Natuur en techniek toelatingstoets samenvatting
Leerstof: kernconcepten
1
,2
,Biologie:
- biologische eenheid
- instandhouding
- gedrag en interactie
- voortplanting
- groei en ontwikkeling
Natuur en techniek:
- materie en techniek
- energie en techniek
- licht, geluid en techniek
- kracht, beweging en techniek
- ruimte
Cel: kleinste bouwsteen van een levend wezen
Weefsel: groep cellen met dezelfde vorm en functie
Orgaan: deel van een organisme met een speciale taak (bestaat uit weefsels)
Orgaanstelsel: aantal organen die samenwerken aan een bepaalde taak (bestaan uit organen)
Organisme: levend wezen
Organisatieniveau – de cel
- als levende bouwstenen
- cellen werken samen en vormen weefsels
Aan de cel het organisme herkennen
Bacteriën: geen celkern
Schimmels: geen bladgroenkorrels, maar wel celwand en celkern.
Planten: bladgroenkorrels
Dieren: geen celwand
Celorganellen met hun functie:
celmembraan: buitenste laagje van het cytoplasma. Hierdoor kan de cel stoffen opnemen en
uitscheiden.
Celkern: in de kern zitten de chromosomen (DNA) waarop alle erfelijke informatie ligt.
Cytoplasma: bestaat uit water, cel onderdelen en opgeloste stoffen die in een dikke vloeistof
vormen.
Mitochondrion: hierin vindt verbranding plaats, zodat een cel aan zijn energie komt.
Vacuole: blaasje in de plantencel met vocht, opgeloste mineralen en suikers voor opslag. Een volle
vacuole zorgt ook voor eens stevige cel.
Celwand: een stevig laagje cellulose om een plantencel die zorgt voor stevigheid en bescherming.
Bladgroenkorrels: groene korrels in planten waar fotosynthese plaats vindt. Energie in de zon kan
hierin worden gebruikt om glucose te maken door water koolstofdioxide te gebruiken.
Chromosomen zitten in de celkern van zowel dierlijke als plantaardige cellen.
Orgaanstelsels van planten:
stengels: geeft stevigheid en transporteert water en voedingsstoffen door de hout- en bastvaten. In
sommige stengels worden reservestoffen opgeslagen.
3
, Bladeren: vangen licht op voor fotosynthese. In bladeren bevinden zich huidmondjes waardoor de
plant koolstofdioxide kan in ademen en zuurstof uitademen.
Wortels: zorgen voor stevigheid in de bodem en nemen water en mineralen op door de wortelharen.
Sommige wortels kunnen reservestoffen opslaan, zoals zetmeel.
Zowel stengels (aardappelen), bladeren (andijvie) en wortels worden gegeten door mensen.
Weefsels van planten
In de stengels zitten:
Houtvaten: vervoeren water en voedingsstoffen van de wortels naar de bladeren en zitten aan de
binnenkant van de stengel en de bovenkant in een blad.
Bastvaten: (basterdsuiker,) vervoeren water en energierijke stoffen zoals glucose van de bladeren
richting de worden. De bastvaten zitten aan de buitenkant in de stengel en aan de onderkant van een
blad.
Tussen de houtvaten en bastvaten zit het cambium wat voortdurend nieuwe cellen maakt.
In de opperhuid van stengels en bladeren zitten:
- huidmondjes: gaan dicht als er een droge omgeving is. Is voor de gaswisseling.
- een waslaag: die beschermt tegen uitdroging en beschadiging.
Glucose wat over is wordt opgeslagen in de wortels. Die hebben bladeren gemaakt.
Bastvaten voeren de glucose naar beneden naar de wortels.
Bouw van de Bloem
Bloemen zijn voortplantingsorganen van een plant.
Kelkbladeren: beschermen de bloem in de knop.
Kroonbladeren: grote gekleurde bladeren van de bloem.
Meeldraden: mannelijke geslachtsdelen die stuifmeelkorrels maken.
Stamper: vrouwelijke geslachtsdeel.
- stempel (bovenste gedeelte)
- stijl
- vruchtbeginsel: hierin zitten de zaadbeginsels waaruit een zaad kan groeien.
Orgaanstelsels
- verteringsstelsel
4
Leerstof: kernconcepten
1
,2
,Biologie:
- biologische eenheid
- instandhouding
- gedrag en interactie
- voortplanting
- groei en ontwikkeling
Natuur en techniek:
- materie en techniek
- energie en techniek
- licht, geluid en techniek
- kracht, beweging en techniek
- ruimte
Cel: kleinste bouwsteen van een levend wezen
Weefsel: groep cellen met dezelfde vorm en functie
Orgaan: deel van een organisme met een speciale taak (bestaat uit weefsels)
Orgaanstelsel: aantal organen die samenwerken aan een bepaalde taak (bestaan uit organen)
Organisme: levend wezen
Organisatieniveau – de cel
- als levende bouwstenen
- cellen werken samen en vormen weefsels
Aan de cel het organisme herkennen
Bacteriën: geen celkern
Schimmels: geen bladgroenkorrels, maar wel celwand en celkern.
Planten: bladgroenkorrels
Dieren: geen celwand
Celorganellen met hun functie:
celmembraan: buitenste laagje van het cytoplasma. Hierdoor kan de cel stoffen opnemen en
uitscheiden.
Celkern: in de kern zitten de chromosomen (DNA) waarop alle erfelijke informatie ligt.
Cytoplasma: bestaat uit water, cel onderdelen en opgeloste stoffen die in een dikke vloeistof
vormen.
Mitochondrion: hierin vindt verbranding plaats, zodat een cel aan zijn energie komt.
Vacuole: blaasje in de plantencel met vocht, opgeloste mineralen en suikers voor opslag. Een volle
vacuole zorgt ook voor eens stevige cel.
Celwand: een stevig laagje cellulose om een plantencel die zorgt voor stevigheid en bescherming.
Bladgroenkorrels: groene korrels in planten waar fotosynthese plaats vindt. Energie in de zon kan
hierin worden gebruikt om glucose te maken door water koolstofdioxide te gebruiken.
Chromosomen zitten in de celkern van zowel dierlijke als plantaardige cellen.
Orgaanstelsels van planten:
stengels: geeft stevigheid en transporteert water en voedingsstoffen door de hout- en bastvaten. In
sommige stengels worden reservestoffen opgeslagen.
3
, Bladeren: vangen licht op voor fotosynthese. In bladeren bevinden zich huidmondjes waardoor de
plant koolstofdioxide kan in ademen en zuurstof uitademen.
Wortels: zorgen voor stevigheid in de bodem en nemen water en mineralen op door de wortelharen.
Sommige wortels kunnen reservestoffen opslaan, zoals zetmeel.
Zowel stengels (aardappelen), bladeren (andijvie) en wortels worden gegeten door mensen.
Weefsels van planten
In de stengels zitten:
Houtvaten: vervoeren water en voedingsstoffen van de wortels naar de bladeren en zitten aan de
binnenkant van de stengel en de bovenkant in een blad.
Bastvaten: (basterdsuiker,) vervoeren water en energierijke stoffen zoals glucose van de bladeren
richting de worden. De bastvaten zitten aan de buitenkant in de stengel en aan de onderkant van een
blad.
Tussen de houtvaten en bastvaten zit het cambium wat voortdurend nieuwe cellen maakt.
In de opperhuid van stengels en bladeren zitten:
- huidmondjes: gaan dicht als er een droge omgeving is. Is voor de gaswisseling.
- een waslaag: die beschermt tegen uitdroging en beschadiging.
Glucose wat over is wordt opgeslagen in de wortels. Die hebben bladeren gemaakt.
Bastvaten voeren de glucose naar beneden naar de wortels.
Bouw van de Bloem
Bloemen zijn voortplantingsorganen van een plant.
Kelkbladeren: beschermen de bloem in de knop.
Kroonbladeren: grote gekleurde bladeren van de bloem.
Meeldraden: mannelijke geslachtsdelen die stuifmeelkorrels maken.
Stamper: vrouwelijke geslachtsdeel.
- stempel (bovenste gedeelte)
- stijl
- vruchtbeginsel: hierin zitten de zaadbeginsels waaruit een zaad kan groeien.
Orgaanstelsels
- verteringsstelsel
4
