Samenvatting toetsmatrijs BS5 en BS6

Kan de anatomie en fysiologie van het zenuwstelsel uitleggen

Week 1, periode 5
Hoorcollege 5.1
Kennisclip neuronen en synapsen
Algemene structuur van een neuron
 Impuls loopt van dendriet naar axon uiteinde (dendriet > axon > axonduiteinde),
myeline zit om de cellen van Swan heen en is een isolerende, vetachtige stof
 Neuronen zijn de zenuwcellen waarmee de signalen vanuit de hersenen naar de
ledematen worden vervoerd en andersom
 Overdracht van ene axon naar andere via synaps
 Actiepotentiaal/signaal

Stimulerende en remmende neurotransmitters, 5 belangrijkste neurotransmitters
 Stimulerend: acetylcholine, norepifrine/noradrenaline
 Remmend: dopamine, GABA, serotonine

Typen neuronen
 Sensibele/sensorische hormonen (sensorisch is een soort scanner wat het signaal
naar hersenen of ruggenmerg stuurt)
 Motorisch is bijvoorbeeld een spier aansturen/reflexboog
 Interneuronen/schakelcellen

Kennisclip membraan- en actiepotentiaal

Membraanpotentiaal
 Spanningsverschil tussen binnen en buitenkant van de cel
 Rustpotentiaal is -70mV (millivolt)
 Buiten relatief veel Na+ en CI-
 Binnen relatief veel K+ en negatief geladen eiwitten

Actiepotentiaal
bij prikkeling
 Celmembraan doorlaatbaar voor Na+ ionen
 Na+ influx (natrium cel in)
 Binnenkant cel positief
 Depolarisatie (verschil is minder groot)
 Natrium en kalium pomp zorgt ervoor dat de -7mV in handhaving blijft
 -50mV = drempelwaarde > depolarisatie niet te stoppen tot max 30mV
 Verschil van -70 en 30 = 100mV = actiepotentiaal

Repolarisatie
 Celmembraan ook doorlaatbaar voor K+
 K+ efflux (kalium cel uit)
 Hyperpolarisatie = niet alle kaliumkanalen sluiten zich tegelijkertijd

,HC 5.1 MB zenuwstelsel

Zenuwweefsel
Neuron(en)/zenuwcel(len)
Neuroglia zijn ondersteunende cellen (steunweefsel), glia is lijm
Neuron
 Cellichaam
 Dendrieten
 Axon
 Synapsknop(pen)

Saltatoire geleiding
 Neuron met myelineschede
 Cellen van Swann
 Isolerende werking waardoor de impuls snel verder springt = saltotaire geleiding


Hersenvliezen/meninges (hersenvliesontsteking is meningitis)
Bescherming van zenuwweefsel in hersenen en ruggenmerg
 Dura mater – harde vlies
 Arachnoïdea – spinnenwebvlies
 Pia mater – zachte vlies

Dura mater
 Buitenste laag met botweefsel vergroeid
 Tussen de vliezen vloeistof en bloedvaten
 Durale plooien
 Durale sinussen
 Epidurale ruimte
 Anesthesie (ruggenprik bv.): epiduraal blok

Arachnoïdea
Web van collagene en elastische vezels (hangt de hersenen op)
Subarachnoïdale ruimte (ruimte in het ruggenmerg waar ook de ruggenprik vloeistof in wordt
gespoten)
Cerebrospinale vloeistof (liquor)
 Schokbreker
 Opgeloste gassen, hormonen, chemische signaalstoffen en afvalstoffen

Pia mater
 Stevig met zenuwweefsel verbonden
 Bloedvaten lopen langs deze laag in de subarachnoïdale ruimte
 Sterk doorbloed




Liquor/cerebrospinale vloeistof/hersenvocht
Hersenen drijven in vloeistof

,Ondersteund de circulatie
 Vervoer van voedingsstoffen, hormonen en afvalstoffen


Hersenventrikels
Interne holtes/hersenventrikels gevuld met cerebrospinale vloeistof
 Laterale ventrikels (1e en 2e)
 Derde ventrikel
 Vierde ventrikel

Cerebrospinale vloeistof (CSF)
Ook wel liquor of hersenvocht
Functies
 Schokbreker
 Ondersteund gewicht
 Ondersteund de circulatie (voedingsstoffen, hormonen en afvalstoffen)

Wordt aangemaakt in plexus choroideur
Netwerk van doorlaatbare haarvaten en Ependymcellen (geven liquor af)
Productie ongeveer 500ml/24 uur
Ongeveer 150 ml continue aanwezig

Afvoer via granulationes arachnoideales

Hersenzenuwen
Direct door de hersenen aangestuurd
I = olfactorius
II = opticus
III = ocolumotorius
IV = trochlearis
V = trigeminus
VI = abducens
VII = facialis
VIII = vestibulo cochlearis
IX = glossopharyngeus
X = vagus
XI = accessorius
XII = hypoglossus

Ruggenmergzenuwen
31 paar
 Craniaal, C1-C8
 Thoracaal, T1-T12
 Lumbaal, L1-L5
 Sacraal, S1-S5
 Coccygaal, Co1


Dermatoom
Elk paar zenuwen verbonden met een specifiek gebied

, Zenuwplexussen
Elektrische schakelkast
Zenuwvezels van ruggenmerg uitgesplitst en samengevoegd
Alle vezels die naar een bepaald gebied gaan gecombineerd

Bloedcirculatie
Hersenen hebben veel bloed nodig
 A.carotis communis
 Cirkel van Willis

Bloed-hersenbarrière
Risico van gevaarlijke stoffen naar de hersenen
Poortwachter, laat selectief stoffen door
 in vet oplosbare stoffen meestal doorgelaten (zuurstof en koolzuur)
 transportmechanismen (o.a. voor glucose)