SAMENVATTING ARW 1
ARW 1 WEEK 1
Positief recht: het geheel van geldende rechtsregels
Natuurrecht: Universele waarden en normen die zijn voortgekomen uit de natuur zonder
dat de mens daaraan te pas is gekomen
Objectief recht= positief recht
Subjectief recht: De bevoegdheid die iemand in het concreet geval aan een regel van een
objectief recht ontleent.
Objectief recht: Law
Subjectief recht: right
- Objectief recht zijn de geldende rechtsregels
- Subjectief recht zijn de rechten die men heeft
4 rechtsbronnen:
- De wet
- Jurisprudentie (de rechtspraak)
- Gewoonte
- Verdragen
Jurisprudentie: Wanneer de rechter een onduidelijke regel uitlegt door het maken van een
nadere regel of zelfstandig een nieuwe regel formuleert en andere rechters deze regel in
latere geschillen ook toepassen. (uitspraken van de rechters)
Soevereiniteit: Het vrijstaan van ieder land in zijn wetgeving te regelen wat het nodig acht,
en te bepalen welke bevoegdheden aan het bestuur en de rechterlijke macht toekomen.
Volkenrecht: Het deel van het internationaal recht dat rechtsregels bevat over het verkeer
tussen staten onderling en het verkeer tussen staten en volkenrechtelijke organisaties
-Het volkenrecht bestaat voornamelijk uit verdragen, besluiten van volkenrechtelijke
organisaties en regels van gewoonterecht.
Verdrag: een schriftelijke, bindende regeling tussen staten onderling of tussen staten en
volkenrechtelijke organisaties
Monisme: rechtsregels uit een verdrag kunnen deel uitmaken van het nationale recht
zonder dat eerst omzetting in nationaal recht nodig is
Europees Unierecht/recht van de Europese Unie: Het geheel van rechtsregels die afkomstig
zijn van de Europese Unie
Een regel of besluit van internationale herkomst heeft voorrang boven de nationale regel
,Materieel recht: Regels die betrekking hebben op de rechten en plichten van personen in
hun onderling verkeer
Formeel recht: Regels over de wijze van procederen bij de rechter
Staatsrecht: De regels die betrekking hebben op de organisatie van de Staat en zijn organen
en op de bevoegdheden van die organen
- De Grondwet vormt het wettelijke fundament van het staatsrecht
Vrijheidsrechten: De vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting en het recht op
eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer
Politieke rechten: Rechten die de burger zeggenschap over de samenstelling van de
overheidsinstellingen geven (bijvoorbeeld kiesrecht)
Organieke wet: Een wet die een uitwerking bevat van een bepaling in de Grondwet wanneer
over een bepaald onderwerp nadere regels gemaakt moesten worden.
5.2 Het bestuursrecht
Bestuursrecht: De juridische bestuursactiviteit van de overheid
- De Algemene wet bestuursrecht is de belangrijkste wettelijke regeling van het
bestuursrecht
- De rechtsverhouding tussen burger en de overheid staat centraal
Beschikking zijn overheidsbesluiten die slechts voor 1 persoon gelden
- Het materiële bestuursrecht houdt zich bezig met de bevoegdheid van
bestuursorganen tot het maken van beschikkingen en met de vereisten die aan een
rechtsgeldige beschikking worden gesteld
- Beschikkingen zijn alleen rechtsgeldig als ze in overeenstemming zijn met (onder
meer) de wet en met de zogenoemde algemene beginselen van behoorlijk bestuur
(abbb).
- Tegen een beschikking kan de burger bezwaar maken bij het bestuursorgaan dat de
beschikking uitvaardigde. Als dit een beslissing neemt over dat bezwaar en de burger
is het daarmee niet eens kan hij naar de rechter gaan. Deze verleent aan de burger
rechtsbescherming tegen beschikkingen waarmee iets mis is.
- Deze rechtsbescherming vindt plaats bij de bestuursrechter in het
bestuursprocesrecht. Daar geldt als hoofdregel dat de burger bij de rechtbank in
beroep kan komen tegen een beschikking. Tegen de uitspraak van de rechtbank staat
hoger beroep open.
,5.3 Het strafrecht
Kenmerkend voor het strafrecht is dat het bepaalde gedragingen bedreigt met straf.
- Het materiële strafrecht geeft aan welke gedragingen strafbaar zijn, wie dader is en
welke straffen voor het plegen van strafbare feiten kunnen worden opgelegd.
- Het materiële strafrecht is grotendeels neergelegd in het Wetboek van Strafrecht
(afgekort Sr) en een aantal andere wetten, zoals de Wegenverkeerswet, de
Opiumwet, en de Wet wapens en munitie.
- Het formele strafrecht of strafprocesrecht bevat voorschriften omtrent de gang van
zaken bij de opsporing van strafbare feiten, het onderzoek ter terechtzitting en de
tenuitvoerlegging van de straf. Het strafprocesrecht is vrijwel volledig geregeld in het
Wetboek van Strafvordering
- Het vervolgen en berechten van strafbare feiten is bij uitsluiting opgedragen aan de
overheid.
- De bevoegdheid om tot strafrechtelijke vervolging van een strafbaar feit over te gaan
is voorbehouden aan het openbaar ministerie.
5.4 Het burgerlijk recht
Het burgerlijk recht op privaatrecht heeft de juridische betrekkingen tussen personen
onderling tot onderwerp.
- Het burgerlijk recht is geregeld in het Burgerlijk Wetboek (BW) en daarmee verwante
wetten.
- De regels betreffende de persoon kennen twee te onderscheiden gebieden: het
personen- en familierecht en het rechtspersonenrecht.
- Een rechtspersoon is een juridische samenwerkingsvorm die zelfstandig aan het
rechtsverkeer kan deelnemen.
- Veel ondernemingen zijn rechtspersoon in de vorm van een BV of een NV. Zij worden
privaatrechtelijke rechtspersonen genoemd.
- Het vermogensrecht is het geheel van regels over het vermogen van een persoon.
5.5 Het arbeidsrecht en het sociaal zekerheidsrecht
Het arbeidsrecht wordt omschreven als het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op
de arbeidsverhouding van personen die in loondienst werkzaam zijn.
- Het onderdeel van het arbeidsrecht dat zich met het stelsel van sociale voorzieningen
bezighoudt, wordt het sociaal zekerheidsrecht genoemd.
6. PUBLIEKRECHT EN PRIVAATRECHT
Gaat het om regels die het algemeen belang direct of indirect tot onderwerp hebben, dan is
sprake van publiekrecht. Bij het privaatrecht staat het belang van de individuele burger
centraal.
ZIE SCHEMA OP BLZ 17 VAN INLEIDING IN HET NEDERLANDSE RECHT
, 7. ANDERE INDELINGEN VAN HET RECHT
Het geschreven recht is het recht dat in wetten en verdragen is vastgelegd.
- Het gewoonterecht is ongeschreven recht. Daartoe wordt traditioneel ook de
rechtspraak of jurisprudentie gerekend.
- Hoewel rechtelijke uitspraken vrijwel altijd op schrift worden gesteld, behoort de
rechtspraak toch tot het ongeschreven recht. Dat komt omdat rechters zich bij hun
uitspraak doorgaans richten naar eerdere rechterlijke uitspraken in soortgelijke
gevallen. Dit verschijnsel heet precedentwerking.
ARW 1 WEEK 1
Positief recht: het geheel van geldende rechtsregels
Natuurrecht: Universele waarden en normen die zijn voortgekomen uit de natuur zonder
dat de mens daaraan te pas is gekomen
Objectief recht= positief recht
Subjectief recht: De bevoegdheid die iemand in het concreet geval aan een regel van een
objectief recht ontleent.
Objectief recht: Law
Subjectief recht: right
- Objectief recht zijn de geldende rechtsregels
- Subjectief recht zijn de rechten die men heeft
4 rechtsbronnen:
- De wet
- Jurisprudentie (de rechtspraak)
- Gewoonte
- Verdragen
Jurisprudentie: Wanneer de rechter een onduidelijke regel uitlegt door het maken van een
nadere regel of zelfstandig een nieuwe regel formuleert en andere rechters deze regel in
latere geschillen ook toepassen. (uitspraken van de rechters)
Soevereiniteit: Het vrijstaan van ieder land in zijn wetgeving te regelen wat het nodig acht,
en te bepalen welke bevoegdheden aan het bestuur en de rechterlijke macht toekomen.
Volkenrecht: Het deel van het internationaal recht dat rechtsregels bevat over het verkeer
tussen staten onderling en het verkeer tussen staten en volkenrechtelijke organisaties
-Het volkenrecht bestaat voornamelijk uit verdragen, besluiten van volkenrechtelijke
organisaties en regels van gewoonterecht.
Verdrag: een schriftelijke, bindende regeling tussen staten onderling of tussen staten en
volkenrechtelijke organisaties
Monisme: rechtsregels uit een verdrag kunnen deel uitmaken van het nationale recht
zonder dat eerst omzetting in nationaal recht nodig is
Europees Unierecht/recht van de Europese Unie: Het geheel van rechtsregels die afkomstig
zijn van de Europese Unie
Een regel of besluit van internationale herkomst heeft voorrang boven de nationale regel
,Materieel recht: Regels die betrekking hebben op de rechten en plichten van personen in
hun onderling verkeer
Formeel recht: Regels over de wijze van procederen bij de rechter
Staatsrecht: De regels die betrekking hebben op de organisatie van de Staat en zijn organen
en op de bevoegdheden van die organen
- De Grondwet vormt het wettelijke fundament van het staatsrecht
Vrijheidsrechten: De vrijheid van godsdienst, de vrijheid van meningsuiting en het recht op
eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer
Politieke rechten: Rechten die de burger zeggenschap over de samenstelling van de
overheidsinstellingen geven (bijvoorbeeld kiesrecht)
Organieke wet: Een wet die een uitwerking bevat van een bepaling in de Grondwet wanneer
over een bepaald onderwerp nadere regels gemaakt moesten worden.
5.2 Het bestuursrecht
Bestuursrecht: De juridische bestuursactiviteit van de overheid
- De Algemene wet bestuursrecht is de belangrijkste wettelijke regeling van het
bestuursrecht
- De rechtsverhouding tussen burger en de overheid staat centraal
Beschikking zijn overheidsbesluiten die slechts voor 1 persoon gelden
- Het materiële bestuursrecht houdt zich bezig met de bevoegdheid van
bestuursorganen tot het maken van beschikkingen en met de vereisten die aan een
rechtsgeldige beschikking worden gesteld
- Beschikkingen zijn alleen rechtsgeldig als ze in overeenstemming zijn met (onder
meer) de wet en met de zogenoemde algemene beginselen van behoorlijk bestuur
(abbb).
- Tegen een beschikking kan de burger bezwaar maken bij het bestuursorgaan dat de
beschikking uitvaardigde. Als dit een beslissing neemt over dat bezwaar en de burger
is het daarmee niet eens kan hij naar de rechter gaan. Deze verleent aan de burger
rechtsbescherming tegen beschikkingen waarmee iets mis is.
- Deze rechtsbescherming vindt plaats bij de bestuursrechter in het
bestuursprocesrecht. Daar geldt als hoofdregel dat de burger bij de rechtbank in
beroep kan komen tegen een beschikking. Tegen de uitspraak van de rechtbank staat
hoger beroep open.
,5.3 Het strafrecht
Kenmerkend voor het strafrecht is dat het bepaalde gedragingen bedreigt met straf.
- Het materiële strafrecht geeft aan welke gedragingen strafbaar zijn, wie dader is en
welke straffen voor het plegen van strafbare feiten kunnen worden opgelegd.
- Het materiële strafrecht is grotendeels neergelegd in het Wetboek van Strafrecht
(afgekort Sr) en een aantal andere wetten, zoals de Wegenverkeerswet, de
Opiumwet, en de Wet wapens en munitie.
- Het formele strafrecht of strafprocesrecht bevat voorschriften omtrent de gang van
zaken bij de opsporing van strafbare feiten, het onderzoek ter terechtzitting en de
tenuitvoerlegging van de straf. Het strafprocesrecht is vrijwel volledig geregeld in het
Wetboek van Strafvordering
- Het vervolgen en berechten van strafbare feiten is bij uitsluiting opgedragen aan de
overheid.
- De bevoegdheid om tot strafrechtelijke vervolging van een strafbaar feit over te gaan
is voorbehouden aan het openbaar ministerie.
5.4 Het burgerlijk recht
Het burgerlijk recht op privaatrecht heeft de juridische betrekkingen tussen personen
onderling tot onderwerp.
- Het burgerlijk recht is geregeld in het Burgerlijk Wetboek (BW) en daarmee verwante
wetten.
- De regels betreffende de persoon kennen twee te onderscheiden gebieden: het
personen- en familierecht en het rechtspersonenrecht.
- Een rechtspersoon is een juridische samenwerkingsvorm die zelfstandig aan het
rechtsverkeer kan deelnemen.
- Veel ondernemingen zijn rechtspersoon in de vorm van een BV of een NV. Zij worden
privaatrechtelijke rechtspersonen genoemd.
- Het vermogensrecht is het geheel van regels over het vermogen van een persoon.
5.5 Het arbeidsrecht en het sociaal zekerheidsrecht
Het arbeidsrecht wordt omschreven als het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op
de arbeidsverhouding van personen die in loondienst werkzaam zijn.
- Het onderdeel van het arbeidsrecht dat zich met het stelsel van sociale voorzieningen
bezighoudt, wordt het sociaal zekerheidsrecht genoemd.
6. PUBLIEKRECHT EN PRIVAATRECHT
Gaat het om regels die het algemeen belang direct of indirect tot onderwerp hebben, dan is
sprake van publiekrecht. Bij het privaatrecht staat het belang van de individuele burger
centraal.
ZIE SCHEMA OP BLZ 17 VAN INLEIDING IN HET NEDERLANDSE RECHT
, 7. ANDERE INDELINGEN VAN HET RECHT
Het geschreven recht is het recht dat in wetten en verdragen is vastgelegd.
- Het gewoonterecht is ongeschreven recht. Daartoe wordt traditioneel ook de
rechtspraak of jurisprudentie gerekend.
- Hoewel rechtelijke uitspraken vrijwel altijd op schrift worden gesteld, behoort de
rechtspraak toch tot het ongeschreven recht. Dat komt omdat rechters zich bij hun
uitspraak doorgaans richten naar eerdere rechterlijke uitspraken in soortgelijke
gevallen. Dit verschijnsel heet precedentwerking.
