College 1: hoofdstuk 1 uit het boek (geen video’s).
Sociale neurowetenschappen is een combinatie van:
- Sociale psychologie.
o Begrijpen en verklaren hoe gedachten, gevoelens en gedragingen van individuen
beïnvloedt worden door de daadwerkelijke, voorgestelde en geïmpliceerde
aanwezigheid van anderen.
- Cognitieve psychologie.
o Studie naar mentale processen zoals denken, waarnemen, praten, handelen en
plannen. Er wordt geprobeerd complex sociaal gedrag te vertalen naar eenvoudigere
mechanismen per individu.
De term sociale neurowetenschappen ontstond in 1992 en de subdiscipline in 2000. Toch werd er al
eerder onderzoek gedaan naar delen van deze tak van wetenschap.
Stanley & Adolphs (2013).
Volgens hen weten we al veel over het hersennetwerk, maar om het nog beter te begrijpen moeten
de hersendelen los van elkaar onderzocht worden (en dus niet als geheel). Ook moet de
informatiestroom nog beter onderzocht worden, bijv: welke weg wordt er afgelegd en hoe precies?
Sociale processen zouden begrepen en bestudeerd moeten worden op het interactielevel van
mensen (dus in de echte wereld).
Het sociale brein.
- Belangrijke vraag: moet je het sociale brein als los functioneel deel zien?
o Sociaal brein = verschillende hersengebieden hebben invloed op elkaar bij
percepties, interpretaties en responses op gedrag van een ander. Heeft dus invloed
op sociaal functioneren.
- Modulariteit (modularity): bepaalde cognitieve processen of hersengebieden zijn beperkt als
het gaat om de informatie die ze verwerken + de manier waarop.
- Domein specificiteit (doman specificity): een cognitief proces of hersengebied is
gespecialiseerd in het verwerken van slechts een bepaald soort informatie.
Neurowetenschap als verklaring voor sociaal gedrag.
- Reductionisme (reductionism): het ene type uitleg zal in de loop van de tijd vervangen
worden door een ander, meer basale/fundamentele uitleg.
o In deze opvatting worden bijvoorbeeld
(vriendschappelijke) relaties uitgelegd door
bepaalde bloedwaardes en hersengebieden.
Maar er is meer.
o In de sociale neurowetenschappen wordt dit
niet volledig toegepast. Wel worden
verschillende niveaus van verklaringen
gecombineerd (maar dus niet vervangen).
- Omgekeerde inferentie (reverse inference):
cognitieve processen afleiden uit
neurowetenschappelijke gegevens. De betrouwbaarheid van deze methode is afhankelijk van
de kennis over de hersengebieden.
1
,Barrett & Satpute (2013).
3 mogelijke verklaringen over waarom het sociale
brein speciaal is:
- Het sociale brein is domein specifiek en
bevat hersendelen die gespecialiseerd zijn in
het verwerken van sociale informatie.
- Het sociale brein bestaat uit een netwerk van
gebieden waarvan elk gebied in het netwerk
in hoge mate gespecialiseerd is.
- Zowel hersengebieden als individuele
hersennetwerken zijn niet gespecialiseerd in
het verwerken van sociale en niet-sociale
informatie. Er vindt wel interactie plaats
tussen deze gebieden.
College 2: zenuwstelsel, hersenen,
hersencellen, actiepotentiaal en synaps
Zenuwstelsel.
- Twee onderdelen: centraal en perifeer.
o Centraal zenuwstelsel (de
binnenkant): hersenen (binnen
schedel) en ruggenmerg (binnen
wervelkolom).
o Perifeer zenuwstelsel: lichaamszenuwen.
▪ Verbinding maken met spieren en andere
organen in het lichaam (buitenkant).
Perifeer zenuwstelsel (onderverdeling).
- Het somatische en het autonome zenuwstelsel.
o Somatisch zenuwstelsel:
▪ Bewuste/vrijwillige controle van spieren (bijv
grijpen).
▪ Sensorische informatie (bijv aanraking en pijn).
o Autonoom zenuwstelsel.
▪ Onbewuste/onvrijwillige controle van lichaamsfuncties (bijv hartslag en
ademhaling).
Autonoom zenuwstelsel (onderverdeling).
- Onderscheid tussen het sympathische en het parasympatische zenuwstelsel.
➔ Tegenpolen.
o Sympathisch zenuwstelsel: mobilisatie van energie.
▪ Versnelling hartslag en ademhaling.
o Parasympatisch zenuwstelsel: conservatie van energie.
▪ Vertraging hartslag (lichaam tot rust brengen).
Hersenen (drie delen).
- Rhombencefalon (achterste hersenen).
2
, - Mesencefalon (middelste hersenen).
- Prosencefalon (voorste hersenen).
Rhombencefalon.
Bestaat uit:
- Medulla.
o Verlengde van het ruggenmerg
(ruggenmerg zelf zit in de wervelkolom, dit is het brein).
o Oorsprong craniale zenuwen (zenuwen die binnen het schedel het merg
verlaten).
o Belangrijk voor vitale (= onvrijwillige maar levensreddende) reflexen (bijv
ademhaling, hartslag, braken, hoesten).
- Pons.
o Pons = brug: zenuwenbanen kruisen van de ene naar de andere kant.
▪ Bijv: rechterhersenhelft is verantwoordelijk voor wat je linkerhand doet.
o Oorsprong van craniale zenuwen.
- Cerebellum.
o Kleine hersenen.
o Belangrijk voor motoriek (balans en coördinatie).
o Belangrijk voor coördinatie van activiteit in verschillende hersengebieden.
Mesencefalon.
- Bestaat uit tectum, tegmentum, colliculi en substantia nigra.
- Bij zoogdieren erg klein, bij veel andere dieren een veel prominenter
deel van het brein.
- Medulla, pons en middelste hersenen vormen samen de hersenstam.
Prosencefalon (grootste onderdeel).
Bestaat uit:
- Diencefalon (= tussenhersenen).
o Thalamus.
o Hypothalamus.
- Telencefalon (= eindbrein).
o Cerebrale cortex.
o Limbisch systeem.
o Basale ganglia.
Thalamus.
- Ligging: eind van de hersenstam, in het
midden van het brein.
- Belangrijk ‘relay station’:
o Informatie van buiten het lichaam
komt eerst in de thalamus binnen
(bijv zicht en gehoor).
o Veel cortico-corticale verbindingen
via de thalamus.
▪ = verbindingen tussen
verschillende gebieden van
de cortex.
3
Sociale neurowetenschappen is een combinatie van:
- Sociale psychologie.
o Begrijpen en verklaren hoe gedachten, gevoelens en gedragingen van individuen
beïnvloedt worden door de daadwerkelijke, voorgestelde en geïmpliceerde
aanwezigheid van anderen.
- Cognitieve psychologie.
o Studie naar mentale processen zoals denken, waarnemen, praten, handelen en
plannen. Er wordt geprobeerd complex sociaal gedrag te vertalen naar eenvoudigere
mechanismen per individu.
De term sociale neurowetenschappen ontstond in 1992 en de subdiscipline in 2000. Toch werd er al
eerder onderzoek gedaan naar delen van deze tak van wetenschap.
Stanley & Adolphs (2013).
Volgens hen weten we al veel over het hersennetwerk, maar om het nog beter te begrijpen moeten
de hersendelen los van elkaar onderzocht worden (en dus niet als geheel). Ook moet de
informatiestroom nog beter onderzocht worden, bijv: welke weg wordt er afgelegd en hoe precies?
Sociale processen zouden begrepen en bestudeerd moeten worden op het interactielevel van
mensen (dus in de echte wereld).
Het sociale brein.
- Belangrijke vraag: moet je het sociale brein als los functioneel deel zien?
o Sociaal brein = verschillende hersengebieden hebben invloed op elkaar bij
percepties, interpretaties en responses op gedrag van een ander. Heeft dus invloed
op sociaal functioneren.
- Modulariteit (modularity): bepaalde cognitieve processen of hersengebieden zijn beperkt als
het gaat om de informatie die ze verwerken + de manier waarop.
- Domein specificiteit (doman specificity): een cognitief proces of hersengebied is
gespecialiseerd in het verwerken van slechts een bepaald soort informatie.
Neurowetenschap als verklaring voor sociaal gedrag.
- Reductionisme (reductionism): het ene type uitleg zal in de loop van de tijd vervangen
worden door een ander, meer basale/fundamentele uitleg.
o In deze opvatting worden bijvoorbeeld
(vriendschappelijke) relaties uitgelegd door
bepaalde bloedwaardes en hersengebieden.
Maar er is meer.
o In de sociale neurowetenschappen wordt dit
niet volledig toegepast. Wel worden
verschillende niveaus van verklaringen
gecombineerd (maar dus niet vervangen).
- Omgekeerde inferentie (reverse inference):
cognitieve processen afleiden uit
neurowetenschappelijke gegevens. De betrouwbaarheid van deze methode is afhankelijk van
de kennis over de hersengebieden.
1
,Barrett & Satpute (2013).
3 mogelijke verklaringen over waarom het sociale
brein speciaal is:
- Het sociale brein is domein specifiek en
bevat hersendelen die gespecialiseerd zijn in
het verwerken van sociale informatie.
- Het sociale brein bestaat uit een netwerk van
gebieden waarvan elk gebied in het netwerk
in hoge mate gespecialiseerd is.
- Zowel hersengebieden als individuele
hersennetwerken zijn niet gespecialiseerd in
het verwerken van sociale en niet-sociale
informatie. Er vindt wel interactie plaats
tussen deze gebieden.
College 2: zenuwstelsel, hersenen,
hersencellen, actiepotentiaal en synaps
Zenuwstelsel.
- Twee onderdelen: centraal en perifeer.
o Centraal zenuwstelsel (de
binnenkant): hersenen (binnen
schedel) en ruggenmerg (binnen
wervelkolom).
o Perifeer zenuwstelsel: lichaamszenuwen.
▪ Verbinding maken met spieren en andere
organen in het lichaam (buitenkant).
Perifeer zenuwstelsel (onderverdeling).
- Het somatische en het autonome zenuwstelsel.
o Somatisch zenuwstelsel:
▪ Bewuste/vrijwillige controle van spieren (bijv
grijpen).
▪ Sensorische informatie (bijv aanraking en pijn).
o Autonoom zenuwstelsel.
▪ Onbewuste/onvrijwillige controle van lichaamsfuncties (bijv hartslag en
ademhaling).
Autonoom zenuwstelsel (onderverdeling).
- Onderscheid tussen het sympathische en het parasympatische zenuwstelsel.
➔ Tegenpolen.
o Sympathisch zenuwstelsel: mobilisatie van energie.
▪ Versnelling hartslag en ademhaling.
o Parasympatisch zenuwstelsel: conservatie van energie.
▪ Vertraging hartslag (lichaam tot rust brengen).
Hersenen (drie delen).
- Rhombencefalon (achterste hersenen).
2
, - Mesencefalon (middelste hersenen).
- Prosencefalon (voorste hersenen).
Rhombencefalon.
Bestaat uit:
- Medulla.
o Verlengde van het ruggenmerg
(ruggenmerg zelf zit in de wervelkolom, dit is het brein).
o Oorsprong craniale zenuwen (zenuwen die binnen het schedel het merg
verlaten).
o Belangrijk voor vitale (= onvrijwillige maar levensreddende) reflexen (bijv
ademhaling, hartslag, braken, hoesten).
- Pons.
o Pons = brug: zenuwenbanen kruisen van de ene naar de andere kant.
▪ Bijv: rechterhersenhelft is verantwoordelijk voor wat je linkerhand doet.
o Oorsprong van craniale zenuwen.
- Cerebellum.
o Kleine hersenen.
o Belangrijk voor motoriek (balans en coördinatie).
o Belangrijk voor coördinatie van activiteit in verschillende hersengebieden.
Mesencefalon.
- Bestaat uit tectum, tegmentum, colliculi en substantia nigra.
- Bij zoogdieren erg klein, bij veel andere dieren een veel prominenter
deel van het brein.
- Medulla, pons en middelste hersenen vormen samen de hersenstam.
Prosencefalon (grootste onderdeel).
Bestaat uit:
- Diencefalon (= tussenhersenen).
o Thalamus.
o Hypothalamus.
- Telencefalon (= eindbrein).
o Cerebrale cortex.
o Limbisch systeem.
o Basale ganglia.
Thalamus.
- Ligging: eind van de hersenstam, in het
midden van het brein.
- Belangrijk ‘relay station’:
o Informatie van buiten het lichaam
komt eerst in de thalamus binnen
(bijv zicht en gehoor).
o Veel cortico-corticale verbindingen
via de thalamus.
▪ = verbindingen tussen
verschillende gebieden van
de cortex.
3
