Preventieprogramma
1-1-2020 Drugsgebruik en
afhankelijkheid
,Inhoudsopgave
Inleiding..................................................................................................................................................2
Drugsmisbruik en afhankelijkheid: analyse gezondheidsprobleem/epidemiologie................................3
Hard drugsgebruik: analyse gezondheidsprobleem/epidemiologie.......................................................5
Ecstasy................................................................................................................................................5
Doelgroep...............................................................................................................................................6
ASE- model.............................................................................................................................................8
Gedragsverandering.............................................................................................................................10
Doelenformulering...............................................................................................................................10
Beïnvloedingsmethoden/eHealth interventies.....................................................................................11
Literatuur E- Health interventie........................................................................................................12
Plan(ning) ter voorbereiding op het preventieprogramma..................................................................13
Uitvoering van de voorlichting.............................................................................................................14
Evalueer de inzet..................................................................................................................................14
Reflectie................................................................................................................................................15
Bibliografie...........................................................................................................................................17
Bijlagen.................................................................................................................................................18
Bijlage 1: Enquête drugsgebruik.......................................................................................................18
Bijlage 2: EBP-artikelen.....................................................................................................................18
Bijlage 3: enquête evaluatie.............................................................................................................23
Bijlage 4: Toestemmingsformulier....................................................................................................23
Bijlage 5: Authenticiteitsverklaring ervaringsdeskundige.................................................................23
,Inleiding
In opdracht van Hogeschool Inholland Amsterdam wordt er in het 3 e schooljaar een
preventieprogramma opgesteld door de student. Patiëntenvoorlichting maakt deel uit van de
verpleegkundige werkzaamheden. Zo kan de verpleegkundige door middel van voorlichting de attitude
en/of het zelfmanagement van de patiënt veranderen. Patiëntenvoorlichting draagt bij in het halen van
doelen tijdens het verpleegproces. Als verpleegkundige is het daarom belangrijk om deze competentie
onder de knie te krijgen. Het is hierbij nuttig om te onderzoeken in welke fase de patiënt zich bevindt.
Door de beïnvloedingsmethoden en gezondheidsbevorderingen modellen in juiste fase te gebruiken,
is de kans dat de voorlichting invloed uitoefent op de patiënt het grootst. In dit verslag wordt gebruikt
gemaakt van zulke modellen om het gedrag van de gekozen doelgroep te beïnvloeden.
De CanMEDS- rollen en kernbegrippen die aansluiten bij de opdracht zijn:
CanMEDS-rol Kernbegrippen
Zorgverlener Zelfmanagement versterken
Communicator Persoonsgerichte communicatie, inzet van ICT
Samenwerkingspartner Gezamenlijke besluitvorming
Reflectieve EBP- professional Inzet EBP
Gezondheidsbevorderaar Preventiegericht analyseren, gezond gedrag
bevorderen
,Drugsmisbruik en afhankelijkheid: analyse
gezondheidsprobleem/epidemiologie
Prevalentie:
Figuur 1: Prevalentie drugsmisbruik en
afhankelijkheid naar geslacht. (Volksgezondheidenzorg, Z.d.)
In figuur 1 is de jaarprevalentie bij drugsmisbruik en afhankelijkheid weergegeven naar geslacht. Dit is
gemeten in de periode van 2007-2009. Gemeten is dat totaal 9 per 1000 personen in aanmerking
kwamen voor drugsmisbruik, het totale aantal personen was 92.900 personen. Dit waren 9 per 1000
personen bij mannen en 8 per 1000 personen bij vrouwen.
Bij drugsafhankelijkheid waren er in totaal 77.000 personen gemeten, ongeveer 7 per 1000. Hierbij
was de jaarprevalentie bij mannen 8 per 1000 en bij vrouwen 7 per 1000. (Volksgezondheidenzorg,
Z.d.)
Figuur 2: prevalentie
drugsmisbruik en afhankelijkheid naar leeftijd. (Volksgezondheidenzorg, Z.d.)
In figuur 2 is de jaarprevalentie van drugsmisbruik en afhankelijkheid weergegeven naar leeftijd.
Uit de grafiek is op te maken dat personen tussen de 18-24 jaar het meeste misbruik maken van
drugs. In deze leeftijdscategorie hebben 10 per 1000 mannen en 25 per 1000 vrouwen hier last van.
Gemiddeld (totaal) maakt dit 17 per 1000 personen.
Ook is te zien dat drugsafhankelijkheid bij deze leeftijdscategorie het hoogste is. 25 per 1000 mannen
en 16 per 1000 vrouwen komen hier in aanmerking mee. Het gemiddelde (totaal) komt hierdoor uit op
een jaarprevalentie van 21 per 1000 personen tussen 2007-2009. (Volksgezondheidenzorg, Z.d.)
Incidentie:
, Na literatuur onderzoek zijn er geen gegevens gevonden over de incidentie van drugsgebruik en
afhankelijkheid in de periode van 2007-2009. Wel zijn er incidentie cijfers hierover in de periode van
2011-2012.
Bij drugsmisbruik is de incidentie per 100 persoonsjaren 0,21 procent. Bij drugsafhankelijkheid was dit
0.09 procent per 100 persoonsjaren. Het onderzoek ging uit van het aantal Nederlanders die deze
aandoening nieuw hebben gekregen. Hierbij werd uitgegaan van totaal 10.557.188 personen van 19
tot en met 65 jaar, de personen moesten hiernaast wonend zijn in Nederland. (R. Graaf, 2012)
Mortaliteit:
Het aantal sterftegevallen door een drugsoverdosis is weergegeven in figuur 3. In de periode van
2007-2009 zijn er in totaal 367 sterftegevallen gemeten door een overdosis. De meest recent gemeten
gegevens over de mortaliteit bij een drugsoverdosis is in 2016. In totaal kwamen 235 personen om
door een drugsoverdosis, dit is het hoogst gemeten waarde vergeleken met andere jaren.
Figuur 3: sterfgevallen door
drugsoverdosis. (Volksgezondheidenzorg, Z.d.)
Ziektelast:
De ziektelast wordt uitgedrukt in DALY. DALY betekent Disability-Adjusted Life-Years. Dit is de
hoeveelheid gezondheid verlies dat veroorzaakt wordt door een aandoening. Dit wordt gemeten in een
bepaalde populatie. De DALY wordt berekende door YLD (Years Lived with Disability) op te tellen bij
de YLL (Years of Life Lost). Er zijn geen ziektelast gegevens bekent over de periode 2007-2009. Wel
zijn er gegevens bekend in het jaar 2015. Dit is weergegeven in onderstaand tabel.
(Volksgezondheidenzorg , 2015) (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2020)
Figuur 4: Aantal aandoeningen ontstaan door drugsgebruik 2015 (Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu, 2020)
Geslacht en Ziektejaar Verloren levensjaren DALY
leeftijd equivalenten (YLD) (YLL)
Mannen 6500
0-14 20 0
15-64 5500 850
65+ 60 50
Totaal 5600 900
Vrouwen 1770
0-14 0 0
15-64 1520 200
65+ 40 0
Totaal 1560 200
Totaal 8300
0-14 20 0
15-64 7100 1050
65+ 110 50
Totaal 7200 1100
1-1-2020 Drugsgebruik en
afhankelijkheid
,Inhoudsopgave
Inleiding..................................................................................................................................................2
Drugsmisbruik en afhankelijkheid: analyse gezondheidsprobleem/epidemiologie................................3
Hard drugsgebruik: analyse gezondheidsprobleem/epidemiologie.......................................................5
Ecstasy................................................................................................................................................5
Doelgroep...............................................................................................................................................6
ASE- model.............................................................................................................................................8
Gedragsverandering.............................................................................................................................10
Doelenformulering...............................................................................................................................10
Beïnvloedingsmethoden/eHealth interventies.....................................................................................11
Literatuur E- Health interventie........................................................................................................12
Plan(ning) ter voorbereiding op het preventieprogramma..................................................................13
Uitvoering van de voorlichting.............................................................................................................14
Evalueer de inzet..................................................................................................................................14
Reflectie................................................................................................................................................15
Bibliografie...........................................................................................................................................17
Bijlagen.................................................................................................................................................18
Bijlage 1: Enquête drugsgebruik.......................................................................................................18
Bijlage 2: EBP-artikelen.....................................................................................................................18
Bijlage 3: enquête evaluatie.............................................................................................................23
Bijlage 4: Toestemmingsformulier....................................................................................................23
Bijlage 5: Authenticiteitsverklaring ervaringsdeskundige.................................................................23
,Inleiding
In opdracht van Hogeschool Inholland Amsterdam wordt er in het 3 e schooljaar een
preventieprogramma opgesteld door de student. Patiëntenvoorlichting maakt deel uit van de
verpleegkundige werkzaamheden. Zo kan de verpleegkundige door middel van voorlichting de attitude
en/of het zelfmanagement van de patiënt veranderen. Patiëntenvoorlichting draagt bij in het halen van
doelen tijdens het verpleegproces. Als verpleegkundige is het daarom belangrijk om deze competentie
onder de knie te krijgen. Het is hierbij nuttig om te onderzoeken in welke fase de patiënt zich bevindt.
Door de beïnvloedingsmethoden en gezondheidsbevorderingen modellen in juiste fase te gebruiken,
is de kans dat de voorlichting invloed uitoefent op de patiënt het grootst. In dit verslag wordt gebruikt
gemaakt van zulke modellen om het gedrag van de gekozen doelgroep te beïnvloeden.
De CanMEDS- rollen en kernbegrippen die aansluiten bij de opdracht zijn:
CanMEDS-rol Kernbegrippen
Zorgverlener Zelfmanagement versterken
Communicator Persoonsgerichte communicatie, inzet van ICT
Samenwerkingspartner Gezamenlijke besluitvorming
Reflectieve EBP- professional Inzet EBP
Gezondheidsbevorderaar Preventiegericht analyseren, gezond gedrag
bevorderen
,Drugsmisbruik en afhankelijkheid: analyse
gezondheidsprobleem/epidemiologie
Prevalentie:
Figuur 1: Prevalentie drugsmisbruik en
afhankelijkheid naar geslacht. (Volksgezondheidenzorg, Z.d.)
In figuur 1 is de jaarprevalentie bij drugsmisbruik en afhankelijkheid weergegeven naar geslacht. Dit is
gemeten in de periode van 2007-2009. Gemeten is dat totaal 9 per 1000 personen in aanmerking
kwamen voor drugsmisbruik, het totale aantal personen was 92.900 personen. Dit waren 9 per 1000
personen bij mannen en 8 per 1000 personen bij vrouwen.
Bij drugsafhankelijkheid waren er in totaal 77.000 personen gemeten, ongeveer 7 per 1000. Hierbij
was de jaarprevalentie bij mannen 8 per 1000 en bij vrouwen 7 per 1000. (Volksgezondheidenzorg,
Z.d.)
Figuur 2: prevalentie
drugsmisbruik en afhankelijkheid naar leeftijd. (Volksgezondheidenzorg, Z.d.)
In figuur 2 is de jaarprevalentie van drugsmisbruik en afhankelijkheid weergegeven naar leeftijd.
Uit de grafiek is op te maken dat personen tussen de 18-24 jaar het meeste misbruik maken van
drugs. In deze leeftijdscategorie hebben 10 per 1000 mannen en 25 per 1000 vrouwen hier last van.
Gemiddeld (totaal) maakt dit 17 per 1000 personen.
Ook is te zien dat drugsafhankelijkheid bij deze leeftijdscategorie het hoogste is. 25 per 1000 mannen
en 16 per 1000 vrouwen komen hier in aanmerking mee. Het gemiddelde (totaal) komt hierdoor uit op
een jaarprevalentie van 21 per 1000 personen tussen 2007-2009. (Volksgezondheidenzorg, Z.d.)
Incidentie:
, Na literatuur onderzoek zijn er geen gegevens gevonden over de incidentie van drugsgebruik en
afhankelijkheid in de periode van 2007-2009. Wel zijn er incidentie cijfers hierover in de periode van
2011-2012.
Bij drugsmisbruik is de incidentie per 100 persoonsjaren 0,21 procent. Bij drugsafhankelijkheid was dit
0.09 procent per 100 persoonsjaren. Het onderzoek ging uit van het aantal Nederlanders die deze
aandoening nieuw hebben gekregen. Hierbij werd uitgegaan van totaal 10.557.188 personen van 19
tot en met 65 jaar, de personen moesten hiernaast wonend zijn in Nederland. (R. Graaf, 2012)
Mortaliteit:
Het aantal sterftegevallen door een drugsoverdosis is weergegeven in figuur 3. In de periode van
2007-2009 zijn er in totaal 367 sterftegevallen gemeten door een overdosis. De meest recent gemeten
gegevens over de mortaliteit bij een drugsoverdosis is in 2016. In totaal kwamen 235 personen om
door een drugsoverdosis, dit is het hoogst gemeten waarde vergeleken met andere jaren.
Figuur 3: sterfgevallen door
drugsoverdosis. (Volksgezondheidenzorg, Z.d.)
Ziektelast:
De ziektelast wordt uitgedrukt in DALY. DALY betekent Disability-Adjusted Life-Years. Dit is de
hoeveelheid gezondheid verlies dat veroorzaakt wordt door een aandoening. Dit wordt gemeten in een
bepaalde populatie. De DALY wordt berekende door YLD (Years Lived with Disability) op te tellen bij
de YLL (Years of Life Lost). Er zijn geen ziektelast gegevens bekent over de periode 2007-2009. Wel
zijn er gegevens bekend in het jaar 2015. Dit is weergegeven in onderstaand tabel.
(Volksgezondheidenzorg , 2015) (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2020)
Figuur 4: Aantal aandoeningen ontstaan door drugsgebruik 2015 (Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu, 2020)
Geslacht en Ziektejaar Verloren levensjaren DALY
leeftijd equivalenten (YLD) (YLL)
Mannen 6500
0-14 20 0
15-64 5500 850
65+ 60 50
Totaal 5600 900
Vrouwen 1770
0-14 0 0
15-64 1520 200
65+ 40 0
Totaal 1560 200
Totaal 8300
0-14 20 0
15-64 7100 1050
65+ 110 50
Totaal 7200 1100
