Samenvatting Feniks VWO de Verenigde Staten: ideaal en werkelijkheid, ISBN: 9789006464993 Geschiedenis

De Verenigde Staten: ideaal en werkelijkheid

Koloniën en het moederland
 Engelsen stichten dertien koloniën in Oostkust van Noord-Amerika
 Welvarend door tabak, rijst, graan, scheepsbouw, handel, scheepsvaart
 Macht id kolonie bij de koninklijke gouverneur, maar het welvarende deel vd bevolking kreeg
inspraak via het parlement kiesrecht voor de bezittende klasse
 Frankrijk was onder Lodewijk XIV uitgegroeid tot een absolute monarchie
o Macht van adel, geestelijkheid en burgerij verenigd in de Staten Generaal was gering
o “De staat, dat ben ik”, droit divin = goddelijke recht dus kan niet afgezet worden
 Engelse koningen probeerden het absolutisme te grondvesten
 Glorious Revolution 1688: koning Jacobus II werd afgezet en vervangen door dochter Mary
en stadhouder Willem III (was wel protestants)
 Hierna volgde de Bill of Rights in 1689: koningschap werd ingeperkt en fundamentele
rechten van het parlement en burgers werden vastgelegd
 Volgens John Locke mag de koning afgezet worden als vorst de rechten van ’t volk niet
beschermd/garandeert  vorst krijgt macht van onder
 Amerikaanse kolonisten zagen Loch als inspiratie met zijn 3 natuurrechten: life, liberty and
property  woorden Amerikaanse Revolutie
 Boston Tea Party 1773: gooiden thee in de haven  reactie: Intolerable Acts: maatregelen
v/d Engelse overheid (haven v. Boston geblokkeerd) reactie: Continentale Congres:
bijeenkomst v/d afgevaardigden van de dertien Amerikaanse koloniën die zich in 1776
onafhankelijk verklaarde
 Aanleiding van Onafhankelijkheidsoorlog: economisch probleem (kolonie leverde te weinig
op dus veel belastingen), politiek achtergrond “No taxation without representation” en
geïnspireerd op Engelse principes en verlichte denkbeelden was het Engelse koningsbeleid
verstikkend
 Thomas Jefferson schrijver onafhankelijkheidsverklaring, verlicht denker deïst = God als
horlogemaker, voor gelijkheid



Verloop oorlog
 Engeland had een sterke marine en goed getraind beroepsleger
 Een minderheid sloot zich direct aan bij onafhankelijkheidsstrijd, velen wachten af
o Economische overwegingen: deze mensen waren niet echt afhankelijk v/d Engelsen
 Continentale leger zonder goede organisatie en financiering won de oorlog mede door het
doorzettingsvermogen en dat de Fransen in 1778 partij kozen voor de opstandelingen
 1782 het Britse Parlement staakt vijandelijkheden en in 1783 overwinning vastgelegd in de
Vrede van Parijs
 Gemeenschappelijke mentaliteit groeide: afkeur aristocratie en ongelijkheid tussen standen
was iets Engels
 1777 Artikelen van Confederatie: eerste grondwet VS
 Drie problemen: wie horen bij het volk, gebrek aan eenheid en de staatsvorm

Wie zijn het volk?
 Volkssoevereiniteit: regering wordt door volk gekozen en afgezet
 1830 algemene mannenkiesrecht voor witten
 Zwarten niet als volwaardig burger gezien en indianenstammen buiten samenleving geplaats

, Een sterke natie?
 Verschil dorps- stadgemeenschap
 Moest nationaal besef komen: nationale vlag, Onafhankelijkheidsdag als feestdag
 Nationalisme:
 Revolutie van 1776 en de Franse Revoluties van 1789 beïnvloedde elkaar = Atlantische
Revolutie
 Volgens revolutionairen was het een eer om het vaderland te verdedigen leger vrijwillig
i.p.v. huurleger

Een sterke staat?
 Wantrouwen voor een sterke staat hadden net de koning de deur uit gedaan
 In 1777 werd gekozen voor een confederatie: 13 staten waren soeverein, op centraal niveau
werd weinig geregeld: telkens moesten staten overleggen, nieuwe afspraken maken en er
was geldgebrek confederale model te zwak en onwerkbaar
o Articles of Confederation werkte niet
 o.l.v. Washington kwamen afgevaardigden van 13 staten kwamen bijeen (55 man)
compromissen sluiten, dit resulteerde in de grondwet 1787

Hoofdpunten grondwet
 Federale opbouw
o Staten beslissen zelf over onderwijs, politiek, rechtspraak en aanleg v. wegen
o Federale regering: buitenlandse politiek, landsverdediging, posterijen, één nationale
munteenheid
 Stelsel van checks en balances: trias politica
o Uitvoerende macht president
o Rechtelijke macht Hoog Gerechtshof
o Wetgevende macht Congres = senaat en huis van afgevaardigden
 Samenstelling van het Congres
o Senaat: elke staat heeft 2 afgevaardigden
o Huis van Afgevaardigden in overeenstemming met grootte van de staat
 Conflict over slavernij werd uit de weg gegaan  Noorden langzaam afgeschaft Zuiden niet


 Washington wilde net als andere leiders v/d Amerikaanse Revolutie dat op den duur slavernij
langzaam en zeker worden afgeschaft  revolutie dan pas voltooid
 De katoenteelt op de arbeidsintensieve plantages ging goed  steeds meer slaven
 Spanning tussen het vrije industrialiserende noorden en het onvrije agrarische zuiden
 In 1861 maakte 11 zuidelijke staten zich los van de unie (om slavernij veilig te stellen) dit was
aanleiding voor de Burgeroorlog
 Zuidelijke staten hebben binnen de federale staat steeds de vrijheid opgeëist om aan de
zwarte inwoners hun vrijheid te ontnemen
 Na afschaffing v/d slavernij volgde een periode van rassenscheiding en discriminatie  in
1964/’65 einde aan speelruimte v/d zuidelijke staten
 In de grondwet 2 merkwaardige compromissen
o Zuidelijke staten kregen nog 20 jaar de tijd voor slavenhandel daarna verboden 
zuidelijke slaveneigenaars konden nog genoeg slaven komen en noordelingen in
principe wat gedaan