Samenvatting De Geo systeem aarde hoofdstuk 4

Aardrijkskunde samenvatting aarde
Hoofdstuk 4

Paragraaf 1
Ligging en topografie
Middellandse Zeegebied = overgangsgebied tussen Europa, Azië en Afrika
Ligt in de subtropische landschapszone

Landschap in de omliggende landen is gevarieerd:
 Veel reliëf
 Steile kusten
 Weinige uitgestrekte stranden
 Veel (schier)eilanden, kapen en baaien
 Actieve vulkanen + veel aardbevingen

Op de grenzen van platen
Middellandse Zeegebied ligt op grens Afrikaanse plaat en Euraziatische plaat
Door botsing continentale platen zijn gebergten (Pyreneeën/Alpen) ontstaan
Door SUBDUCTIE vind je op verschillende plekken in het gebied vulkanen
Ook veroorzaken plaatbewegingen veel aardbevingen

Ontstaan van de alpiene bergen
Alpiene plooiingsgebied = gebied dat ontstaan is door plooiing van de aardkorst
Bijvoorbeeld  Alpen, Pyreneeën, Karpaten (Oost-Europa)

Tektoniek in de Egeïsche Zee
Tussen Griekenland en Libië ligt ook een subductiezone  Afrikaanse plaat duikt onder de
Egeïsche plaat

De subductiezone schuift steeds verder op naar het zuiden, waardoor de Egeïsche plaat
meer ruimte krijgt en wordt uitgerekt
De plaat wordt dunner en komt steeds dieper te liggen
Zo is daar het diepzeebekken van de Egeïsche Zee ontstaan

Vulkanen
Vulkanen in het Middellandse Zeegebied komen voor bij de subductiezones
De meeste vulkanen zijn stratovulkanen  vrij explosief

Bij subductie van 2 oceanische platen ontstaan eilanden in de vorm van vulkaanbogen
Bijvoorbeeld  Santorini
Bij een enorme uitbarsting van de vilkaan de Thira op Santorini is een grote caldeira
gevormd. Een tsunami + uitbarsting betekenden het einde van de beschaving op Santorini en
Kreta

De Etna op Sicilië is bij subductie van de Afrikaanse plaat ontstaan. De Etna wordt de
afgelopen tijd minder explosief

, Herculaneum werd getroffen door een pyroclastische gloedwolk
= Kan ontstaan bij een vulkaanuitbarsting, de golven bestaan uit vaste of halfvloeibare lava,
gas rotsen en as

Aardbevingen
Langs alle actieve breukzones in het Middellandse Zeegebied vinden zware en minder zware
aardbevingen plaats (door plaatbewegingen)
Meeste aardbevingen komen voor in:
 Italië
 Griekenland
 Turkije

Problemen bij natuurrampen
Bij uitbarsting Vesuvius moeten 600.000 mensen worden geëvacueerd. Dit is bijna
onmogelijk
Ook aardbevingen zijn moeilijk te voorspellen. Wel is bekend welke gebieden gevoelig zijn
voor de aardbevingen

Maatregelen
Hazard management = het omgaan met de risico’s van een natuurramp



1. Onderzoekstechnieken en modellen
 Inzicht krijgen in de platentektoniek
Op welke manier verlopen aardbevingen + wat zijn de gevolgen?
 Met computermodellen worden risicokaarten van de hele omgeving gemaakt,
waarop te zien is welk gebied direct/indirect gevaar loopt voor bepaalde
gevolgen
 Aan de hand van deze modellen worden evacuatieplannen gemaakt

1. Waarschuwingssysteem
 Bij acuut dreigende aardbeving of vulkaanuitbarsting moet de bevolking op
tijd gewaarschuwd worden

2. Rampenplannen
 Er zijn rampenplannen ontwikkeld om de hulpverlening na een aardbeving op
gang te brengen
 Wegen worden vrijgemaakt, evacuatiecentra moeten worden ingericht en
daklozen moeten aan voedsel + onderdak komen

3. Bouwtechnische maatregelen
 Nadelige effecten van een aardbeving kunnen verminderd worden
 Voorbeeld  in Japan gebouwen met rubberen funderingen om de trillingen
op te vangen
 Ook computergestuurde tegengewichten die trillingen van een aardbeving
compenseren