GESCHIEDENIS SAMENVATTING TOETSWEEK 3 HOOFDSTUK 7
7.1
De Middeleeuwen zijn lang gezien als een tijdperk waarin weinig is gebeurd en eerder achteruitgang
te zien is dan vooruitgang. Na het jaar 1000 groeit de bevolking van Europa snel en dat brengt grote
veranderingen met zich mee. Zo ontstaan er nieuwe steden, waarin burgers veel geld kunnen
verdienen. Maar in deze steden wonen ook armen. Ook duiken er nieuwe koningen en staten op,
maar hierbij komt bijna altijd oorlog kijken. Het christendom blijft in West-Europa de belangrijkste
godsdienst, maar aan de zuidgrenzen doemt een nieuwe concurrent op.
Maar het ging goed en het ging slecht in die tijd want er was veel oorlog maar ook redelijk wat
vrede in sommige staten. Tegenwoordig maken we ons druk over de ontwikkeling van de steden.
Het platteland gaat steeds meer verloren en het natuurschoon verdwijnt, omdat steden veel meer
ruimte nodig hebben. De bijkomende vervuiling is van invloed op onze gezondheid. Ook wonen in de
steden veel mensen bij elkaar, die niet altijd goed met elkaar overweg kunnen.
Heel anders is dit in de Middeleeuwen. Als er vanzelf nieuwe steden opkomen of met opzet worden
gesticht, worden die enthousiast begroet. Mensen, geld en veelsoortige culturen komen graag
bijeen op de jaarmarkten. Maar ook toen al zijn er nadelen geweest, zoals viezigheid op straat en
veel armoede.
jaartal Begrip/ gebeurtenis uitleg
1000 IJzeren ploeg Het gebruik van de ijzeren ploeg leidt tot verbeteringen in de
landbouw.
1000 Arabisch halsjuk Het gebruik van het Arabisch halsjuk leidt tot een beter gebruik
van ossen in de landbouw.
1009 Verwoesting Heilig Kalief Al-Hakim laat de Heilig Grafkerk verwoesten als teken dat
Grafkerk christelijke pelgrims niet langer welkom zijn in Jeruzalem.
1066 Slag bij Hastings De Normandische hertog Willem II vecht met Harold II om het
koningschap van Engeland.
1095 Urbanus roept op tot Paus Urbanus geeft met zijn oproep gehoor aan een
de Eerste Kruistocht hulpverzoek van de Byzantijnse keizer Alexius I.
1099 Jeruzalem veroverd
door de kruisvaarders Na een reis van drie jaar komen de kruisvaarders in Jeruzalem
aan, waarna zij de stad na een bloedbad veroveren op de
moslimverdedigers.
1187 Saladin verovert Onder leiding van Saladin werken de moslims samen en
Jeruzalem verslaan zij de christenen in Jeruzalem.
1337 Start Honderdjarige Honderdjarige Oorlog. De Engelse koning Edward III krijgt ruzie
Oorlog met de Franse vorst (Filips VI, niet afgebeeld), waarna in
Frankrijk tot 1453 wordt gevochten.
1347 Slag bij Crécy Veldslag die gewonnen wordt door de Engelsen dankzij hun
, bovental aan sterke boogschutters.
1429 Jeanne d’Arc verovert Jeanne d'Arc, een simpel boerenmeisje, neemt de leiding van
Orléans het Franse leger op zich en onder haar leiding wordt Orléans
heroverd op de Engelsen.
1453 Einde Honderdjarige De Engelse koning verliest alle gebieden in Frankrijk die
Oorlog Engeland ooit onder controle heeft gehad. Zijn invloed als
koning wordt beperkt, terwijl die van de Franse vorst Louis XI
(hier afgebeeld) groter wordt.
7.2
De middeleeuwse samenleving is een agrarische-samenleving. Er zijn een paar belangrijke
verbeteringen in de land bouw:
het drieslagstelsel
het ontginnen van nieuwe landbouwgronden
de ijzeren ploeg
het Arabisch halsjuk voor trekdieren
Rond het jaar 1000 wordt een nieuw soort ploeg gebruikt, de ijzeren ploeg. Tenslotte wordt rond
het jaar 1000 steeds meer gebruik gemaakt van het Arabisch halsjuk. Tot dan toe trekt in Europa een
os een landbouwwerktuig met een touw om de nek, wat het dier de adem beneemt.
Vanaf het jaar 1000 wordt het met de afname van invallen van de Noormannen rustiger in Europa.
Het wordt weer veiliger om te reizen vooral voor handelaren, Zij kopen graag de
productieoverschotten van de boeren op die door de landbouwvernieuwingen zijn ontstaan. Door
deze overschotten ook over grotere afstand te verhandelen komt hongersnood minder vaak voor.
Hierdoor begint de bevolking in Europa te groeien. Tussen 950 en 1300 verdubbelt de bevolking van
Europa.
Heel veel mensen hoeven door de overschotten niet langer als boer te werken. In de steden komen
'nieuwe beroepsbeoefenaars', zoals kooplieden en ambachtslieden. Met de komst van nieuwe
steden wordt de samenleving een agrarisch-stedelijke samenleving. Door de groei van de handel
komt er muntgeld in omloop veel gemakkelijker te gebruiken als ruilmiddel. In Europa keert
daarmee de geldeconomie terug.
In Zuid-Europa ontstaan grote handelssteden, zoals de Italiaanse steden Venetië en Genua. Zij
hebben een gunstige ligging aan zee. In Noord-Europa ontstaat een netwerk van handelssteden: de
Hanze. Deze steden liggen rondom de Noordzee en de Oostzee. Steden werken samen om de handel
uit te breiden. Ze maken ook afspraken om de handel makkelijker te maken: over tolbetaling en de
waarde van munten. Er wordt vooral gehandeld in graan, ijzer, wol en vis. Samenwerking tussen
steden is ook bedoeld om beter te kunnen concurreren. Handelaren gaan bijvoorbeeld samen reizen
in plaats van alleen, omdat dit veiliger is.
7.3
7.1
De Middeleeuwen zijn lang gezien als een tijdperk waarin weinig is gebeurd en eerder achteruitgang
te zien is dan vooruitgang. Na het jaar 1000 groeit de bevolking van Europa snel en dat brengt grote
veranderingen met zich mee. Zo ontstaan er nieuwe steden, waarin burgers veel geld kunnen
verdienen. Maar in deze steden wonen ook armen. Ook duiken er nieuwe koningen en staten op,
maar hierbij komt bijna altijd oorlog kijken. Het christendom blijft in West-Europa de belangrijkste
godsdienst, maar aan de zuidgrenzen doemt een nieuwe concurrent op.
Maar het ging goed en het ging slecht in die tijd want er was veel oorlog maar ook redelijk wat
vrede in sommige staten. Tegenwoordig maken we ons druk over de ontwikkeling van de steden.
Het platteland gaat steeds meer verloren en het natuurschoon verdwijnt, omdat steden veel meer
ruimte nodig hebben. De bijkomende vervuiling is van invloed op onze gezondheid. Ook wonen in de
steden veel mensen bij elkaar, die niet altijd goed met elkaar overweg kunnen.
Heel anders is dit in de Middeleeuwen. Als er vanzelf nieuwe steden opkomen of met opzet worden
gesticht, worden die enthousiast begroet. Mensen, geld en veelsoortige culturen komen graag
bijeen op de jaarmarkten. Maar ook toen al zijn er nadelen geweest, zoals viezigheid op straat en
veel armoede.
jaartal Begrip/ gebeurtenis uitleg
1000 IJzeren ploeg Het gebruik van de ijzeren ploeg leidt tot verbeteringen in de
landbouw.
1000 Arabisch halsjuk Het gebruik van het Arabisch halsjuk leidt tot een beter gebruik
van ossen in de landbouw.
1009 Verwoesting Heilig Kalief Al-Hakim laat de Heilig Grafkerk verwoesten als teken dat
Grafkerk christelijke pelgrims niet langer welkom zijn in Jeruzalem.
1066 Slag bij Hastings De Normandische hertog Willem II vecht met Harold II om het
koningschap van Engeland.
1095 Urbanus roept op tot Paus Urbanus geeft met zijn oproep gehoor aan een
de Eerste Kruistocht hulpverzoek van de Byzantijnse keizer Alexius I.
1099 Jeruzalem veroverd
door de kruisvaarders Na een reis van drie jaar komen de kruisvaarders in Jeruzalem
aan, waarna zij de stad na een bloedbad veroveren op de
moslimverdedigers.
1187 Saladin verovert Onder leiding van Saladin werken de moslims samen en
Jeruzalem verslaan zij de christenen in Jeruzalem.
1337 Start Honderdjarige Honderdjarige Oorlog. De Engelse koning Edward III krijgt ruzie
Oorlog met de Franse vorst (Filips VI, niet afgebeeld), waarna in
Frankrijk tot 1453 wordt gevochten.
1347 Slag bij Crécy Veldslag die gewonnen wordt door de Engelsen dankzij hun
, bovental aan sterke boogschutters.
1429 Jeanne d’Arc verovert Jeanne d'Arc, een simpel boerenmeisje, neemt de leiding van
Orléans het Franse leger op zich en onder haar leiding wordt Orléans
heroverd op de Engelsen.
1453 Einde Honderdjarige De Engelse koning verliest alle gebieden in Frankrijk die
Oorlog Engeland ooit onder controle heeft gehad. Zijn invloed als
koning wordt beperkt, terwijl die van de Franse vorst Louis XI
(hier afgebeeld) groter wordt.
7.2
De middeleeuwse samenleving is een agrarische-samenleving. Er zijn een paar belangrijke
verbeteringen in de land bouw:
het drieslagstelsel
het ontginnen van nieuwe landbouwgronden
de ijzeren ploeg
het Arabisch halsjuk voor trekdieren
Rond het jaar 1000 wordt een nieuw soort ploeg gebruikt, de ijzeren ploeg. Tenslotte wordt rond
het jaar 1000 steeds meer gebruik gemaakt van het Arabisch halsjuk. Tot dan toe trekt in Europa een
os een landbouwwerktuig met een touw om de nek, wat het dier de adem beneemt.
Vanaf het jaar 1000 wordt het met de afname van invallen van de Noormannen rustiger in Europa.
Het wordt weer veiliger om te reizen vooral voor handelaren, Zij kopen graag de
productieoverschotten van de boeren op die door de landbouwvernieuwingen zijn ontstaan. Door
deze overschotten ook over grotere afstand te verhandelen komt hongersnood minder vaak voor.
Hierdoor begint de bevolking in Europa te groeien. Tussen 950 en 1300 verdubbelt de bevolking van
Europa.
Heel veel mensen hoeven door de overschotten niet langer als boer te werken. In de steden komen
'nieuwe beroepsbeoefenaars', zoals kooplieden en ambachtslieden. Met de komst van nieuwe
steden wordt de samenleving een agrarisch-stedelijke samenleving. Door de groei van de handel
komt er muntgeld in omloop veel gemakkelijker te gebruiken als ruilmiddel. In Europa keert
daarmee de geldeconomie terug.
In Zuid-Europa ontstaan grote handelssteden, zoals de Italiaanse steden Venetië en Genua. Zij
hebben een gunstige ligging aan zee. In Noord-Europa ontstaat een netwerk van handelssteden: de
Hanze. Deze steden liggen rondom de Noordzee en de Oostzee. Steden werken samen om de handel
uit te breiden. Ze maken ook afspraken om de handel makkelijker te maken: over tolbetaling en de
waarde van munten. Er wordt vooral gehandeld in graan, ijzer, wol en vis. Samenwerking tussen
steden is ook bedoeld om beter te kunnen concurreren. Handelaren gaan bijvoorbeeld samen reizen
in plaats van alleen, omdat dit veiliger is.
7.3
