Methodenleer
Hoofdstuk 1 – Psychology is a way of thinking
Empirici:
Empiristen baseren hun conclusie en bewijs op de zintuigen (zicht, gehoor, aanraking) of op
instrumenten die onze zintuigen assisteren zoals een thermometer, timers, foto’s,
weegschalen en vragenlijsten.
De empirische cyclus:
Observatie – theorie (inductie) – voorspelling (deductie) – toetsing – evaluatie
• Inductie = van iets bijzonders naar iets algemeens gaan.
• Deductie = Je begint met een brede theorie en uit die theorie maak je een specifieke
voorspelling.
Hiermee onthoud je het → De apt in bad
De (deductie) apt (algemeen naar precies) in (inductie) bad (bijzonder naar algemeen)
• The cupboard theory (van moeder-kin gehechtigheid)
Een moeder is waardevol voor een babyzoogdier omdat ze een bron van voedsel is.
Na verloop van tijd krijgt de aanblik van de moeder positieve waarde omdat zij de
‘cupboard’ is waaruit eten komt.
• The contact comfort theory
Een moeder is waardevol voor een babyzoogdier, omdat zij comfort en warmte bij
zich draagt.
Falsificeerbaar is dat het mogelijk is/moet zijn/ kan zijn bewijs te vinden tegen de theorie. Er
hoeft niet persé al een observatie te hebben plaatsgevonden, maar het gaat het om het
mogelijk kunnen zijn. Kijk wat de kern van de stelling is. “Zou ik observaties kunnen doen die
deze voorspelling weerleggen?” → Ja → falsificeerbaar.
• Een voorspelling is falsificeerbaar als er observaties tegen de voorspelling mogelijk
zijn
• Formulering van de voorspelling is daarbij heel belangrijk
Als een voorspelling/hypothese uitkomt → dan is de theorie niet weerlegd
Als een voorspelling/hypothese niet uitkomt → dan is er een probleem. Het is vrijwel
onmogelijk om een theorie met één onderzoek te weerleggen, omdat er altijd iets fout kan
zijn gegaan. (Misschien klopt de voorspelling niet, misschien is de studie niet goed gegaan).
Basic research → het doel is om de algemene kennis te vergroten in plaats van een
specifiek, praktisch probleem aan te pakken.
Translational research → is het gebruik van lessen uit fundamenteel onderzoek om
toepassingen voor gezondheidszorg, psychotherapie of andere vormen van behandeling en
interventie te ontwikkelen en te testen. Het vertegenwoordigt een mooie brug tussen basic
en applied research
Applied research → wordt gedaan met een praktisch probleem in gedachten en de
onderzoekers voeren hun werk uit in een lokale, reële context. Een toegepast onderzoek zou
1
, bijvoorbeeld kunnen vragen of de nieuwe methode van het onderwijzen van taalkunsten in
een schooldistrict beter werkt dan de eerste op
Merton’s wetenschappelijke normen
4 normen waar wetenschappers zich aan moeten houden:
Naam Definitie Interpretatie en toepassing
Universalisme Wetenschappelijke claims worden Zelfs een student kan wetenschap
beoordeeld op basis van hun doen - je hebt geen geavanceerde
verdienste, onafhankelijk van de graad of onderzoekspositie nodig
geloofsbrieven of reputatie van de
onderzoeker. Voor alle
wetenschappers en alle
onderzoeken gelden dezelfde
vooraf vastgestelde criteria.
Gemeenschap Wetenschappelijke kennis wordt Wetenschappers moeten de
gecreëerd door een gemeenschap resultaten van hun werk
en de bevindingen ervan behoren transparant en vrijelijk delen met
tot de gemeenschap. andere wetenschappers en het
publiek
Ongeïnteresseerdheid Wetenschappers streven ernaar de Wetenschappers zouden niet
waarheid te ontdekken, wat die ook persoonlijk moeten investeren in
is; ze laten zich niet leiden door de vraag of hun hypothesen door
overtuiging, idealisme, politiek of de gegevens worden ondersteund.
winstbejag. Wetenschappers verdraaien het
verhaal niet; in plaats daarvan
accepteren ze wat de gegevens hen
vertellen. Bovendien mogen de
eigen overtuigingen, het inkomen
of het prestige van een
wetenschapper hun interpretatie of
rapportage van resultaten niet
beïnvloeden.
Georganiseerd scepticisme Wetenschappers stellen alles in Wetenschappers accepteren bijna
vraag, inclusief hun eigen theorieën, niets tegen de nominale waarde.
algemeen aanvaarde ideeën en Niets is heilig - ze vragen altijd om
'oude wijsheid'. het bewijs te zien.
2
, Oefenvragen:
Wie neemt de uiteindelijke beslissing of een artikel gepubliceerd wordt in een
wetenschappelijk tijdschrift?
A: de auteurs
B: de peer reviewers
C: de editor
D: de universiteit
Antwoord = C
Bekijk de volgende stelling: ‘patiënten met chronische hoofdpijn die crystal healing
ondergaan, zullen minder hoofdpijn rapporteren dan patiënten die een placebo-
behandeling ondergaan met gewone kiezelstenen’.
Is deze voorspelling falsificeerbaar?
A: nee, want crystal healing valt onder zogeheten ‘pseudo-wetenschap’
B: nee, want het is niet mogelijk observaties te doen tegen de voorspelling
C: ja, want er wordt gebruik gemaakt van een vergelijkingsgroep die een placebo krijgt
D: ja, want er zijn zowel observaties voor als tegen de voorspelling mogelijk
Antwoord = D
3
, Bekijk de volgende stelling: ‘patiënten met chronische hoofdpijn die crystal healing
ondergaan, zullen minder hoofdpijn rapporteren dan patiënten die een placebo-
behandeling ondergaan met gewone kiezelstenen, maar als patiënten niet minder
hoofdpijn rapporteren na de crystal healing, is het omdat ze er niet genoeg voor open
stonden”
Is deze voorspelling falsificeerbaar?
A: ja, dat hebben we toch net besproken
B: ja, want er wordt een verklaring gegeven voor observaties tegen de voorspelling
C: nee, want alle mogelijke observaties zijn in lijn met de voorspelling
D: nee, want het is niet mogelijk om vast te stellen of ‘iemand ergens voor open staat’.
Antwoord = C
Bekijk de volgende stelling:
‘Patiënten met chronische hoofdpijn die in een survey aangeven dat ze open staan voor
crystal healing, zullen na een crystal healing behandeling minder hoofdpijn rapporteren
dan patiënten die aangeven dat ze niet openstaan voor crystal healing’.
Is deze voorspelling falsificeerbaar?
A: nee, dat hebben we toch net besproken
B: nee, want deze voorspelling heeft geen directe relatie tot de theorie
C: ja, want er wordt gebruik gemaakt van concrete meetmethodes (surveys)
D: ja, de voorspelling is gefalsificeerd als niemand minder hoofdpijn rapporteert
Antwoord = D
Hoofdstuk 2 – Sources of information: why research is best and how to find it
Vergelijkingsgroep (Comparison group)
Door het hebben van een vergelijkingsgroep word je in staat gesteld om te vergelijken wat er
zou gebeuren met en zonder datgene waarin we geïnteresseerd zijn. Zo kom je er
bijvoorbeeld achter of jou manier van onderzoek de beste manier is. (Merton’s norms of
science)
• De kracht van een vergelijkingsgroep
Als chirurgen gegevens hadden verzameld over zowel radicale mastectomie als
andere behandelingen, hadden ze kunnen achterhalen of andere behandelingen (a)
slechter waren dan, (b) ongeveer hetzelfde als of (c) beter waren dan de operatie.
Confounds
In real-life situaties zijn er verschillende mogelijke verklaringen voor een uitkomst. In
onderzoek worden deze alternatieve verklaringen confounds genoemd. In wezen treedt een
verwarring/confound op wanneer je denkt dat één ding een uitkomst heeft veroorzaakt,
maar in feite zijn andere dingen ook veranderd, dus je bent in de war.
Confederate = een acteur die een specifieke rol speelt voor een experiment.
4
Hoofdstuk 1 – Psychology is a way of thinking
Empirici:
Empiristen baseren hun conclusie en bewijs op de zintuigen (zicht, gehoor, aanraking) of op
instrumenten die onze zintuigen assisteren zoals een thermometer, timers, foto’s,
weegschalen en vragenlijsten.
De empirische cyclus:
Observatie – theorie (inductie) – voorspelling (deductie) – toetsing – evaluatie
• Inductie = van iets bijzonders naar iets algemeens gaan.
• Deductie = Je begint met een brede theorie en uit die theorie maak je een specifieke
voorspelling.
Hiermee onthoud je het → De apt in bad
De (deductie) apt (algemeen naar precies) in (inductie) bad (bijzonder naar algemeen)
• The cupboard theory (van moeder-kin gehechtigheid)
Een moeder is waardevol voor een babyzoogdier omdat ze een bron van voedsel is.
Na verloop van tijd krijgt de aanblik van de moeder positieve waarde omdat zij de
‘cupboard’ is waaruit eten komt.
• The contact comfort theory
Een moeder is waardevol voor een babyzoogdier, omdat zij comfort en warmte bij
zich draagt.
Falsificeerbaar is dat het mogelijk is/moet zijn/ kan zijn bewijs te vinden tegen de theorie. Er
hoeft niet persé al een observatie te hebben plaatsgevonden, maar het gaat het om het
mogelijk kunnen zijn. Kijk wat de kern van de stelling is. “Zou ik observaties kunnen doen die
deze voorspelling weerleggen?” → Ja → falsificeerbaar.
• Een voorspelling is falsificeerbaar als er observaties tegen de voorspelling mogelijk
zijn
• Formulering van de voorspelling is daarbij heel belangrijk
Als een voorspelling/hypothese uitkomt → dan is de theorie niet weerlegd
Als een voorspelling/hypothese niet uitkomt → dan is er een probleem. Het is vrijwel
onmogelijk om een theorie met één onderzoek te weerleggen, omdat er altijd iets fout kan
zijn gegaan. (Misschien klopt de voorspelling niet, misschien is de studie niet goed gegaan).
Basic research → het doel is om de algemene kennis te vergroten in plaats van een
specifiek, praktisch probleem aan te pakken.
Translational research → is het gebruik van lessen uit fundamenteel onderzoek om
toepassingen voor gezondheidszorg, psychotherapie of andere vormen van behandeling en
interventie te ontwikkelen en te testen. Het vertegenwoordigt een mooie brug tussen basic
en applied research
Applied research → wordt gedaan met een praktisch probleem in gedachten en de
onderzoekers voeren hun werk uit in een lokale, reële context. Een toegepast onderzoek zou
1
, bijvoorbeeld kunnen vragen of de nieuwe methode van het onderwijzen van taalkunsten in
een schooldistrict beter werkt dan de eerste op
Merton’s wetenschappelijke normen
4 normen waar wetenschappers zich aan moeten houden:
Naam Definitie Interpretatie en toepassing
Universalisme Wetenschappelijke claims worden Zelfs een student kan wetenschap
beoordeeld op basis van hun doen - je hebt geen geavanceerde
verdienste, onafhankelijk van de graad of onderzoekspositie nodig
geloofsbrieven of reputatie van de
onderzoeker. Voor alle
wetenschappers en alle
onderzoeken gelden dezelfde
vooraf vastgestelde criteria.
Gemeenschap Wetenschappelijke kennis wordt Wetenschappers moeten de
gecreëerd door een gemeenschap resultaten van hun werk
en de bevindingen ervan behoren transparant en vrijelijk delen met
tot de gemeenschap. andere wetenschappers en het
publiek
Ongeïnteresseerdheid Wetenschappers streven ernaar de Wetenschappers zouden niet
waarheid te ontdekken, wat die ook persoonlijk moeten investeren in
is; ze laten zich niet leiden door de vraag of hun hypothesen door
overtuiging, idealisme, politiek of de gegevens worden ondersteund.
winstbejag. Wetenschappers verdraaien het
verhaal niet; in plaats daarvan
accepteren ze wat de gegevens hen
vertellen. Bovendien mogen de
eigen overtuigingen, het inkomen
of het prestige van een
wetenschapper hun interpretatie of
rapportage van resultaten niet
beïnvloeden.
Georganiseerd scepticisme Wetenschappers stellen alles in Wetenschappers accepteren bijna
vraag, inclusief hun eigen theorieën, niets tegen de nominale waarde.
algemeen aanvaarde ideeën en Niets is heilig - ze vragen altijd om
'oude wijsheid'. het bewijs te zien.
2
, Oefenvragen:
Wie neemt de uiteindelijke beslissing of een artikel gepubliceerd wordt in een
wetenschappelijk tijdschrift?
A: de auteurs
B: de peer reviewers
C: de editor
D: de universiteit
Antwoord = C
Bekijk de volgende stelling: ‘patiënten met chronische hoofdpijn die crystal healing
ondergaan, zullen minder hoofdpijn rapporteren dan patiënten die een placebo-
behandeling ondergaan met gewone kiezelstenen’.
Is deze voorspelling falsificeerbaar?
A: nee, want crystal healing valt onder zogeheten ‘pseudo-wetenschap’
B: nee, want het is niet mogelijk observaties te doen tegen de voorspelling
C: ja, want er wordt gebruik gemaakt van een vergelijkingsgroep die een placebo krijgt
D: ja, want er zijn zowel observaties voor als tegen de voorspelling mogelijk
Antwoord = D
3
, Bekijk de volgende stelling: ‘patiënten met chronische hoofdpijn die crystal healing
ondergaan, zullen minder hoofdpijn rapporteren dan patiënten die een placebo-
behandeling ondergaan met gewone kiezelstenen, maar als patiënten niet minder
hoofdpijn rapporteren na de crystal healing, is het omdat ze er niet genoeg voor open
stonden”
Is deze voorspelling falsificeerbaar?
A: ja, dat hebben we toch net besproken
B: ja, want er wordt een verklaring gegeven voor observaties tegen de voorspelling
C: nee, want alle mogelijke observaties zijn in lijn met de voorspelling
D: nee, want het is niet mogelijk om vast te stellen of ‘iemand ergens voor open staat’.
Antwoord = C
Bekijk de volgende stelling:
‘Patiënten met chronische hoofdpijn die in een survey aangeven dat ze open staan voor
crystal healing, zullen na een crystal healing behandeling minder hoofdpijn rapporteren
dan patiënten die aangeven dat ze niet openstaan voor crystal healing’.
Is deze voorspelling falsificeerbaar?
A: nee, dat hebben we toch net besproken
B: nee, want deze voorspelling heeft geen directe relatie tot de theorie
C: ja, want er wordt gebruik gemaakt van concrete meetmethodes (surveys)
D: ja, de voorspelling is gefalsificeerd als niemand minder hoofdpijn rapporteert
Antwoord = D
Hoofdstuk 2 – Sources of information: why research is best and how to find it
Vergelijkingsgroep (Comparison group)
Door het hebben van een vergelijkingsgroep word je in staat gesteld om te vergelijken wat er
zou gebeuren met en zonder datgene waarin we geïnteresseerd zijn. Zo kom je er
bijvoorbeeld achter of jou manier van onderzoek de beste manier is. (Merton’s norms of
science)
• De kracht van een vergelijkingsgroep
Als chirurgen gegevens hadden verzameld over zowel radicale mastectomie als
andere behandelingen, hadden ze kunnen achterhalen of andere behandelingen (a)
slechter waren dan, (b) ongeveer hetzelfde als of (c) beter waren dan de operatie.
Confounds
In real-life situaties zijn er verschillende mogelijke verklaringen voor een uitkomst. In
onderzoek worden deze alternatieve verklaringen confounds genoemd. In wezen treedt een
verwarring/confound op wanneer je denkt dat één ding een uitkomst heeft veroorzaakt,
maar in feite zijn andere dingen ook veranderd, dus je bent in de war.
Confederate = een acteur die een specifieke rol speelt voor een experiment.
4
