Probleem 4
Bronnen:
- W.H.M. Reehuis, Zwaartepunten van het vermogensrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2020,
H19.4 t/m 19.10.1, 19.11.1 en H23.1 t/m 23.4
- Hijma en M.M. Olthof, Compendium Nederlands vermogensrecht, Deventer: Wolters Kluwer
2020, nr. 363-365, 366, 368-385, 389-391, 392, 395-396, 397-400, 401-404
- HR 22 oktober 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO9494, AA 2005/4, p. 261 e.v., m.nt. T. Hartlief
(Endlich/Bouwmachines)
1. Wanneer is iemand aansprakelijk voor schade wegens het niet goed nakomen van
een overeenkomst?
Soorten schadevergoeding:
- Aanvullende schadevergoeding = naast nakoming, vervangende schadevergoeding
o Vertragingsschade = schade die de crediteur lijdt doordat de prestatie uitblijft
o Gevolgschade = schade die de crediteur ten gevolge van een ondeugdelijke prestatie
in zijn overige vermogen
- Vervangende schadevergoeding = een verbintenis tot betaling van de waarde van de
prestatie vervangt de primaire verbintenis.
Vereisten voor schadevergoeding (6:74 lid 1)
1. Tekortkoming in de nakoming van de verbintenis
a. De verbintenis is opeisbaar (= tekortschieten)
b. De prestatie blijft uit of geschiedt ondeugdelijk, dit moet worden bewezen volgens
art. 150 Rv.
i. Resultaatsverbintenissen = er is al sprake van tekortkoming wanneer een
bepaald resultaat niet wordt bereikt. Dit is makkelijker te bewijzen.
ii. Inspanningsverbintenissen = er is al sprake van tekortkoming wanneer
iemand zich niet genoeg inspant. Dit is moeilijker te bewijzen.
c. Het uitblijven van de prestatie mag niet worden gerechtvaardigd door een
opschortingsbevoegdheid.
d. In gevallen waarin 6:74 lid 2 voor schadevergoeding verzuim eist, is pas sprake van
tekortkoming vanaf het moment waarop dat verzuim is ingetreden.
i. Wanneer een nakoming niet blijvend onmogelijk is moet de debiteur, via een
ingebrekestelling, in verzuim zijn. Van verzuim is sprake wanneer niet wordt
nagekomen binnen de in de ingebrekestelling genoemde termijn en dit
toerekenbaar is (6:81-6:83). Onder niet blijvend onmogelijke nakoming
vallen een niet tijdige nakoming en een herstelbare ondeugdelijke nakoming.
ii. Wanneer nakoming wel blijvend onmogelijk is, is er direct sprake van
tekortkoming. Onder een blijvend onmogelijke nakoming vallen
onherstelbare niet-nakomingen en onontkoombare niet-nakoming.
iii. Wat er in een spoedeisende situatie wordt verstaan onder een
ingebrekestelling en dus het verzuim wordt besproken in het
Endlich/Bouwmachines-arrest.
, Endlich/Bouwmachines-arrest
Feiten
Bouwmachines heeft zich jegens Endlich verplicht tijdens de drie verschillende fasen van schilderwerk
deugdelijke steigers aan Endlich ter beschikking te stellen. Endlich heeft de overeenkomst met betrekking tot
de laatste fase laten ontbinden (buitengerechtelijk) en steigers door een ander bedrijf laten plaatsen, omdat
de steigers tijdens de eerste twee fasen allerlei gebrek vertoonde die acuut ingrijpen vergeden, terwijl
Bouwmachines niet bereikbaar was of laks reageerde. Endlich verzoekt dat de buitengerechtelijke ontbinding
voor recht wordt verklaard en schadevergoeding. Bouwmachines vordert betaling van de huurprijs van de
steigers voor de laatste fase.
Rechtsvraag
Heeft Endlich Bouwmachines ingebrekegesteld?
Overweging
Een ingebrekestelling heeft niet de functie om 'het verzuim vast te stellen', maar om de schuldenaar nog een
laatste termijn voor nakoming te geven en aldus nader te bepalen tot welk tijdstip nakoming nog mogelijk is.
Wanneer er sprake is van spoed moet de schuldenaar alsnog in de gelegenheid worden gesteld de
tekortkoming te herstellen. Wanneer de schuldenaar niet meewerkt, brengen de maatstaven van
redelijkheid en billijkheid mee dat verzuim intreedt zonder dat een ingebrekestelling heeft plaatsgevonden.
De schuldeiser kan dan dus volgens art. 6:71 lid 1 de schade opeisen. Schuldeiser hoeft door de spoed geen
schriftelijke mededeling te versturen.
Gevolgen verzuim
Risico-omslag ten nadele van de debiteur (6:84)
Verplichting tot vergoeding van vertragingsschade (6:85)
Omzetting van de verbintenis in een verbintenis tot schadevergoeding (6:87)
Ontbinding van een wederkerige overeenkomst (6:265)
Einde van het verzuim
De debiteur komt alsnog na
Het intreden van schuldeisersverzuim (6:61), wanneer een schuldeiser een
correct aanbod tot nakoming weigert
Verval van de verbintenis
Omzetting in een verbintenis tot vervangende schadevergoeding
Ontbinding van een wederkerige overeenkomst
Vernietiging van een rechtshandeling
Nakoming wordt alsnog blijvend onmogelijk
2. Toerekenbaarheid van de tekortkoming aan de debiteur
- Wanprestatie = de tekortkoming is toerekenbaar
- Overmacht = de tekortkoming is niet toerekenbaar
De tekortkoming moet door de crediteur worden bewezen, de debiteur moet bewijzen dat
hij niet toerekenbaar is. De tekortkoming wordt de debiteur toegerekend, als:
1. Zij te wijten is aan zijn schuld
De tekortkoming is aan de schuld van de debiteur te wijten, indien hij niet voldoende
heeft gedaan om de tekortkoming te voorkomen.
2. Zij voor het risico van de debiteur komt
De debiteur kan ondanks het ontbreken van schuld geen beroep doen op overmacht,
indien de tekortkoming voor zijn rekening komen:
o Krachtens de wet
Bronnen:
- W.H.M. Reehuis, Zwaartepunten van het vermogensrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2020,
H19.4 t/m 19.10.1, 19.11.1 en H23.1 t/m 23.4
- Hijma en M.M. Olthof, Compendium Nederlands vermogensrecht, Deventer: Wolters Kluwer
2020, nr. 363-365, 366, 368-385, 389-391, 392, 395-396, 397-400, 401-404
- HR 22 oktober 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO9494, AA 2005/4, p. 261 e.v., m.nt. T. Hartlief
(Endlich/Bouwmachines)
1. Wanneer is iemand aansprakelijk voor schade wegens het niet goed nakomen van
een overeenkomst?
Soorten schadevergoeding:
- Aanvullende schadevergoeding = naast nakoming, vervangende schadevergoeding
o Vertragingsschade = schade die de crediteur lijdt doordat de prestatie uitblijft
o Gevolgschade = schade die de crediteur ten gevolge van een ondeugdelijke prestatie
in zijn overige vermogen
- Vervangende schadevergoeding = een verbintenis tot betaling van de waarde van de
prestatie vervangt de primaire verbintenis.
Vereisten voor schadevergoeding (6:74 lid 1)
1. Tekortkoming in de nakoming van de verbintenis
a. De verbintenis is opeisbaar (= tekortschieten)
b. De prestatie blijft uit of geschiedt ondeugdelijk, dit moet worden bewezen volgens
art. 150 Rv.
i. Resultaatsverbintenissen = er is al sprake van tekortkoming wanneer een
bepaald resultaat niet wordt bereikt. Dit is makkelijker te bewijzen.
ii. Inspanningsverbintenissen = er is al sprake van tekortkoming wanneer
iemand zich niet genoeg inspant. Dit is moeilijker te bewijzen.
c. Het uitblijven van de prestatie mag niet worden gerechtvaardigd door een
opschortingsbevoegdheid.
d. In gevallen waarin 6:74 lid 2 voor schadevergoeding verzuim eist, is pas sprake van
tekortkoming vanaf het moment waarop dat verzuim is ingetreden.
i. Wanneer een nakoming niet blijvend onmogelijk is moet de debiteur, via een
ingebrekestelling, in verzuim zijn. Van verzuim is sprake wanneer niet wordt
nagekomen binnen de in de ingebrekestelling genoemde termijn en dit
toerekenbaar is (6:81-6:83). Onder niet blijvend onmogelijke nakoming
vallen een niet tijdige nakoming en een herstelbare ondeugdelijke nakoming.
ii. Wanneer nakoming wel blijvend onmogelijk is, is er direct sprake van
tekortkoming. Onder een blijvend onmogelijke nakoming vallen
onherstelbare niet-nakomingen en onontkoombare niet-nakoming.
iii. Wat er in een spoedeisende situatie wordt verstaan onder een
ingebrekestelling en dus het verzuim wordt besproken in het
Endlich/Bouwmachines-arrest.
, Endlich/Bouwmachines-arrest
Feiten
Bouwmachines heeft zich jegens Endlich verplicht tijdens de drie verschillende fasen van schilderwerk
deugdelijke steigers aan Endlich ter beschikking te stellen. Endlich heeft de overeenkomst met betrekking tot
de laatste fase laten ontbinden (buitengerechtelijk) en steigers door een ander bedrijf laten plaatsen, omdat
de steigers tijdens de eerste twee fasen allerlei gebrek vertoonde die acuut ingrijpen vergeden, terwijl
Bouwmachines niet bereikbaar was of laks reageerde. Endlich verzoekt dat de buitengerechtelijke ontbinding
voor recht wordt verklaard en schadevergoeding. Bouwmachines vordert betaling van de huurprijs van de
steigers voor de laatste fase.
Rechtsvraag
Heeft Endlich Bouwmachines ingebrekegesteld?
Overweging
Een ingebrekestelling heeft niet de functie om 'het verzuim vast te stellen', maar om de schuldenaar nog een
laatste termijn voor nakoming te geven en aldus nader te bepalen tot welk tijdstip nakoming nog mogelijk is.
Wanneer er sprake is van spoed moet de schuldenaar alsnog in de gelegenheid worden gesteld de
tekortkoming te herstellen. Wanneer de schuldenaar niet meewerkt, brengen de maatstaven van
redelijkheid en billijkheid mee dat verzuim intreedt zonder dat een ingebrekestelling heeft plaatsgevonden.
De schuldeiser kan dan dus volgens art. 6:71 lid 1 de schade opeisen. Schuldeiser hoeft door de spoed geen
schriftelijke mededeling te versturen.
Gevolgen verzuim
Risico-omslag ten nadele van de debiteur (6:84)
Verplichting tot vergoeding van vertragingsschade (6:85)
Omzetting van de verbintenis in een verbintenis tot schadevergoeding (6:87)
Ontbinding van een wederkerige overeenkomst (6:265)
Einde van het verzuim
De debiteur komt alsnog na
Het intreden van schuldeisersverzuim (6:61), wanneer een schuldeiser een
correct aanbod tot nakoming weigert
Verval van de verbintenis
Omzetting in een verbintenis tot vervangende schadevergoeding
Ontbinding van een wederkerige overeenkomst
Vernietiging van een rechtshandeling
Nakoming wordt alsnog blijvend onmogelijk
2. Toerekenbaarheid van de tekortkoming aan de debiteur
- Wanprestatie = de tekortkoming is toerekenbaar
- Overmacht = de tekortkoming is niet toerekenbaar
De tekortkoming moet door de crediteur worden bewezen, de debiteur moet bewijzen dat
hij niet toerekenbaar is. De tekortkoming wordt de debiteur toegerekend, als:
1. Zij te wijten is aan zijn schuld
De tekortkoming is aan de schuld van de debiteur te wijten, indien hij niet voldoende
heeft gedaan om de tekortkoming te voorkomen.
2. Zij voor het risico van de debiteur komt
De debiteur kan ondanks het ontbreken van schuld geen beroep doen op overmacht,
indien de tekortkoming voor zijn rekening komen:
o Krachtens de wet
