Samenvatting scheikunde hoofdstuk 13
Analysetechnieken
1. Analyse en onderzoek
- Kwalitatieve analyse: analysetechniek gericht op het identificeren van stoffen.
- Kwantitatieve analyse: analysetechniek gericht op het nauwkeurig meten van de hoeveelheid
aanwezige stof.
- Aan een analyse gaat vaak een scheidingsmethode vooraf. Alle scheidingsmethoden zijn
gebaseerd op een verschil in stofeigenschappen.
- Destilleren: door zeer nauwkeurig de temperatuur te controleren kan de vloeistof met het
laagste kookpunt worden afgescheiden en opgevangen: het destillaat. Wat overblijft, wordt
residu genoemd.
- Indampen: door het oplosmiddel te verdampen, kunnen de opgeloste bestanddelen in de
vaste fase overblijven.
- Bezinken: wanneer in een watermonster de onopgeloste deeltjes een hogere dichtheid dan
water hebben, zakken ze uiteindelijk vanzelf naar de bodem.
- Centrifugeren: er wordt een snel draaiende beweging uitgevoerd waarbij de stof met de
grootste dichtheid naar buiten worden geslingerd.
- Filtreren: grote onopgeloste deeltjes vaste stof blijven achter in het filter (residu), terwijl de
vloeistof (en opgeloste deeltjes) het filter kunnen passeren en in het filtraat terechtkomen.
- Extraheren: scheidingsmethode die berust op het verschil in oplosbaarheid tussen stoffen.
- Wassen: scheiden van gasmengsels doordat bepaalde gassen wel oplossen in een specifiek
oplosmiddel en andere niet.
- Adsorberen: de deeltjes van het adsorptiemiddel oefenen een vanderwaalskracht uit op
moleculen van het mengsel. Omdat deze aantrekkingskracht niet voor alle moleculen even
groot is, betekent dit dat op macroniveau sommige stoffen specifiek uit een oplossing of
gasmonster kunnen worden verwijderd met behulp van adsorptie.
- Reagens: stof die een selectieve, waarneembare reactie aangaat met een andere stof
waardoor de aanwezigheid van die stof zichtbaar wordt gemaakt.
- Een onderzoeksexperiment kent drie soorten variabelen:
De onafhankelijke variabele is de grootheid die je varieert
De onafhankelijke variabele is hetgeen je meet
De controlevariabelen zijn alle andere factoren die je constant houdt
, Scheidingstechniek Soort mengsel Berust op verschil in
Adsorberen Oplossingen en gasmengsels Aanhechtingsvermogen
Bezinken Suspensie Dichtheid
Centrifugeren Emulsie Dichtheid
Destilleren Homogeen vloeistofmengsel Kookpunt
Extraheren Elk type mengsel Oplosbaarheid
Filteren Suspensie, rook Deeltjesgrootte
Indampen Oplossing van vaste stof kookpunt
Wassen Mengsel van gassen oplosbaarheid
2. Chromatografie
- Chromatografie: scheiding- en analysemethode ineen.
- Mobiele fase: voert de bestanddelen uit het monster mee vanuit het opbrengpunt.
- Stationaire fase: kan een vaste stof of een dun vloeistoflaagje zijn dat is gebonden aan een
vast oppervlak en daardoor stilstaat.
- Afhankelijk van de aard van de stof zal een stof zich meer in de stationaire fase of juist meer
in de mobiele fase bevinden.
- Papierchromatografie: scheidingsmethode die berust op het verschil in oplosbaarheid en
aanhechtingsvermogen. Er wordt gebruikgemaakt van een mengsel van vloeistoffen. Dit
mengsel is de loopvloeistof. Papier bestaat voornamelijk uit cellulose en is dus hydrofiel.
- Als bij papierchromatografie een loopvloeistof van ethanol en water wordt gebruikt, zal het
oppervlak van het papier vooral een dun laagje water binden. Dit vormt de stationaire fase
en is dus erg hydrofiel. De mobiele fase is door de aanwezigheid van ethanol minder
hydrofiel. Terwijl de loopvloeistof door het papier wordt opgezogen, voert het de te
analyseren stoffen in het monster, analieten, door de capillaire werking met zich mee naar
boven. Hydrofiele stoffen worden veel meer vertraagd dan hydrofobe stoffen. De meer
hydrofobe stoffen komen het hoogst op het papier. Zeer hydrofobe stoffen zullen helemaal
niet oplossen in de loopvloeistof en blijven op het opbrengpunt op de startlijn zitten.
- Dunnelaagchromatografie (TLC): een TLC-plaatje bestaat uit een plastic plaatje waarop een
dragermateriaal als een dun laagje poeder is aangebracht. Het dragermateriaal heeft een
fijnere en regelmatiger structuur dan papier. Door kleinere deeltjes te gebruiken wordt de
totale bindingsoppervlakte groter, waardoor de interactie tussen de mobiele fase en de
stationaire fase groter wordt. Het dragermateriaal kan hydrofiel of hydrofoob zijn.
Analysetechnieken
1. Analyse en onderzoek
- Kwalitatieve analyse: analysetechniek gericht op het identificeren van stoffen.
- Kwantitatieve analyse: analysetechniek gericht op het nauwkeurig meten van de hoeveelheid
aanwezige stof.
- Aan een analyse gaat vaak een scheidingsmethode vooraf. Alle scheidingsmethoden zijn
gebaseerd op een verschil in stofeigenschappen.
- Destilleren: door zeer nauwkeurig de temperatuur te controleren kan de vloeistof met het
laagste kookpunt worden afgescheiden en opgevangen: het destillaat. Wat overblijft, wordt
residu genoemd.
- Indampen: door het oplosmiddel te verdampen, kunnen de opgeloste bestanddelen in de
vaste fase overblijven.
- Bezinken: wanneer in een watermonster de onopgeloste deeltjes een hogere dichtheid dan
water hebben, zakken ze uiteindelijk vanzelf naar de bodem.
- Centrifugeren: er wordt een snel draaiende beweging uitgevoerd waarbij de stof met de
grootste dichtheid naar buiten worden geslingerd.
- Filtreren: grote onopgeloste deeltjes vaste stof blijven achter in het filter (residu), terwijl de
vloeistof (en opgeloste deeltjes) het filter kunnen passeren en in het filtraat terechtkomen.
- Extraheren: scheidingsmethode die berust op het verschil in oplosbaarheid tussen stoffen.
- Wassen: scheiden van gasmengsels doordat bepaalde gassen wel oplossen in een specifiek
oplosmiddel en andere niet.
- Adsorberen: de deeltjes van het adsorptiemiddel oefenen een vanderwaalskracht uit op
moleculen van het mengsel. Omdat deze aantrekkingskracht niet voor alle moleculen even
groot is, betekent dit dat op macroniveau sommige stoffen specifiek uit een oplossing of
gasmonster kunnen worden verwijderd met behulp van adsorptie.
- Reagens: stof die een selectieve, waarneembare reactie aangaat met een andere stof
waardoor de aanwezigheid van die stof zichtbaar wordt gemaakt.
- Een onderzoeksexperiment kent drie soorten variabelen:
De onafhankelijke variabele is de grootheid die je varieert
De onafhankelijke variabele is hetgeen je meet
De controlevariabelen zijn alle andere factoren die je constant houdt
, Scheidingstechniek Soort mengsel Berust op verschil in
Adsorberen Oplossingen en gasmengsels Aanhechtingsvermogen
Bezinken Suspensie Dichtheid
Centrifugeren Emulsie Dichtheid
Destilleren Homogeen vloeistofmengsel Kookpunt
Extraheren Elk type mengsel Oplosbaarheid
Filteren Suspensie, rook Deeltjesgrootte
Indampen Oplossing van vaste stof kookpunt
Wassen Mengsel van gassen oplosbaarheid
2. Chromatografie
- Chromatografie: scheiding- en analysemethode ineen.
- Mobiele fase: voert de bestanddelen uit het monster mee vanuit het opbrengpunt.
- Stationaire fase: kan een vaste stof of een dun vloeistoflaagje zijn dat is gebonden aan een
vast oppervlak en daardoor stilstaat.
- Afhankelijk van de aard van de stof zal een stof zich meer in de stationaire fase of juist meer
in de mobiele fase bevinden.
- Papierchromatografie: scheidingsmethode die berust op het verschil in oplosbaarheid en
aanhechtingsvermogen. Er wordt gebruikgemaakt van een mengsel van vloeistoffen. Dit
mengsel is de loopvloeistof. Papier bestaat voornamelijk uit cellulose en is dus hydrofiel.
- Als bij papierchromatografie een loopvloeistof van ethanol en water wordt gebruikt, zal het
oppervlak van het papier vooral een dun laagje water binden. Dit vormt de stationaire fase
en is dus erg hydrofiel. De mobiele fase is door de aanwezigheid van ethanol minder
hydrofiel. Terwijl de loopvloeistof door het papier wordt opgezogen, voert het de te
analyseren stoffen in het monster, analieten, door de capillaire werking met zich mee naar
boven. Hydrofiele stoffen worden veel meer vertraagd dan hydrofobe stoffen. De meer
hydrofobe stoffen komen het hoogst op het papier. Zeer hydrofobe stoffen zullen helemaal
niet oplossen in de loopvloeistof en blijven op het opbrengpunt op de startlijn zitten.
- Dunnelaagchromatografie (TLC): een TLC-plaatje bestaat uit een plastic plaatje waarop een
dragermateriaal als een dun laagje poeder is aangebracht. Het dragermateriaal heeft een
fijnere en regelmatiger structuur dan papier. Door kleinere deeltjes te gebruiken wordt de
totale bindingsoppervlakte groter, waardoor de interactie tussen de mobiele fase en de
stationaire fase groter wordt. Het dragermateriaal kan hydrofiel of hydrofoob zijn.
