Inhoudsopgave
Theorie........................................................................................................................................ 2
Missie van het sociaal werk..........................................................................................................2
Kerntaken van de sociaal werker..................................................................................................2
Micro, meso en macro.................................................................................................................2
Algemene begrippen...................................................................................................................2
POOMA als gouden basis.............................................................................................................3
Voor- en nadelen participatiesamenleving......................................................................................3
Doelen en functies verzorgingsstaat..............................................................................................4
Verschillende verzorgingsstaten....................................................................................................4
Verdeling van verantwoordelijkheid van de verzorging(sstaat)..........................................................5
Maatschappelijke veranderingen...................................................................................................5
Maatschappelijke thema’s en problemen........................................................................................5
Niveaus van bestuurslagen..........................................................................................................6
Hoe wordt de regering gekozen in Nederland..................................................................................6
Links tegenover rechts...............................................................................................................7
Verschillende verzorgingsstaten...................................................................................................8
Ideologieën............................................................................................................................... 8
Wet- en regelgeving...................................................................................................................8
Vrijheidsbeperking.....................................................................................................................9
Rechten van cliënten.................................................................................................................10
Kwetsbaarheid.........................................................................................................................10
Risicofactor maatschappelijke ontwikkelingen...............................................................................11
(Positieve) gezondheid..............................................................................................................12
Verdieping.................................................................................................................................. 13
Zelforganiserend vermogen van de burger...................................................................................13
Het sociale domein...................................................................................................................13
Wie werken er in het sociale domein?..........................................................................................13
Competenties van een sociaal werker:........................................................................................13
Sociaal werkers werken met mensen omdat:................................................................................14
Vergrijzing uitgebreid................................................................................................................14
Globalisering uitgebreid.............................................................................................................14
Digitalisering uitgebreid.............................................................................................................14
Individualisering uitgebreid........................................................................................................15
1
,Theorie
Missie van het sociaal werk
Bevorderen dat mensen tot hun recht komen in de samenleving door participatie, autonomie en
zelfredzaamheid te vergroten. Zij verbinden mensen met elkaar en schakelen hulp in wanneer nodig
Een sociaal werker zorgt ervoor dat de zelfredzaamheid van een cliënt groter wordt. Je maakt jezelf als het
ware onnodig voor jouw cliënt. Je gaat samen met de persoon kijken hoe zijn/haar problemen opgelost
kunnen worden met raadpleging van het sociale netwerk of bepaalde rechten die deze persoon heeft.
Kerntaken van de sociaal werker
1. Ondersteunen en wegwijs maken
Kwetsbare mensen ondersteunen, de weg weten in de samenleving, informatie, advies, verwijzing en
toeleiding geven, soms ook diagnose of indicatie geven.
2. Voor iemand zorgen
Er voor zorgen dat situaties gemanaged worden, mensen helpen zodat zij kunnen doen wat ze willen
3. Ontwikkelen en opvoeden
In elke levensfase moeten mensen zich verder ontwikkelen en opnieuw oriënteren. Bij meer kritieke
overgangen of bij problematische situaties kunnen sociaal werkers steun bieden.
4. Gedrag beïnvloeden
Interventie. Werken waar de verhoudingen gespannen zijn en ingrijpen indien nodig. Bij ingrijpen en
optreden kunnen ook behandelingen als taakstraffen en intensieve trainingen in gesloten instellingen
aan de orde zijn. Politie vraag SW’ers ook om hulp
5. Verhoudingen beïnvloeden
Gedrag van mensen veranderen, onder andere door te voorkomen. Door te adviseren, ondersteunen
en monitoren ook (her)informeren. Door veranderingen in regelgeving of omgeving kunnen dingen
opgelost en voorkomen worden. Trainingen en therapieën aanbieden. Máár psychiaters en klinisch
psychologen behoren tot de gezondheidszorg.
6. Verhoudingen beïnvloeden
Beïnvloeden hoe groepen mensen zich tot elkaar verhouden. Om zo begrip te creëren. Door
ontmoeting, bemiddeling, conferenties.
7. Signaleren en agenderen
Gevolgen van veranderingen ondervinden. SW’ers zien hoe maatregelen uitpakken en kunnen dus
signaleren wanneer er fouten zijn gemaakt in bv beleid. Sw’ers kunnen een goed beeld schetsen van
wat er nodig is. Kritisch zijn naar partners en eigen verantwoordelijkheid.
Micro, meso en macro
Micro niveau:
o (Mensen in) directe leefomgeving
o Niet beïnvloedbare risicofactoren
o Beïnvloedbare risicofactoren
o Kenmerken van sociaal uitgesloten zijn
Meso niveau:
o Je netwerk (kan je bijvoorbeeld bellen)
o Risicofactor instanties, bedrijven, burgers
Macro niveau:
o Risicofactor overheid
o De gemeenschap (nationaal, regering etc.)
Algemene begrippen
o Autonomie: Vrijheid om zelf(standig) je eigen keuzes te maken over en in het leven
o Participatie: Actieve deelname aan de samenleving
o Participatiesamenleving: samenleving waarin mensen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen
leven en welzijn door deel te nemen aan de maatschappij, bijvoorbeeld d.m.v. werk, maar ook door
eigen problemen eerst zelf proberen op te lossen en elkaar te helpen. Samenleving waarin burgers niet
of niet alleen afhankelijk zijn van de overheid, maar stimuleren van eigen verantwoordelijkheid
o Zelfredzaamheid: Vermogen van iemand om voor zichzelf te zorgen
o Empoweren: Mensen in staat stellen om zelf optimaal gebruik te maken van hun talenten en
kwaliteiten
o Zelfontplooiing: Zelf eigen talenten en kwaliteiten benutten en ontwikkelen
2
, o Bureaucratie: Organisatiestructuur waarbij procedures, veel regels, een strakke hiërarchie en een
grote verdeling van taken een organisatie vaak ineffectief maken.
o Broken window theory: ‘Er bestaat een verband tussen de kwaliteit van het onderhoud in een buurt
en de mate van criminaliteit en chaos die er heerst.’ Wanneer een buurt al vervuild is trekt hij ook
sneller meer vuil aan.
o Mattheüs effect: mensen met een hoog inkomen hebben al voordeel en worden nog eens
bevooroordeeld, omdat ze de maatregelen/faciliteiten zo kunnen inzetten dat ze ervan kunnen
profiteren. Rijken profiteren meer van bepaalde regelingen dan de armen.
o Segregatie: een ruimtelijke spreiding van ongelijkheid. Mensen van een niet-dominante (kleinere)
groep mengen zich niet of nauwelijks met de dominante (grotere) groep maar onderling sterk
samenleven, groepen leven langs elkaar heen.
o Verzorgingsstaat: samenleving waarin de overheid zorgt voor het welzijn van de burgers.
o Solidariteitsbeginsel: Het solidariteitsbeginsel stelt dat iedereen in principe hetzelfde bij moet
dragen aan de gemeenschappelijke voorzieningen, ongeacht hoe vaak hij zelf daar een beroep op doet.
Het solidariteitsprincipe gaat hiermee uit van het beginsel dat iedereen in principe gelijkwaardig is, en
in principe op dezelfde wijze behandeld moet worden. In de Zorgverzekeringswet wordt hieronder
verstaan dat bij het sluiten van de verzekering en de heffing van de premie geen rekening gehouden
wordt met het ziekterisico en-of het gebruik dat van de verzekering gemaakt wordt.
POOMA als gouden basis
o Present: Sociaal werkers zijn betrokken bij hun cliënt. Je bent empathisch, hebt aandacht voor de ander
en hebt geen vooroordeel. Je niet laten leiden door voorgeschreven methoden en protocollen. Je staat
voor de cliënt en diens behoefte. Je kan kennis bieden en methodisch handelen.
o Ondernemend: Als sociaal werker zie jij kansen en ben je creatief ook handel je moedig en met lef. Als
jij iets signaleert wat beter kan, moet je dit kunnen analyseren en door middel van het leggen van
verbindingen op kunnen lossen. Je bent innovatief, hebt doorzettingsvermogen en wil actie ondernemen.
o Onafhankelijk denkend: Als sociaal werker beschik jij over je eigen visie. Je moet kritisch kunnen
denken en een onderzoekende houding hebben (PGO). Je bent nieuwsgierig en analyserend en handelt
vanuit een opgebouwde kennisbasis en sterk ontwikkeld ethisch bewustzijn.
o Maatschappelijk geëngageerd: Als sociaal werker wil je weten wat er in de wereld gebeurt. Je bent
betrokken en op de hoogte op alle niveaus. Je kan werken vanuit een politiek bewustzijn bent
maatschappijkritisch en ziet wanneer je actie moet ondernemen wanneer de ander dat niet kan.
o Authentiek: Sociaal werkers moeten kunnen reflecteren . Je moet weten wat je sterke en zwakke punten
zijn omdat je zo het beste uit jezelf naar boven haalt. Ook moet je intrinsiek gemotiveerd zijn. Je kan je
professioneel kwetsbaar opstellen om zo de ander te kunnen helpen.
Voor- en nadelen participatiesamenleving
Voordelen participatiesamenleving Nadelen participatiesamenleving
Zelfredzaamheid van de burgers wordt Burgerparticipatie bevordert sociale ongelijkheid
vergroot o Rijke mensen kunnen meer zorg inkopen, arme mensen
o Kunnen beter voor zichzelf zorgen kunnen niet meer leunen en krijgen dus minder goede
o Minder nadruk op behandeling zorg zorg (terwijl ze die vaak al meer nodig hebben.
o Meer nadruk op coaching en herstel
Eigen verantwoordelijkheid neemt toe Overbelasting vrijwilligers/mantelzorgers
o Minder leunen op de staat o Risico op overbelasting
o Meer voor jezelf zorgen
Sociale cohesie vergroot Professionals zijn noodzakelijk
o Betrokkenheid en vertrouwen in elkaar o Niet opgeleide mensen kunnen niet alle problemen
oplossen. Mensen krijgen dus slechte zorg of geen zorg.
Doordat de burgers meer taken op zich
nemen bespaart de overheid kosten
Welfare triangle. P. Abrahamson
Markt Overheid
nu
1945-1980 verschuiving
3
Theorie........................................................................................................................................ 2
Missie van het sociaal werk..........................................................................................................2
Kerntaken van de sociaal werker..................................................................................................2
Micro, meso en macro.................................................................................................................2
Algemene begrippen...................................................................................................................2
POOMA als gouden basis.............................................................................................................3
Voor- en nadelen participatiesamenleving......................................................................................3
Doelen en functies verzorgingsstaat..............................................................................................4
Verschillende verzorgingsstaten....................................................................................................4
Verdeling van verantwoordelijkheid van de verzorging(sstaat)..........................................................5
Maatschappelijke veranderingen...................................................................................................5
Maatschappelijke thema’s en problemen........................................................................................5
Niveaus van bestuurslagen..........................................................................................................6
Hoe wordt de regering gekozen in Nederland..................................................................................6
Links tegenover rechts...............................................................................................................7
Verschillende verzorgingsstaten...................................................................................................8
Ideologieën............................................................................................................................... 8
Wet- en regelgeving...................................................................................................................8
Vrijheidsbeperking.....................................................................................................................9
Rechten van cliënten.................................................................................................................10
Kwetsbaarheid.........................................................................................................................10
Risicofactor maatschappelijke ontwikkelingen...............................................................................11
(Positieve) gezondheid..............................................................................................................12
Verdieping.................................................................................................................................. 13
Zelforganiserend vermogen van de burger...................................................................................13
Het sociale domein...................................................................................................................13
Wie werken er in het sociale domein?..........................................................................................13
Competenties van een sociaal werker:........................................................................................13
Sociaal werkers werken met mensen omdat:................................................................................14
Vergrijzing uitgebreid................................................................................................................14
Globalisering uitgebreid.............................................................................................................14
Digitalisering uitgebreid.............................................................................................................14
Individualisering uitgebreid........................................................................................................15
1
,Theorie
Missie van het sociaal werk
Bevorderen dat mensen tot hun recht komen in de samenleving door participatie, autonomie en
zelfredzaamheid te vergroten. Zij verbinden mensen met elkaar en schakelen hulp in wanneer nodig
Een sociaal werker zorgt ervoor dat de zelfredzaamheid van een cliënt groter wordt. Je maakt jezelf als het
ware onnodig voor jouw cliënt. Je gaat samen met de persoon kijken hoe zijn/haar problemen opgelost
kunnen worden met raadpleging van het sociale netwerk of bepaalde rechten die deze persoon heeft.
Kerntaken van de sociaal werker
1. Ondersteunen en wegwijs maken
Kwetsbare mensen ondersteunen, de weg weten in de samenleving, informatie, advies, verwijzing en
toeleiding geven, soms ook diagnose of indicatie geven.
2. Voor iemand zorgen
Er voor zorgen dat situaties gemanaged worden, mensen helpen zodat zij kunnen doen wat ze willen
3. Ontwikkelen en opvoeden
In elke levensfase moeten mensen zich verder ontwikkelen en opnieuw oriënteren. Bij meer kritieke
overgangen of bij problematische situaties kunnen sociaal werkers steun bieden.
4. Gedrag beïnvloeden
Interventie. Werken waar de verhoudingen gespannen zijn en ingrijpen indien nodig. Bij ingrijpen en
optreden kunnen ook behandelingen als taakstraffen en intensieve trainingen in gesloten instellingen
aan de orde zijn. Politie vraag SW’ers ook om hulp
5. Verhoudingen beïnvloeden
Gedrag van mensen veranderen, onder andere door te voorkomen. Door te adviseren, ondersteunen
en monitoren ook (her)informeren. Door veranderingen in regelgeving of omgeving kunnen dingen
opgelost en voorkomen worden. Trainingen en therapieën aanbieden. Máár psychiaters en klinisch
psychologen behoren tot de gezondheidszorg.
6. Verhoudingen beïnvloeden
Beïnvloeden hoe groepen mensen zich tot elkaar verhouden. Om zo begrip te creëren. Door
ontmoeting, bemiddeling, conferenties.
7. Signaleren en agenderen
Gevolgen van veranderingen ondervinden. SW’ers zien hoe maatregelen uitpakken en kunnen dus
signaleren wanneer er fouten zijn gemaakt in bv beleid. Sw’ers kunnen een goed beeld schetsen van
wat er nodig is. Kritisch zijn naar partners en eigen verantwoordelijkheid.
Micro, meso en macro
Micro niveau:
o (Mensen in) directe leefomgeving
o Niet beïnvloedbare risicofactoren
o Beïnvloedbare risicofactoren
o Kenmerken van sociaal uitgesloten zijn
Meso niveau:
o Je netwerk (kan je bijvoorbeeld bellen)
o Risicofactor instanties, bedrijven, burgers
Macro niveau:
o Risicofactor overheid
o De gemeenschap (nationaal, regering etc.)
Algemene begrippen
o Autonomie: Vrijheid om zelf(standig) je eigen keuzes te maken over en in het leven
o Participatie: Actieve deelname aan de samenleving
o Participatiesamenleving: samenleving waarin mensen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen
leven en welzijn door deel te nemen aan de maatschappij, bijvoorbeeld d.m.v. werk, maar ook door
eigen problemen eerst zelf proberen op te lossen en elkaar te helpen. Samenleving waarin burgers niet
of niet alleen afhankelijk zijn van de overheid, maar stimuleren van eigen verantwoordelijkheid
o Zelfredzaamheid: Vermogen van iemand om voor zichzelf te zorgen
o Empoweren: Mensen in staat stellen om zelf optimaal gebruik te maken van hun talenten en
kwaliteiten
o Zelfontplooiing: Zelf eigen talenten en kwaliteiten benutten en ontwikkelen
2
, o Bureaucratie: Organisatiestructuur waarbij procedures, veel regels, een strakke hiërarchie en een
grote verdeling van taken een organisatie vaak ineffectief maken.
o Broken window theory: ‘Er bestaat een verband tussen de kwaliteit van het onderhoud in een buurt
en de mate van criminaliteit en chaos die er heerst.’ Wanneer een buurt al vervuild is trekt hij ook
sneller meer vuil aan.
o Mattheüs effect: mensen met een hoog inkomen hebben al voordeel en worden nog eens
bevooroordeeld, omdat ze de maatregelen/faciliteiten zo kunnen inzetten dat ze ervan kunnen
profiteren. Rijken profiteren meer van bepaalde regelingen dan de armen.
o Segregatie: een ruimtelijke spreiding van ongelijkheid. Mensen van een niet-dominante (kleinere)
groep mengen zich niet of nauwelijks met de dominante (grotere) groep maar onderling sterk
samenleven, groepen leven langs elkaar heen.
o Verzorgingsstaat: samenleving waarin de overheid zorgt voor het welzijn van de burgers.
o Solidariteitsbeginsel: Het solidariteitsbeginsel stelt dat iedereen in principe hetzelfde bij moet
dragen aan de gemeenschappelijke voorzieningen, ongeacht hoe vaak hij zelf daar een beroep op doet.
Het solidariteitsprincipe gaat hiermee uit van het beginsel dat iedereen in principe gelijkwaardig is, en
in principe op dezelfde wijze behandeld moet worden. In de Zorgverzekeringswet wordt hieronder
verstaan dat bij het sluiten van de verzekering en de heffing van de premie geen rekening gehouden
wordt met het ziekterisico en-of het gebruik dat van de verzekering gemaakt wordt.
POOMA als gouden basis
o Present: Sociaal werkers zijn betrokken bij hun cliënt. Je bent empathisch, hebt aandacht voor de ander
en hebt geen vooroordeel. Je niet laten leiden door voorgeschreven methoden en protocollen. Je staat
voor de cliënt en diens behoefte. Je kan kennis bieden en methodisch handelen.
o Ondernemend: Als sociaal werker zie jij kansen en ben je creatief ook handel je moedig en met lef. Als
jij iets signaleert wat beter kan, moet je dit kunnen analyseren en door middel van het leggen van
verbindingen op kunnen lossen. Je bent innovatief, hebt doorzettingsvermogen en wil actie ondernemen.
o Onafhankelijk denkend: Als sociaal werker beschik jij over je eigen visie. Je moet kritisch kunnen
denken en een onderzoekende houding hebben (PGO). Je bent nieuwsgierig en analyserend en handelt
vanuit een opgebouwde kennisbasis en sterk ontwikkeld ethisch bewustzijn.
o Maatschappelijk geëngageerd: Als sociaal werker wil je weten wat er in de wereld gebeurt. Je bent
betrokken en op de hoogte op alle niveaus. Je kan werken vanuit een politiek bewustzijn bent
maatschappijkritisch en ziet wanneer je actie moet ondernemen wanneer de ander dat niet kan.
o Authentiek: Sociaal werkers moeten kunnen reflecteren . Je moet weten wat je sterke en zwakke punten
zijn omdat je zo het beste uit jezelf naar boven haalt. Ook moet je intrinsiek gemotiveerd zijn. Je kan je
professioneel kwetsbaar opstellen om zo de ander te kunnen helpen.
Voor- en nadelen participatiesamenleving
Voordelen participatiesamenleving Nadelen participatiesamenleving
Zelfredzaamheid van de burgers wordt Burgerparticipatie bevordert sociale ongelijkheid
vergroot o Rijke mensen kunnen meer zorg inkopen, arme mensen
o Kunnen beter voor zichzelf zorgen kunnen niet meer leunen en krijgen dus minder goede
o Minder nadruk op behandeling zorg zorg (terwijl ze die vaak al meer nodig hebben.
o Meer nadruk op coaching en herstel
Eigen verantwoordelijkheid neemt toe Overbelasting vrijwilligers/mantelzorgers
o Minder leunen op de staat o Risico op overbelasting
o Meer voor jezelf zorgen
Sociale cohesie vergroot Professionals zijn noodzakelijk
o Betrokkenheid en vertrouwen in elkaar o Niet opgeleide mensen kunnen niet alle problemen
oplossen. Mensen krijgen dus slechte zorg of geen zorg.
Doordat de burgers meer taken op zich
nemen bespaart de overheid kosten
Welfare triangle. P. Abrahamson
Markt Overheid
nu
1945-1980 verschuiving
3
