Samenvatting Communicatie (3de jaar) ( )

COMMUNICATIE
VROEGER COMMUNICEREN OVER LATER/ VOORAFGAANDE ZORGPLANNING

 Tijdig en regelmatig overleg  voorafgaande zorgplanning
 = om na te denken over de betekenis en de gevolgen van een eventuele ongeneeslijke,
levensverkortende ziekte
 Levensdoelen en zorgvoorkeuren formuleren

WAT IS VOORAFGAANDE ZORGPLANNING

 Stelt mensen in staat
o Om levenswaarden te benoemen die voor hen belangrijk zijn
o Om na te denken over de betekenis en de gevolgen van een ernstige ziekte
o Om doelen en voorkeuren te formuleren voor toekomstige behandelingen en zorg
 Communicatieproces: dialoog tussen patiënt en zorgverleners
 Continu en dynamisch proces
 Met wie
o Ouderdom en of hoge kwetsbaarheid
o Levensbedreigende ziekte
o Palliatieve zorgverlening
o Acute, levensbedreigende aandoening
 Belangrijk voor iedereen


KERNELEMENTEN VAN GOEDE VOORAFGAANDE ZORGPLANNING

 Voordelen
o Gepaste informatie krijgen over ziekte en prognose
o Beter voorbereid op toekomst
o Vermindering van angst
o Verhoging van levenskwaliteit
o Beter om zorgdoelen te bepalen  zorg die bij het naderen van hun levenseinde krijgen,
beter aansluit bij hun zorgwensen en -voorkeuren
o Voor naasten minder stress en angst
 Kernelementen
o leg aan de patiënt uit wat de inhoud, de voordelen en beperkingen zijn van VZP
o ga na in welke mate de patiënt bereid is om deel te nemen aan VZP
o bespreek de doelen voor toekomstige zorg
o informeer de patiënt over de mogelijkheid om doelen en voorkeuren vast te leggen in een
wilsverklaring
o bespreek dat de uitgesproken en vastgelegde doelen altijd kunnen worden herzien


WAT IS EEN GOED MOMENT OM TE PRATEN OVER LEVENSEINDE?

 Sleutelmomenten kunnen aanleiding zijn om een VZP-gesprek

1

,  Voorkeur bij chronisch zieke patiënt zich in een stabiele gezondheidstoestand bevindt
 situaties
o Op vraag van patiënt, familie of zorgverlener
o alle situaties die kunnen leiden tot wilsonbekwaamheid
o Aanleiding van het stellen van ernstige diagnose
o na opname in woonzorgcentrum
o Naar aanleiding van een acute achteruitgang van een chronische ziekte
o aanleiding van ziekenhuisopnames
o bij start van palliatieve zorg
 triggers nabij het levenseinde meemaken


VZP IS GEEN EENMALIG GEBEUREN, MAAR EEN CONTINU PROCES VAN DIALOOG EN
REFLECTIE

 patiënt ( waat wat hij/zij belangrijk vindt, wat hij wil)  maakt samen met arts geïnformeerde keuzes
voor nu of in de toekomst
 arts/ team ( wetenschappelijk expert in ziekte)  bakent medische mogelijkheden af  maakt samen
met patiënt geïnformeerde keuze voor nu of in de toekomst
 patiënt bereid om deel te nemen
o kan de patiënt met bedreiging van de dood omgaan
 Ja: ik mag vertrekken, mijn valies staat klaar  plannen
 Nee: ik ben daar niet met bezig, ik zal daar over nadenken  niet plannen
o Heeft de patiënt het gevoel dat zorg rond het plannen van het levenseinde hem toekomt?
 Ja: ik ben de baas, ik beslis  plannen
 Nee: mijn kinderen zullen dit wel voor mij beslissen  niet plannen
o Beweegredenen om (niet) te plannen
 Controle, schrikbeelden, weinig vertrouwen, slechte ervaringen  plannen
 Vertrouwen, goede ervaringen  niet plannen


WIE NEEMT HET INITIATIEF VOOR DIT GESPREK

 Alle zorgverleners als team
 Veel patiënten een initiatief van hun arts verwachten, terwijl veel artsen net van de patiënt de eerste
stap verwachten
 Het belevingsgericht gesprek/ eerste gesprek
o Leren kennen van persoon
o Oprechte nieuwsgierigheid
o Vertrouwensrelatie opbouwen
o Luisteren, samenvatten en doorvragen
o Wat leeft er in het hoofd van de patiënt
o Hoe voeren we gesprekken
 Rustig moment en omgeving
 Luisteren met respectvolle en open houding
 Dichtbij beleving, angsten en verwachtingen van patiënt
 Informeren over te verwachten prognose, therapeutische mogelijkheden
 Belang, mogelijkheden en beperkingen
 Rechten en ook waar patiënt geen recht op heeft
 Evalueren van de toekomstverwachting


2

, o Stilstaan bij hoe de patiënt het ziekteverloop inschat en bij aankijkt tegen het eventueel
ontstaan van afhankelijkheid
o Waaraan denk je, Welke type lijden denk je?
o Welke vragen
 Waar bent u bang voor?
 Wat is voor u en uw naasten belangrijk?
 Welke beelden heb je bij een verdere achteruitgang?
 Wat is voor jou kwaliteit van zorg?
 Kan je eens samenvatten wat dokters over ziekte verteld hebben?
 Hoe ga je om met ziek zijn of ouder worden?
 Idenitficeren van doelen laatste levensperiode
o = spreken over de resterende levensdoelen
o Waar hoopt u nog op?
o Wat wil je nog graag realiseren?
o Welke plannen heb je nog?
 Registratie van VZP/ documenten
o Toekomstige zorg en medisceh interventeis worden in documenten opgenomen
o Aantal zorgkeuzes vast te leggen waarin niet langer wilsbekwaam is
o Vroegtijdige zorgplanning werd oorspronkelijk eerder beperkt tot het invullen van
wilsverklaringen
o Wilsverklaring het resultaat moet zijn van een proces
o Verschillende gesprekken noodzakelijk
o Wilsverklaring inzake euthanasie
 Alleen bij comateuze patiënten
 In aanwezigheid van 2 meerderjarige getuigen op papier worden gezet
 Min 1 van die getuigen mag geen erfgenaam zijn
 Levenslang geldig
 Arts kan dit weigeren
 Rekening houden met voorafgaande wilsverklaring
 Patiënt lijdt aan een ernstige ongeneeslijke, door ongeval of ziekte
veroorzaakte aandoening
 Niet meer bij bewustzijn
 Toestand onomkeerbaar
 Vorm is wettelijk vastgelegd
o Negatieve wilsverklaring
 De wet op de patiëntenrechten voorziet in het fundamenteel recht van iedere
patiënt dat hij/zij toestemming moet geven voor welke behandeling dan ook -
genezend, levensreddend, levensverlengend, palliatief
 Patiënt noteert zijn wensen + schrijft een vertegenwoordiger neer en beiden
ondertekenen
 Chronische aandoeningen  effect van een behandeling op de resterende
levenskwaliteit van de patiënt
 Goed informeren en overleggen
 Voorafgaande negatieve wilsverklaring
 Welke onderzoeken men niet meer wenst wanneer iemand het zelf niet
meer kan vragen
 Weigeren van reanimatie, TPN
 Negatief  afwijzen van behandelingen en onderzoeken
 Artsen zijn wettelijk verplicht dit te respecteren


3