwikkeling.........................................................................................27
Lichamelijke veranderingen....................................................................................................27
Motorische ontwikkeling........................................................................................................27
Waarneming en mentaal functioneren.............................................................................................27
Het pre-operationeel denken.................................................................................................27
Bespreking van enkele afzonderlijke processen.....................................................................28
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling..........................................................................................29
Algemeen:...............................................................................................................................29
Sociale ontwikkeling...............................................................................................................30
Dynamisch-affectieve ontwikkeling........................................................................................30
De schoolperiode...........................................................................................................................32
Lichamelijke en motorische ontwikkeling.........................................................................................34
Lichamelijk..............................................................................................................................34

2

, Motorisch...............................................................................................................................34
Aanvulling...............................................................................................................................34
Waarneming en mentaal functioneren.............................................................................................34
Op weg naar een nieuw evenwicht........................................................................................34
Bespreking van enkele afzonderlijke processen.....................................................................35
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling..........................................................................................36
Sociale ontwikkeling...............................................................................................................36
Dynamisch-affectieve ontwikkeling........................................................................................36
De adolescentie..............................................................................................................................38
Adolescentie?!?!?.............................................................................................................................40
Lichamelijke ontwikkeling.................................................................................................................40
Lichamelijke veranderingen in de puberteit...........................................................................40
Psychologische gevolgen van lichaamsveranderingen............................................................40
Cognitieve ontwikkeling....................................................................................................................41
Kenmerken van het formeel-operationeel denken.................................................................42
Enkele gevolgen van het formeel-operationeel denken.........................................................42
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling..........................................................................................43
Sociale ontwikkeling...............................................................................................................43
Dynamisch-affectieve ontwikkeling........................................................................................44
De volwassenheid..........................................................................................................................45
Volwassenen?!?................................................................................................................................45
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling..........................................................................................45
Dynamisch-affectieve ontwikkeling........................................................................................45
Ouderdom......................................................................................................................................47
Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling..........................................................................................47
Dynamisch-affectieve ontwikkeling........................................................................................47




3

,  Terreinverkenning
 Terreinverkenning
 Studie van de levensloop van de mens
 Studie van gedrag doorheen de verschillende levensfasen van de mens (wat doet hij, wat kan
hij aan, hoe denkt hij, wat voelt hij, hoe gaat hij in interactie met anderen)
 Ontwikkelingsproces = erg complex
 Doel : Kennis opdoen over de 'normale' levensloop om als orthopedagogisch begeleider de noden
en mogelijkheden (of beperkingen) van je cliënt(en) te herkennen (= rol van ondersteuningsplanner)

 Korte historiek
 Uitgroei tot een volwaardige
levenslooppsychologie (p.17)
 Van exclusieve aandacht voor de fasen uit de kindertijd naar een verruiming over de hele
levensloop.
 Levenslang veranderingsproces = elke levensfase opent nieuwe perspectieven
 levenslooppsychologie
 Bv. adolescentie: eindpunt of tussenfase?

 Indeling in fasen (p.20)
 Levensloop indelen in een aantal duidelijk onderscheiden periodes of fasen.
 Iedere levensfase vertoont heel specifieke kenmerken
 Baby  ouderdom
Bv Is een kind wel zo verschillend van een volwassenen? Denkt/handelt/voelt het kind effectief anders dan een
volwassenen?

 Factoren die de ontwikkeling sturen
(p.29)
 Waarom verschillen kinderen uit 1 gezin soms heel erg?
 Twee factoren: Erfelijkheid en milieu
 Rol van erfelijkheid
 DNA – chromosomen – genen
 Invloeden vanuit het milieu
 Bronfenbrenner (zie figuur p.35): rol van omgevingsinvloeden
 Micro – meso – exo- macro - en chronosysteem = ecologisch systementheorie
 Microsysteem (p.33)
 Rechtstreekse contactpersonen (gezin, vrienden, school, werkplek, verenigingen, …)
 Tweerichtingsverkeer: enerzijds de invloed die de omgeving heeft op jou én anderzijds
invloed die jij hebt op de omgeving, op hoe anderen op jou zullen reageren, …
Bv gewild of ongewild, bewust of onbewust, heb je door je fysieke verschijning of manier van reageren invloed op
hoe anderen op jou zullen reageren


4