Samenvatting Nederlandse literatuurgeschiedenis

Hoofdstuk 1 500-1500



Bestuur

- Na de val van West-Romeinse rijk werden de Franken het machtigste
- Frankische rijk in de tijd van Karel de Grote
- Feodale stelsel (leenstelsel)
 Leenheer (koning) leent delen van zijn rijk aan vazallen (leenmannen)
 Bestuurde het gebied op de naam van de koning en mochten opbrengst houden
 Ze beloofde de koning trouw te blijven
- Frankische rijk was een verzameling van onafhankelijke staten (door de leenmannen)
- Frankische rijk uiteen in twee delen koninkrijk Frankrijk en Duitse rijk
- Nederland en België bestonden uit graafschappen en hertogdommen

Cultuur

Vroege middeleeuwen (500-1000)

- Dankzij kerk bleef veel van de Romeinse cultuur over
- Bekering naar Christendom
- Priesters hadden onderwijs in handen alleen zij konden lezen en schrijven
- Middeleeuwse cultuur is Theocentrisch (god staat centraal)
- Eerste stand: geestelijke macht (priester)
- Tweede stand: wereldlijke macht (van adel)
 Middeleeuwse beschaving heeft een ridderlijk karakter
 Onderwijs, kunst en wetgeving (alles) was gericht op adel of de kerk

Hoge middeleeuwen (1000-1300)

- Ontstaan eerste steden
- Derde stand: burgerij hield zich bezig met handel en nijverheid
- Gotische kathedralen
- Eerste universiteiten
- Begin literatuurgeschiedenis

Late middeleeuwen (1300-1500)

- Burgerij steeds machtiger
- Burgerlijke kenmerken
- Arbeiders en boeren maakten geen deel uit van de standen en stonden buiten de wereld

Literstuur

- Tot einde 11e eeuw alleen Latijn (taal van de priesters)
- Daarna volkstalen (mondeling overgeleverd)
- Begin West-Europese literatuur 1100 toen werden de volkstalen ook op papier geschreven
- Literatuur 12e en 13e eeuw Ridderlijk theocentrisch
 Ridderroman
 Heiligleven
- Einde 13e eeuw didactisch literatuur
 Niet alleen gericht op adel maar ook burgerij in stad

, - Middeleeuwse letterkunde was om naar te luisteren niet lezen
- Schrijvers/componisten= troubadours
- Hun teksten werden rondgebracht door jongleurs/minstrelen
- Rijmende poëzie
- Weinig boeken overschrijven moet met de hand
 Werd door monniken gedaan
 Handschrift/ codex
 Versiert met miniaturen
 Geschreven op perkament
 Initialen (beginletters)
- Boekdrukkunst 1450
- Men kon zelf lezen en schrijven
- Boeken uit 1450-1500= wiegendrukken/incunabelen
 Deze leken op handgeschreven boeken
- Poëzie werd overbodig – proza
- Schrijvers begonnen naam te vermelden
- Middeleeuwse teksten waren voor iedereen niet alleen voor de geestelijke
- Gemeenschapskunst

Taal

- er was geen eenheidstaal
- iedere schrijven schreef in zijn eigen dialect
- Diets= verschillende dialecten die toen gebruikt werden

Ridderroman

- Ridderroman= een rijmend verhaal dat zich afspeelt in adellijke kringen
- Ontstaan Noord-Frankrijk
- Roelantslied werd vertaald uit La chanson de Roland met bewerking van Karel ende Elegast
 Veroveringstocht van Karel de Grote in Spanje
 Zijn leger (geleid door Roeland) aangevallen
 Roeland blaast op hoorn om Karel te waarschuwen
 Roeland dood
- Karel ende Elegast
 Karel de Grote wordt gewekt door een stem gestuurd door God
 Hij moet stelen
 In zijn nachtelijke toch ontmoet hij zijn leenman Elegast
 Samen gaan ze naar het huis van zijn zwager die de koning wil doden (ze gaan stelen)
 Hofdag (soort rechtszaak) komt er een tweevecht (eggeric en elegast)waarbij God de
leugenaar laat verliezen
 Eggeric verliest (zwager)
- Karelromans/ Frankische romans= gaan over Karel de Grote
 Onderwerpen zijn:
o Feodale (on)trouw
o Oorlog
o Kracht en moed