Probleem 5
1. Wat is een democratie?
Een democratie is het ideaal van maximale invloed en participatie van de burgers
op en in het bestuur.
Directe democratie = directe deelname van alle burgers aan de politieke
besluitvorming (Grieken).
Indirecte/vertegenwoordigende democratie (parlementair stelsel)= door
middel van volksvertegenwoordigingen, samengesteld door verkiezingen.
Democratiebegrip (=containerbegrip)
Minimumeisen democratie
a. Iedereen heeft recht om via vrije en geheime verkiezingen invloed
uit te oefenen op de vertegenwoordigers (Actief kiesrecht)
b. Iedereen heeft recht om zelf te worden gekozen in die
vertegenwoordiging (Passief kiesrecht)
Kiesrecht vormt een staatsrechtelijke basis van de democratie.
Garandeert dat elke Nederlandse burger in beginsel meebeslist wie in
de volksvertegenwoordiging mogen plaatsnemen
c. Iedereen heeft recht om naar politieke machtsvorming te streven
d. Iedereen heeft politieke grondrechten (vrijheid van vereniging en
meningsuiting)
Kiesrecht geeft het recht om deel te nemen aan de democratie maar
maakt dit voor het individu lastig om er effectief gebruik van te maken.
Het recht van politieke machtsvorming wordt beschermd via politieke
grondrechten. Deze rechten zorgen voor een open politiek debat en de
mogelijkheid om nieuwe partijen te vormen. (In Nederland is de vraag
om een verbod op een politieke partij in het verleden wel opgeworpen,
in relatie tot partijen waarvan het pogramma in strijd werd geacht met
de uitgangspunten van ons democratische bestel)
e. Vertegenwoordigende colleges hebben invloed op de politieke
besluitvorming
f. Er is een openbaarheid van besluitvorming en besluiten
De kern van een parlementair stelsel is de ministeriele
verantwoordelijkheid, dit is de regel dat de minister politiek
verantwoordelijk is voor wat onder zijn beleid valt. (art. 42 lid 2 Gw).
Vertrouwensbeginsel: minister heeft het vertrouwen van het parlement
tot het tegendeel is gebleken (positief). Maar wanneer het vertrouwen
in hem is opgezegd (negatief), hoort hij zelf op te stappen.
g. In politieke besluitvorming geldt de meerderheidsregel
h. De rechten van minderheden worden gerespecteerd
Functionele eis: de meerderheid schendt de rechten van de minderheid
niet. Minderheden dienen ook in de politieke besluitvorming te worden
betrokken en moeten kunnen uitgroeien tot meerderheden. Het is ook
1. Wat is een democratie?
Een democratie is het ideaal van maximale invloed en participatie van de burgers
op en in het bestuur.
Directe democratie = directe deelname van alle burgers aan de politieke
besluitvorming (Grieken).
Indirecte/vertegenwoordigende democratie (parlementair stelsel)= door
middel van volksvertegenwoordigingen, samengesteld door verkiezingen.
Democratiebegrip (=containerbegrip)
Minimumeisen democratie
a. Iedereen heeft recht om via vrije en geheime verkiezingen invloed
uit te oefenen op de vertegenwoordigers (Actief kiesrecht)
b. Iedereen heeft recht om zelf te worden gekozen in die
vertegenwoordiging (Passief kiesrecht)
Kiesrecht vormt een staatsrechtelijke basis van de democratie.
Garandeert dat elke Nederlandse burger in beginsel meebeslist wie in
de volksvertegenwoordiging mogen plaatsnemen
c. Iedereen heeft recht om naar politieke machtsvorming te streven
d. Iedereen heeft politieke grondrechten (vrijheid van vereniging en
meningsuiting)
Kiesrecht geeft het recht om deel te nemen aan de democratie maar
maakt dit voor het individu lastig om er effectief gebruik van te maken.
Het recht van politieke machtsvorming wordt beschermd via politieke
grondrechten. Deze rechten zorgen voor een open politiek debat en de
mogelijkheid om nieuwe partijen te vormen. (In Nederland is de vraag
om een verbod op een politieke partij in het verleden wel opgeworpen,
in relatie tot partijen waarvan het pogramma in strijd werd geacht met
de uitgangspunten van ons democratische bestel)
e. Vertegenwoordigende colleges hebben invloed op de politieke
besluitvorming
f. Er is een openbaarheid van besluitvorming en besluiten
De kern van een parlementair stelsel is de ministeriele
verantwoordelijkheid, dit is de regel dat de minister politiek
verantwoordelijk is voor wat onder zijn beleid valt. (art. 42 lid 2 Gw).
Vertrouwensbeginsel: minister heeft het vertrouwen van het parlement
tot het tegendeel is gebleken (positief). Maar wanneer het vertrouwen
in hem is opgezegd (negatief), hoort hij zelf op te stappen.
g. In politieke besluitvorming geldt de meerderheidsregel
h. De rechten van minderheden worden gerespecteerd
Functionele eis: de meerderheid schendt de rechten van de minderheid
niet. Minderheden dienen ook in de politieke besluitvorming te worden
betrokken en moeten kunnen uitgroeien tot meerderheden. Het is ook
