Hoofdstuk 11: Regeling interne milieu
11.1 Het interne milieu
Regelsystemen:
o Constant houden van de hoeveelheid testosteron in het bloed
o Constant houden van de hoeveelheid glucose in het bloed
o Constant houden van de hoeveelheid rode bloedcellen in het bloed
Een regelkring voorkomt grote afwijkingen: de
waarde blijft tussen de onder- en bovengrens. Er is
sprake van een homeostase(= constant intern
milieu), het in stand houden van een dynamisch
evenwicht.
Vb; - Temperatuur
- O2 en CO2 gehalte van het bloed
- Osmotische waarde van het bloed
- Glucose concentratie/ pH van het bloed
Regelkringen bestaan uit receptoren en effectoren
die samen een waarde rond de ingestelde norm
proberen te houden.
Voorbeeld; Receptor is een temperatuurzintuig. Het
meet de lichaamstemperatuur. Wijkt de gemeten
waarde af van de ingestelde norm, dan stuurt het
regelcentrum informatie naar effectoren
(zweetkliertjes bijvoorbeeld) die afwijkingen van de
norm in het interne milieu corrigeren.
Terugkoppeling= een afwijking van de norm zet een
proces in gang dat invloed heeft op die afwijking.
,Kerntemperatuur, de temperatuur in het centrale deel van je lichaam (hier liggen de vitale organen:
Hersenen, hart, longen, nieren), varieert een heel klein beetje en is niet gelijk voor iedereen, 36,8 ±
0,5 °C (o.a. afhankelijk van schildklierhormoon) (Binas 89A, afleiden uit werking
schildklierhormoon)
Deze temperatuur draagt bij aan een goede werking van de processen in de diepliggende vitale
organen. Dit is de optimale temperatuur voor enzymreacties. Een lagere temperatuur zorgt voor een
tragere reactiesnelheid en een hogere temperatuur beschadigt eiwitten waardoor ze niet meer
werken.
De hypothalamus bevat receptoren die aan de hand van de bloedtemperatuur de kerntemperatuur
registreren (BINAS 87B, 88C1). De hypothalamus bevat ook de norm en het regelcentrum van de
kerntemperatuur.
De temperatuur in de buitenste lagen van het lichaam, de schiltemperatuur, varieert met de
temperatuur van de omgeving. De receptoren voor de schiltemperatuur liggen in de huid en de
skeletspieren, het zijn aparte koude- en warmtereceptoren. Bij de regeling van de schiltemperatuur
zijn meerdere hersencentra betrokken die van invloed zijn op de warmteproductie in de kern (BINAS
88C1)
Meestal is de schiltemperatuur lager dan de kerntemperatuur.
Koorts De norm voor lichaamstemp wordt door hypothalamus verhoogd --> effectoren gaan aan
de slag alsof er onderkoeling dreigt. Een hogere lichaamstemperatuur stimuleert de productie en de
afgifte van afweerstoffen. Het lichaam kan zo de infectie sneller en beter bestrijden. Een verhoging
van de norm voor de kerntemperatuur vindt plaats onder invloed van Cytokine (geprod. Door witte
bloedcellen bij ontstekingen (BINAS 84L2)) zodra de infectie afdoende is bestreden, gaat de norm van
de kerntemperatuur terug naar 37 graden Celsius, maar de kerntemperatuur blijft nog een tijde iets
hoger. Het temperatuurcentrum regelt deze afkoeling.
Let op: je spreekt pas van een infectie als het aantal bacteriën dusdanig groot geworden is, dat er
lichamelijk iets merkbaar is. Een ontsteking is de reactie van je lichaam op beschadiging
Nut van koorts:
- Een bescherming tegen ziekteverwekkers,
- Bij een hogere lichaamstemperatuur is het stofwisselingsniveau iets hoger er kan een sneller
herstel optreden van aangetaste cellen of weefsels
- Koorts versnelt hartritme en bloedsomloop cellen van het immuunsysteem kunnen sneller
aangevoerd worden.
, - Koorts is dus een natuurlijk beschermingsmechanisme. Heel hoge koorts kan echter schade
veroorzaken Als de lichaamstemperatuur boven de 42 °C stijgt, leidt deze tot de dood omdat
sommige enzymen dan niet meer werken.
De huid speelt een rol bij de
temperatuur regulatie:
- wel/niet zweten
- wel/niet haren overeind
(niet functioneel meer)
- verwijding/vernauwing
bloedvaten van de huid
De samenstelling van het bloed, de weefselvloeistof, lymfe en cytoplasma, het interne milieu, mag
ook niet te veel variëren, ook al verandert je omgeving wel sterk. Het regelcentrum voor de
samenstelling van het interne milieu bevindt zich ook in de hypothalamus. Elke regelkring heeft voor
een waarde van het interne milieu een eigen norm.
Transpireren verlies water met opgeloste zouten. Nieren scheiden als gevolg daarvan minder
water uit (waterverlies voorkomen). De verandering van het interne milieu blijft zo beperkt. De
urineproductie gaat pas weer omhoog als je gedronken hebt.
Sporten spieren gebruiken O2 en glucose en geven CO2 af aan het bloed. Deze aanslag op het
interne milieu vraagt om maatregelen, want anders dalen de bloedsuikerspiegel, pH en O2-gehalte
van het interne milieu tot gevaarlijke waarden. Regencentra in de hersenen zorgen hiervoor samen
met het hormoonstelsel. -> hart gaat sneller kloppen, ademhalingsfrequentie gaat omhoog. -> extra
O2 aanvoer en CO2 afgifte.
sporten kost veel glucose. Lever zet onder invloed van het hormoon glucagon, glycogeen om in
glucose en geeft dit aan het bloed. Ze blijft de bloedsuikerspiegel hoog genoeg. Zodra de voorraad
glycogeen opraakt, gebruikt het lichaam de vetreserves. Vet dient als een bron voor het maken van
nieuwe glucose en voorkomt zo een te laag glucosegehalte in het bloed en in spiercellen:
Gluconeognese =het maken van nieuwe glucose uit aminozuren en vetten
spieren hebben Ca2+ nodig om goed te kunnen werken. Bij een Ca2+ tekort regelt het
parathormoon afgifte van Ca2+ uit je skelet naar het bloed toe en verminderen ze de calciumopslag
in je botten. De darmen nemen extra Ca2+ op uit het voedsel en de calciumuitscheiding door de
nieren daalt. Zodra de normwaarde van Ca2+ weer bereikt is, treedt door negatieve terugkoppeling
afname van de getroffen maatregelen op: het interne milieu is weer in evenwicht.
11.1 Het interne milieu
Regelsystemen:
o Constant houden van de hoeveelheid testosteron in het bloed
o Constant houden van de hoeveelheid glucose in het bloed
o Constant houden van de hoeveelheid rode bloedcellen in het bloed
Een regelkring voorkomt grote afwijkingen: de
waarde blijft tussen de onder- en bovengrens. Er is
sprake van een homeostase(= constant intern
milieu), het in stand houden van een dynamisch
evenwicht.
Vb; - Temperatuur
- O2 en CO2 gehalte van het bloed
- Osmotische waarde van het bloed
- Glucose concentratie/ pH van het bloed
Regelkringen bestaan uit receptoren en effectoren
die samen een waarde rond de ingestelde norm
proberen te houden.
Voorbeeld; Receptor is een temperatuurzintuig. Het
meet de lichaamstemperatuur. Wijkt de gemeten
waarde af van de ingestelde norm, dan stuurt het
regelcentrum informatie naar effectoren
(zweetkliertjes bijvoorbeeld) die afwijkingen van de
norm in het interne milieu corrigeren.
Terugkoppeling= een afwijking van de norm zet een
proces in gang dat invloed heeft op die afwijking.
,Kerntemperatuur, de temperatuur in het centrale deel van je lichaam (hier liggen de vitale organen:
Hersenen, hart, longen, nieren), varieert een heel klein beetje en is niet gelijk voor iedereen, 36,8 ±
0,5 °C (o.a. afhankelijk van schildklierhormoon) (Binas 89A, afleiden uit werking
schildklierhormoon)
Deze temperatuur draagt bij aan een goede werking van de processen in de diepliggende vitale
organen. Dit is de optimale temperatuur voor enzymreacties. Een lagere temperatuur zorgt voor een
tragere reactiesnelheid en een hogere temperatuur beschadigt eiwitten waardoor ze niet meer
werken.
De hypothalamus bevat receptoren die aan de hand van de bloedtemperatuur de kerntemperatuur
registreren (BINAS 87B, 88C1). De hypothalamus bevat ook de norm en het regelcentrum van de
kerntemperatuur.
De temperatuur in de buitenste lagen van het lichaam, de schiltemperatuur, varieert met de
temperatuur van de omgeving. De receptoren voor de schiltemperatuur liggen in de huid en de
skeletspieren, het zijn aparte koude- en warmtereceptoren. Bij de regeling van de schiltemperatuur
zijn meerdere hersencentra betrokken die van invloed zijn op de warmteproductie in de kern (BINAS
88C1)
Meestal is de schiltemperatuur lager dan de kerntemperatuur.
Koorts De norm voor lichaamstemp wordt door hypothalamus verhoogd --> effectoren gaan aan
de slag alsof er onderkoeling dreigt. Een hogere lichaamstemperatuur stimuleert de productie en de
afgifte van afweerstoffen. Het lichaam kan zo de infectie sneller en beter bestrijden. Een verhoging
van de norm voor de kerntemperatuur vindt plaats onder invloed van Cytokine (geprod. Door witte
bloedcellen bij ontstekingen (BINAS 84L2)) zodra de infectie afdoende is bestreden, gaat de norm van
de kerntemperatuur terug naar 37 graden Celsius, maar de kerntemperatuur blijft nog een tijde iets
hoger. Het temperatuurcentrum regelt deze afkoeling.
Let op: je spreekt pas van een infectie als het aantal bacteriën dusdanig groot geworden is, dat er
lichamelijk iets merkbaar is. Een ontsteking is de reactie van je lichaam op beschadiging
Nut van koorts:
- Een bescherming tegen ziekteverwekkers,
- Bij een hogere lichaamstemperatuur is het stofwisselingsniveau iets hoger er kan een sneller
herstel optreden van aangetaste cellen of weefsels
- Koorts versnelt hartritme en bloedsomloop cellen van het immuunsysteem kunnen sneller
aangevoerd worden.
, - Koorts is dus een natuurlijk beschermingsmechanisme. Heel hoge koorts kan echter schade
veroorzaken Als de lichaamstemperatuur boven de 42 °C stijgt, leidt deze tot de dood omdat
sommige enzymen dan niet meer werken.
De huid speelt een rol bij de
temperatuur regulatie:
- wel/niet zweten
- wel/niet haren overeind
(niet functioneel meer)
- verwijding/vernauwing
bloedvaten van de huid
De samenstelling van het bloed, de weefselvloeistof, lymfe en cytoplasma, het interne milieu, mag
ook niet te veel variëren, ook al verandert je omgeving wel sterk. Het regelcentrum voor de
samenstelling van het interne milieu bevindt zich ook in de hypothalamus. Elke regelkring heeft voor
een waarde van het interne milieu een eigen norm.
Transpireren verlies water met opgeloste zouten. Nieren scheiden als gevolg daarvan minder
water uit (waterverlies voorkomen). De verandering van het interne milieu blijft zo beperkt. De
urineproductie gaat pas weer omhoog als je gedronken hebt.
Sporten spieren gebruiken O2 en glucose en geven CO2 af aan het bloed. Deze aanslag op het
interne milieu vraagt om maatregelen, want anders dalen de bloedsuikerspiegel, pH en O2-gehalte
van het interne milieu tot gevaarlijke waarden. Regencentra in de hersenen zorgen hiervoor samen
met het hormoonstelsel. -> hart gaat sneller kloppen, ademhalingsfrequentie gaat omhoog. -> extra
O2 aanvoer en CO2 afgifte.
sporten kost veel glucose. Lever zet onder invloed van het hormoon glucagon, glycogeen om in
glucose en geeft dit aan het bloed. Ze blijft de bloedsuikerspiegel hoog genoeg. Zodra de voorraad
glycogeen opraakt, gebruikt het lichaam de vetreserves. Vet dient als een bron voor het maken van
nieuwe glucose en voorkomt zo een te laag glucosegehalte in het bloed en in spiercellen:
Gluconeognese =het maken van nieuwe glucose uit aminozuren en vetten
spieren hebben Ca2+ nodig om goed te kunnen werken. Bij een Ca2+ tekort regelt het
parathormoon afgifte van Ca2+ uit je skelet naar het bloed toe en verminderen ze de calciumopslag
in je botten. De darmen nemen extra Ca2+ op uit het voedsel en de calciumuitscheiding door de
nieren daalt. Zodra de normwaarde van Ca2+ weer bereikt is, treedt door negatieve terugkoppeling
afname van de getroffen maatregelen op: het interne milieu is weer in evenwicht.
