Samenvatting kritisch denken
Week 1
De achteraffout
‘Ik heb het altijd al gezegd houding’. Achteraf lijkt alles alleen maar op die ene, begrijpelijke
manier verlopen te kunnen zijn.
Gevaarlijk we denken dat we betere voorspellers zijn dan dat we in werkelijkheid zijn.
De sunk cost fallacy (waarom je het verleden moet negeren)
Op het moment dat we al bijzonder veel tijd, geld, energie, liefde etc. hebben geïnvesteerd,
dan willen we er niet meer mee stoppen.
Concorde-effect leidt tot zeer dure en soms ook rampzalige beslissingsfouten.
Het overconfidence-effect (waarom je je kennis en vaardigheden systematisch
overschat)
Meet het verschil tussen wat mensen werkelijk weten en dat wat ze denken te weten.
Verschil: overconfidence-effect en incentives: overconfidence is op een natuurlijke manier
naïf en aangeboren
- Underconfidence-effect bestaat niet
- Vrouwen overschatten zichzelf minder dan mannen
- Niet alleen optimisten lijden onder het overconfidence-effect, ook zelfverklaarde
pessimisten overschatten zichzelf- alleen minder.
Conclusie: wees wantrouwig tegenover alle voorspellingen.
De regressie naar het gemiddelde (de twijfelachtige prestatie van artsen, adviseurs,
coaches en psychotherapeuten)
Er is altijd sprake van een natuurlijke schommeling in prestaties. Als de prestatie minder is
dan voorheen, doet iemand meer zijn best zodat de prestatie weer beter wordt dan
daarvoor weer terug naar het gemiddelde.
Het anker (hoe het rad van avontuur ons het hoofd op hol brengt)
Het anker een punt waar je aan vasthoudt, een gebeurtenis/jaartal wat je zeker weet. We
nemen iets bekends en zoeken onze weg in het onbekende.
De cognitieve dissonantie (hoe je jezelf met kleine legentjes weer geruststelt)
Een bepaalde draai geven aan de zaak.
Smoesjes verzinnen waardoor je je beter voelt.
De exponentiële groei (waarom opgevouwen papier ons brein te boven gaat)
We hebben geen gevoel voor exponentiële groei. Zo’n groei bereikt vroeg of laat zijn einde.
Week 2
De Confirmation bias (deel 1)
Pas op wanneer iets een ‘speciaal geval’ wordt genoemd
Nieuwe informatie zo interpreteren dat die met onze bestaande theorieën,
levensbeschouwing en overtuigingen overeenkomt.
Nieuwe informatie die in tegenspraak is met onze bestaande meningen filteren we weg.
Mensen willen hun theorie bevestigd zien, in plaats van de naakte waarheid onder ogen
komen.
De confirmation bias (deel 2)
Murder your darlings
Hoe concreter de theorie, hoe meer weerleggend tegenbewijs zal worden weg gefilterd en
meer overvloedige bevestiging voor zijn wereldbeeld aantreffen.
,Vb. God, gelovigen zien overal bevestiging in dat God bestaat. Zij zullen bewijzen wegfilteren
die het tegenbewijs leveren, dat god niet bestaat.
De availability bias ( waarom je liever een verkeerde stadsplattegrond gebruikt dan
helemaal geen)
Vb. Hij heeft zijn hele leven lang 3 pakjes sigaretten per dag gerookt en hij werd over de
honderd. Zo schadelijk kan het dus niet zijn.
Availabilitiy bias iets als beschikbaarheidsfout: we vormen ons een beeld van de wereld
aan de hand van het gemak waarmee ons voorbeelden te binnen schieten. Dat is idioot,
omdat iets in de werkelijkheid heus niet vaker voorkomt alleen omdat wij het ons beter
kunnen voorstellen.
Alles wat spectaculair, fel of luid is, schrijven we een hoge waarschijnlijkheid toe.
De story bias (waarom zelfs ware verhalen onwaar zijn)
De chaos van losse gegevens spinnen we tot een verhaal. We willen dat ons leven een
draad vormt die we kunnen volgen. Velen noemen dat richtsnoer ‘zin’.
Verloopt ons verhaal jarenlang in een rechte lijn identiteit
Story bias verhalen verdraaien en vereenvoudigen de werkelijkheid. Ze verdringen alles
wat ongerijmd is.
Alles draaien we in elkaar tot zinvolle verhalen. Daarvoor vervormen we de werkelijkheid en
dat beïnvloedt de kwaliteit van onze beslissingen.
De incentive superresponse-neiging (waarom je een advocaat niet naar zijn
inspanningen moet betalen)
Grote gevoeligheid voor prikkels
- Het gaat hier om banale gegevens dat mensen reageren op prikkelsystemen.
- Mensen veranderen hun gedrag snel en radicaal zodra er prikkels in het spel zijn, of
als ze gewijzigd worden.
- Mensen reageren op prikkels, niet op het doel erachter.
De liking bias ( je doet er niet verstandig aan aardig gevonden te willen worden)
Hoe sympathieker we iemand vinden, hoe meer we geneigd zijn iets van die persoon te
kopen of hem te helpen.
Sympathiek:
- Uiterlijk
- Qua afkomst, uiterlijk, persoonlijkheid en belangstelling op ons lijkt
- Omdat hij ons sympathiek vindt.
Spiegelen iemand nadoen in zijn lichaamstaal
Multilevel-marketing verkopen via vrienden
Week 3
Groupthink (waarom consensus gevaarlijk kan zijn)
Groupthink een groep intelligente mensen neemt idiote besluiten omdat ieder zich aan de
veronderstelde consensus aanpast.
Leden van een samenzwerende of hechte groep ontwikkelen een esprit de corps, door
illusies te creëren. Dit gebeurt wel onbewust, bijv. als onze leider en de groep ervan
overtuigd zijn dat het plan werkt, zal het geluk aan onze zijde zijn.
Conclusie: als je een deel van een hechte groep met een sterke consensus uitmaakt, breng
dan absoluut je mening naar voren, ook als die niet in de smaak valt.
De foute spelersconclusie (waarom het toeval geen compenserende kracht heeft)
, Conclusie: kijk goef of je wel te maken hebt met autonome gebeurtenissen, die eigenlijk
alleen in het casino, in de lotto en theorieboekjes voorkomen. Gebeurtenissen zijn meestal
afhankelijk van elkaar, wat is gebeurd, beïnvloedt wat er in de toekomst gaat gebeuren.
Week 1
De achteraffout
‘Ik heb het altijd al gezegd houding’. Achteraf lijkt alles alleen maar op die ene, begrijpelijke
manier verlopen te kunnen zijn.
Gevaarlijk we denken dat we betere voorspellers zijn dan dat we in werkelijkheid zijn.
De sunk cost fallacy (waarom je het verleden moet negeren)
Op het moment dat we al bijzonder veel tijd, geld, energie, liefde etc. hebben geïnvesteerd,
dan willen we er niet meer mee stoppen.
Concorde-effect leidt tot zeer dure en soms ook rampzalige beslissingsfouten.
Het overconfidence-effect (waarom je je kennis en vaardigheden systematisch
overschat)
Meet het verschil tussen wat mensen werkelijk weten en dat wat ze denken te weten.
Verschil: overconfidence-effect en incentives: overconfidence is op een natuurlijke manier
naïf en aangeboren
- Underconfidence-effect bestaat niet
- Vrouwen overschatten zichzelf minder dan mannen
- Niet alleen optimisten lijden onder het overconfidence-effect, ook zelfverklaarde
pessimisten overschatten zichzelf- alleen minder.
Conclusie: wees wantrouwig tegenover alle voorspellingen.
De regressie naar het gemiddelde (de twijfelachtige prestatie van artsen, adviseurs,
coaches en psychotherapeuten)
Er is altijd sprake van een natuurlijke schommeling in prestaties. Als de prestatie minder is
dan voorheen, doet iemand meer zijn best zodat de prestatie weer beter wordt dan
daarvoor weer terug naar het gemiddelde.
Het anker (hoe het rad van avontuur ons het hoofd op hol brengt)
Het anker een punt waar je aan vasthoudt, een gebeurtenis/jaartal wat je zeker weet. We
nemen iets bekends en zoeken onze weg in het onbekende.
De cognitieve dissonantie (hoe je jezelf met kleine legentjes weer geruststelt)
Een bepaalde draai geven aan de zaak.
Smoesjes verzinnen waardoor je je beter voelt.
De exponentiële groei (waarom opgevouwen papier ons brein te boven gaat)
We hebben geen gevoel voor exponentiële groei. Zo’n groei bereikt vroeg of laat zijn einde.
Week 2
De Confirmation bias (deel 1)
Pas op wanneer iets een ‘speciaal geval’ wordt genoemd
Nieuwe informatie zo interpreteren dat die met onze bestaande theorieën,
levensbeschouwing en overtuigingen overeenkomt.
Nieuwe informatie die in tegenspraak is met onze bestaande meningen filteren we weg.
Mensen willen hun theorie bevestigd zien, in plaats van de naakte waarheid onder ogen
komen.
De confirmation bias (deel 2)
Murder your darlings
Hoe concreter de theorie, hoe meer weerleggend tegenbewijs zal worden weg gefilterd en
meer overvloedige bevestiging voor zijn wereldbeeld aantreffen.
,Vb. God, gelovigen zien overal bevestiging in dat God bestaat. Zij zullen bewijzen wegfilteren
die het tegenbewijs leveren, dat god niet bestaat.
De availability bias ( waarom je liever een verkeerde stadsplattegrond gebruikt dan
helemaal geen)
Vb. Hij heeft zijn hele leven lang 3 pakjes sigaretten per dag gerookt en hij werd over de
honderd. Zo schadelijk kan het dus niet zijn.
Availabilitiy bias iets als beschikbaarheidsfout: we vormen ons een beeld van de wereld
aan de hand van het gemak waarmee ons voorbeelden te binnen schieten. Dat is idioot,
omdat iets in de werkelijkheid heus niet vaker voorkomt alleen omdat wij het ons beter
kunnen voorstellen.
Alles wat spectaculair, fel of luid is, schrijven we een hoge waarschijnlijkheid toe.
De story bias (waarom zelfs ware verhalen onwaar zijn)
De chaos van losse gegevens spinnen we tot een verhaal. We willen dat ons leven een
draad vormt die we kunnen volgen. Velen noemen dat richtsnoer ‘zin’.
Verloopt ons verhaal jarenlang in een rechte lijn identiteit
Story bias verhalen verdraaien en vereenvoudigen de werkelijkheid. Ze verdringen alles
wat ongerijmd is.
Alles draaien we in elkaar tot zinvolle verhalen. Daarvoor vervormen we de werkelijkheid en
dat beïnvloedt de kwaliteit van onze beslissingen.
De incentive superresponse-neiging (waarom je een advocaat niet naar zijn
inspanningen moet betalen)
Grote gevoeligheid voor prikkels
- Het gaat hier om banale gegevens dat mensen reageren op prikkelsystemen.
- Mensen veranderen hun gedrag snel en radicaal zodra er prikkels in het spel zijn, of
als ze gewijzigd worden.
- Mensen reageren op prikkels, niet op het doel erachter.
De liking bias ( je doet er niet verstandig aan aardig gevonden te willen worden)
Hoe sympathieker we iemand vinden, hoe meer we geneigd zijn iets van die persoon te
kopen of hem te helpen.
Sympathiek:
- Uiterlijk
- Qua afkomst, uiterlijk, persoonlijkheid en belangstelling op ons lijkt
- Omdat hij ons sympathiek vindt.
Spiegelen iemand nadoen in zijn lichaamstaal
Multilevel-marketing verkopen via vrienden
Week 3
Groupthink (waarom consensus gevaarlijk kan zijn)
Groupthink een groep intelligente mensen neemt idiote besluiten omdat ieder zich aan de
veronderstelde consensus aanpast.
Leden van een samenzwerende of hechte groep ontwikkelen een esprit de corps, door
illusies te creëren. Dit gebeurt wel onbewust, bijv. als onze leider en de groep ervan
overtuigd zijn dat het plan werkt, zal het geluk aan onze zijde zijn.
Conclusie: als je een deel van een hechte groep met een sterke consensus uitmaakt, breng
dan absoluut je mening naar voren, ook als die niet in de smaak valt.
De foute spelersconclusie (waarom het toeval geen compenserende kracht heeft)
, Conclusie: kijk goef of je wel te maken hebt met autonome gebeurtenissen, die eigenlijk
alleen in het casino, in de lotto en theorieboekjes voorkomen. Gebeurtenissen zijn meestal
afhankelijk van elkaar, wat is gebeurd, beïnvloedt wat er in de toekomst gaat gebeuren.
