Nutrition leerdoelen
Week 3
Wat is het verschil tussen het Voedingscentrum en de Gezondheidsraad?
Gezondheidsraad: Onafhankelijk adviesorgaan dat als taak heeft ministers en parlement
te adviseren over de stand van wetenschap op het gebied van de volksgezondheid
Voedingscentrum: Onafhankelijke stichting die zich richt op de advisering op het gebied
van de volksgezondheid. Zij vertalen de adviezen van de Gezondheidsraad naar de
praktijk
Benoem de richtlijnen voor een goede voeding (richtlijnen Goede Voeding
Gezondheidsraad)
1. Eet volgens een meer plantaardig en minder dierlijk voedingspatroon conform de
onderstaande richtlijnen
2. Eet dagelijks ten minste 200 gram groente en ten minste 200 gram fruit
3. Eet dagelijks ten minste 90 gram bruin brood, volkorenbrood of andere volkorenproducten
4. Eet wekelijks peulvruchten
5. Eet ten minste 25 gram ongezouten noten per dag
6. Neem enkele porties zuivel per dag, waaronder melk of yoghurt
7. Eet een keer per week vis, bij voorkeur vette vis
8. Drink dagelijks drie koppen thee
9. Vervang geraffineerde graanproducten door volkorenproducten
10. Vervang boter, harde margarine en bak- en braadvetten door zachte margarine, vloeibaar
bak- en braadvet en plantaardige oliën
11. Vervang ongefilterde door gefilterde koffie
12. Beperk de consumptie van rood vlees en met name bewerkt vlees
13. Drink zo min mogelijk suikerhoudende dranken
14. Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag
15. Beperk de inname van keukenzout tot maximaal 6 gram per dag
16. Het gebruik van voedingsstofsupplementen is niet nodig, behalve voor mensen met een
ander advies
Wat is het doel is van de Schijf van Vijf?
De Richtlijnen Schijf van Vijf hebben als doel voor de verschillende doelgroepen binnen de
bevolking te laten zien hoe een volwaardig voedingspatroon eruit kan zien. Een dergelijk
voedingspatroon voldoet aan de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad én
voorziet in de behoefte aan energie en voedingsstoffen voor de specifieke doelgroepen. Het
stimuleren van herformulering van voedingsmiddelen is geen primaire doelstelling binnen de
Richtlijnen Schijf van Vijf
Wat zijn de uitgangspunten van de Schijf van Vijf?
Zorgen voor een volwaardig voedingspatroon dat voorziet in voldoende producten met een
gunstig effect op de gezondheid, in voldoende energie en voedingstoffen, en niet te veel
ongezonde producten bevat, maar daar wel ruimte voor biedt
Hoe is de schijf tot stand gekomen?
De eerste Schijf van Vijf komt uit 1953 en is een idee van Cees den Hartog, toenmalig
directeur van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding, de voorloper van het huidige
Voedingscentrum. Dit bureau wordt na de Tweede Wereldoorlog in het leven geroepen om
mensen te adviseren over het tekort aan voedsel. Ondervoeding is in die tijd nog een groot
probleem. Den Hartog reist in 1951 naar de Verenigde Staten en stuit daar op ‘the wheel of
good eating’ met daarop zeven groepen voedingsmiddelen die een mens nodig heeft. Deze
visuele manier van adviseren spreekt hem aan. Terug in Nederland ontwikkelt Den Hartog
samen met andere medewerkers van Voorlichtingsbureau voor de Voeding een cirkeldiagram
met vijf vakken voor verschillende voedingsgroepen. In 1953 verschijnt het plaatje voor het
eerst in een brochure en krijgt later de naam ‘schijf van vijf’.
, Week 4
Leg uit wat een Aanbevolen Hoeveelheid (AH) is
De aanbevolen hoeveelheid is een streefwaarde, om zeker te zijn dat iemand voldoende van een
voedingsstof binnen krijgt
Leg uit wat een Adequaat Niveau van Inneming (AI) is
Als er niet voldoende gegevens zijn om de gemiddelde behoefte vast te stellen, kan geen AH
worden afgeleid. In dat geval wordt er een adequate inname (AI) geschat op basis van de
beschikbare informatie. De AI is de inname waarbij wordt aangenomen dat die voorziet in de
behoefte van bijna alle personen in een bepaalde bevolkingsgroep. De AI zal meestal hoger
liggen dan de AH, wanneer deze vast te stellen zou zijn geweest.
Leg uit wat een gemiddelde behoefte voor voedingsstoffen betekent
De gemiddelde behoefte is de inname die voldoende is om te voorzien in de behoefte van de
helft van de personen in een bepaalde bevolkingsgroep. Als de behoefte aan een voedingsstof in
een bevolkingsgroep statistisch normaal is verdeeld, betekent dit dat bij een inname van de
gemiddelde behoefte 50% van de mensen voldoende heeft en 50% niet. Met de gemiddelde
behoefte kan voor veel voedingsstoffen worden geschat hoeveel mensen in een bevolkingsgroep
niet voldoende binnenkrijgt.
Leg uit waarom welke producten zijn opgenomen in de Schijf van Vijf
Producten zijn ingedeeld in productgroepen op basis van overeenkomst in botanische en/of
genetische herkomst en nutriëntensamenstelling. In de meeste gevallen is deze indeling
éénduidig. Naast het advies van de Gezondheidsraad bepalen de nutriëntensamenstelling en/of
de nutriëntdichtheid of voedingsmiddelen in de Schijf van Vijf passen of niet. Een verdere
onderverdeling binnen productgroepen is gemaakt als:
- het advies van de Gezondheidsraad daartoe aanleiding geeft.
- het nodig is voor het formuleren van criteria.
- het nodig is voor gericht advies aan de consument.
Onderbouw hoe de aanbevolen hoeveelheden voor voedingsmiddelen zijn
vastgesteld
Onderwerp 2: Voedselkeuzelogo’s
Licht de geschiedenis van de voedselkeuzelogo’s in Nederland toe
Leg uit hoe de Nutriscore berekent wordt en benoem voor- en nadelen van deze
methode
Onderwerp 3: Energiebalans
Leg uit wat er bedoeld wordt met de energiebalans
Benoem factoren die het dagelijks energieverbruik beïnvloeden en leg uit op welke
manier zij dat doen
Schat zelf het energieverbruik van een persoon met behulp van formules en de
physical activity level (PAL)
Bereken hoeveel energie iemand met de voeding binnenkrijgt en beoordeelt of
iemand in positieve, neutrale of negatieve energiebalans is
Week 5
Leerdoel hoorcollege week 5 over de macronutriënten:
Leg uit hoeveel koolhydraten, eiwitten en vetten je waarvoor nodig hebt.
Koolhydraten: levert 50% van energie die we nodig hebben, glucose levert energie voor de
hersenen en zenuwcellen, ook is glucose nodig voor de ontwikkeling van rode bloedcellen.
Energie inname zou voor 40% uit koolhydraten moeten bestaan
Week 3
Wat is het verschil tussen het Voedingscentrum en de Gezondheidsraad?
Gezondheidsraad: Onafhankelijk adviesorgaan dat als taak heeft ministers en parlement
te adviseren over de stand van wetenschap op het gebied van de volksgezondheid
Voedingscentrum: Onafhankelijke stichting die zich richt op de advisering op het gebied
van de volksgezondheid. Zij vertalen de adviezen van de Gezondheidsraad naar de
praktijk
Benoem de richtlijnen voor een goede voeding (richtlijnen Goede Voeding
Gezondheidsraad)
1. Eet volgens een meer plantaardig en minder dierlijk voedingspatroon conform de
onderstaande richtlijnen
2. Eet dagelijks ten minste 200 gram groente en ten minste 200 gram fruit
3. Eet dagelijks ten minste 90 gram bruin brood, volkorenbrood of andere volkorenproducten
4. Eet wekelijks peulvruchten
5. Eet ten minste 25 gram ongezouten noten per dag
6. Neem enkele porties zuivel per dag, waaronder melk of yoghurt
7. Eet een keer per week vis, bij voorkeur vette vis
8. Drink dagelijks drie koppen thee
9. Vervang geraffineerde graanproducten door volkorenproducten
10. Vervang boter, harde margarine en bak- en braadvetten door zachte margarine, vloeibaar
bak- en braadvet en plantaardige oliën
11. Vervang ongefilterde door gefilterde koffie
12. Beperk de consumptie van rood vlees en met name bewerkt vlees
13. Drink zo min mogelijk suikerhoudende dranken
14. Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag
15. Beperk de inname van keukenzout tot maximaal 6 gram per dag
16. Het gebruik van voedingsstofsupplementen is niet nodig, behalve voor mensen met een
ander advies
Wat is het doel is van de Schijf van Vijf?
De Richtlijnen Schijf van Vijf hebben als doel voor de verschillende doelgroepen binnen de
bevolking te laten zien hoe een volwaardig voedingspatroon eruit kan zien. Een dergelijk
voedingspatroon voldoet aan de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad én
voorziet in de behoefte aan energie en voedingsstoffen voor de specifieke doelgroepen. Het
stimuleren van herformulering van voedingsmiddelen is geen primaire doelstelling binnen de
Richtlijnen Schijf van Vijf
Wat zijn de uitgangspunten van de Schijf van Vijf?
Zorgen voor een volwaardig voedingspatroon dat voorziet in voldoende producten met een
gunstig effect op de gezondheid, in voldoende energie en voedingstoffen, en niet te veel
ongezonde producten bevat, maar daar wel ruimte voor biedt
Hoe is de schijf tot stand gekomen?
De eerste Schijf van Vijf komt uit 1953 en is een idee van Cees den Hartog, toenmalig
directeur van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding, de voorloper van het huidige
Voedingscentrum. Dit bureau wordt na de Tweede Wereldoorlog in het leven geroepen om
mensen te adviseren over het tekort aan voedsel. Ondervoeding is in die tijd nog een groot
probleem. Den Hartog reist in 1951 naar de Verenigde Staten en stuit daar op ‘the wheel of
good eating’ met daarop zeven groepen voedingsmiddelen die een mens nodig heeft. Deze
visuele manier van adviseren spreekt hem aan. Terug in Nederland ontwikkelt Den Hartog
samen met andere medewerkers van Voorlichtingsbureau voor de Voeding een cirkeldiagram
met vijf vakken voor verschillende voedingsgroepen. In 1953 verschijnt het plaatje voor het
eerst in een brochure en krijgt later de naam ‘schijf van vijf’.
, Week 4
Leg uit wat een Aanbevolen Hoeveelheid (AH) is
De aanbevolen hoeveelheid is een streefwaarde, om zeker te zijn dat iemand voldoende van een
voedingsstof binnen krijgt
Leg uit wat een Adequaat Niveau van Inneming (AI) is
Als er niet voldoende gegevens zijn om de gemiddelde behoefte vast te stellen, kan geen AH
worden afgeleid. In dat geval wordt er een adequate inname (AI) geschat op basis van de
beschikbare informatie. De AI is de inname waarbij wordt aangenomen dat die voorziet in de
behoefte van bijna alle personen in een bepaalde bevolkingsgroep. De AI zal meestal hoger
liggen dan de AH, wanneer deze vast te stellen zou zijn geweest.
Leg uit wat een gemiddelde behoefte voor voedingsstoffen betekent
De gemiddelde behoefte is de inname die voldoende is om te voorzien in de behoefte van de
helft van de personen in een bepaalde bevolkingsgroep. Als de behoefte aan een voedingsstof in
een bevolkingsgroep statistisch normaal is verdeeld, betekent dit dat bij een inname van de
gemiddelde behoefte 50% van de mensen voldoende heeft en 50% niet. Met de gemiddelde
behoefte kan voor veel voedingsstoffen worden geschat hoeveel mensen in een bevolkingsgroep
niet voldoende binnenkrijgt.
Leg uit waarom welke producten zijn opgenomen in de Schijf van Vijf
Producten zijn ingedeeld in productgroepen op basis van overeenkomst in botanische en/of
genetische herkomst en nutriëntensamenstelling. In de meeste gevallen is deze indeling
éénduidig. Naast het advies van de Gezondheidsraad bepalen de nutriëntensamenstelling en/of
de nutriëntdichtheid of voedingsmiddelen in de Schijf van Vijf passen of niet. Een verdere
onderverdeling binnen productgroepen is gemaakt als:
- het advies van de Gezondheidsraad daartoe aanleiding geeft.
- het nodig is voor het formuleren van criteria.
- het nodig is voor gericht advies aan de consument.
Onderbouw hoe de aanbevolen hoeveelheden voor voedingsmiddelen zijn
vastgesteld
Onderwerp 2: Voedselkeuzelogo’s
Licht de geschiedenis van de voedselkeuzelogo’s in Nederland toe
Leg uit hoe de Nutriscore berekent wordt en benoem voor- en nadelen van deze
methode
Onderwerp 3: Energiebalans
Leg uit wat er bedoeld wordt met de energiebalans
Benoem factoren die het dagelijks energieverbruik beïnvloeden en leg uit op welke
manier zij dat doen
Schat zelf het energieverbruik van een persoon met behulp van formules en de
physical activity level (PAL)
Bereken hoeveel energie iemand met de voeding binnenkrijgt en beoordeelt of
iemand in positieve, neutrale of negatieve energiebalans is
Week 5
Leerdoel hoorcollege week 5 over de macronutriënten:
Leg uit hoeveel koolhydraten, eiwitten en vetten je waarvoor nodig hebt.
Koolhydraten: levert 50% van energie die we nodig hebben, glucose levert energie voor de
hersenen en zenuwcellen, ook is glucose nodig voor de ontwikkeling van rode bloedcellen.
Energie inname zou voor 40% uit koolhydraten moeten bestaan
