Probleem 2
Bronnen: Grondtrekken van het Nederlandse Strafrecht – Kronenberg en De Wilde
- Hoofdstukken 5 en 6
1. Wat is een poging en wat is voorbereiding?
Poging
Wettelijke omschrijving
In art. 45 lid 1 Sr is de poging gedefinieerd. Uit deze bepaling blijkt dat alleen een poging tot misdrijf
strafbaar is. Verder moet voornemen van de dader moeten zijn geopenbaard door een begin van een
uitvoering. In het derde lid wordt gezegd dat de strafbedreiging van een poging tot een misdrijf 1/3 is
van het voltooide misdrijf. Art. 46b Sr stelt dat degene die zijn poging vrijwillig opgeeft, niet strafbaar
is (vrijwillige terugtred).
Theorieën begin van uitvoering
- Subjectieve theorie: bij de subjectieve theorie ligt de nadruk op de intentie van de dader.
Volgens deze theorie is er al sprake van uitvoering wanneer er handelingen worden verricht
die als doel hebben een misdrijf te plegen.
- Objectieve theorie: volgens deze theorie moet de gedraging daadwerkelijk het begin vormen
van voltooiing van het misdrijf. Er wordt hier al meer naar de voltooiing genaderd.
Het Cito-criterium
Cito-criterium = een gedraging moet naar uiterlijke verschijningsvorm beschouwd worden als te zijn
gericht op de voltooiing van het misdrijf.
Uitzendbureau Cito-arrest
Feiten
Twee mannen bellen aan bij uitzendbureau Cito in Amsterdam, nadat zij er redelijk zeker van zijn dat een
geldauto een bedrag aan geld heeft afgegeven bij het uitzendbureau. De mannen hebben zich mogelijk
herkenbaar gemaakt door het dragen van een bromfietshelm en door hun gezichten gedeeltelijk af te
dekken met een trui of sjaal. Een van de mannen is in het bezit van een schietklaar pistool. De andere man
heeft een lege weekendtas bij zich. Het komt niet tot een geslaagde overval, omdat de deur van het
uitzendbureau niet wordt opengedaan.
Rechtsvraag
Zijn de mannen schuldig aan een poging tot misdrijf?
Overweging
De Hoge Raad gaf in dit arrest een nieuw criterium om te kunnen bepalen wanneer er sprake is van een
begin van uitvoering: een gedraging moet naar uiterlijke verschijningsvorm beschouwd worden als te zijn
gericht op de voltooiing van het misdrijf. De gedraging moet geïnterpreteerd worden tegen de achtergrond
van het voornemen. De pogingsleer kent dus vooral een objectieve kant maar heeft ook subjectieve
invloeden.
, Grenswisselkantoor-arrest
Feiten
Twee mannen hebben het plan opgevat om het Grenswisselkantoor in Bladel te overvallen. Zij rijden met
een gestolen auto met valse kentekenplaten nog voor het openingsuur naar het kantoor. In de auto
hebben zij een geladen jachtgeweer, een vals vuurwapen, handboeien en tape om de kantoorbediende
vast te binden. De mannen dragen dubbele kleding en hebben pruiken bij zich. De mannen wachten op
een parkeerplaats af wanneer het kantoor gaat openen. De kantoorbediende opent het kantoor echter
niet omdat hij het niet vertrouwt en hij waarschuwt de politie. Uiteindelijk werden de mannen
aangehouden.
Rechtsvraag
Zijn de mannen schuldig aan een poging tot misdrijf?
Overweging
In deze zaak moest de Hoge Raad antwoord gegeven op de vraag of er hier sprake was van een begin van
uitvoering van een misdrijf afpersing. De Hoge Raad oordeelde dat daarvan in dit geval nog geen sprake
was. Er bestond nog geen poging omdat zij de auto nog niet hadden verlaten.
Zichtbaarheid
Het Videodozen-arrest breidt de reikwijdte van her cito-criterium dus uit, het hoeft namelijk niet
meteen zichtbaar te zijn dat er sprake is van een poging tot een misdrijf, maar dit kan naderhand ook
bewezen worden.
Videodozen-arrest
Feiten
B. wordt door de verdachten op straat benaderd om een videorecorder te kopen, deze wordt hem niet
getoond. B. vertrouwt het niet en doet aangifte bij de politie, hij koopt niet. Politie betrapt de mannen
op heterdaad. In hun auto vinden ze dozen met een foto van een videorecorder erop, in de dozen zit
zand. Ze worden vervolgd voor poging tot oplichting
Rechtsvraag
Is uiterlijke zichtbaarheid ter plekke vereist?
Uitspraak
Toepassing cito criterium -> niet schuldig, want aan de buitenkant was er nog niets te zien van de op
handen zijnde oplichting Hoge Raad: uiterlijke zichtbaarheid is ten tijde van de poging niet vereist. Het
gaat niet zozeer wat er ter plekke zichtbaar is maar het gaat meer om hetgeen achteraf objectief
vaststel baar is. Het gaat niet om het letterlijke zien, maar het weten als je het zou zien Gedraging – cito
arrest gebruikt hier een ruime opvatting, niet alleen fysiek maar alle relevante feiten en
omstandigheden, of deze ter plaatste zichtbaar zijn doet er dan niet toe. Het aanspreken van het
slachtoffer is hier het begin van uitvoering Er is sprake van een begin van uitvoering indien de
gedragingen naar haar uiterlijke verschijningsvorm moeten worden beschouwd als te zijn gericht op de
voltooiing van het misdrijf.
Absoluut ondeugdelijke poging = het gebruikte middel of object maakt het slagen van een poging
onmogelijk, dit is niet strafbaar
Bronnen: Grondtrekken van het Nederlandse Strafrecht – Kronenberg en De Wilde
- Hoofdstukken 5 en 6
1. Wat is een poging en wat is voorbereiding?
Poging
Wettelijke omschrijving
In art. 45 lid 1 Sr is de poging gedefinieerd. Uit deze bepaling blijkt dat alleen een poging tot misdrijf
strafbaar is. Verder moet voornemen van de dader moeten zijn geopenbaard door een begin van een
uitvoering. In het derde lid wordt gezegd dat de strafbedreiging van een poging tot een misdrijf 1/3 is
van het voltooide misdrijf. Art. 46b Sr stelt dat degene die zijn poging vrijwillig opgeeft, niet strafbaar
is (vrijwillige terugtred).
Theorieën begin van uitvoering
- Subjectieve theorie: bij de subjectieve theorie ligt de nadruk op de intentie van de dader.
Volgens deze theorie is er al sprake van uitvoering wanneer er handelingen worden verricht
die als doel hebben een misdrijf te plegen.
- Objectieve theorie: volgens deze theorie moet de gedraging daadwerkelijk het begin vormen
van voltooiing van het misdrijf. Er wordt hier al meer naar de voltooiing genaderd.
Het Cito-criterium
Cito-criterium = een gedraging moet naar uiterlijke verschijningsvorm beschouwd worden als te zijn
gericht op de voltooiing van het misdrijf.
Uitzendbureau Cito-arrest
Feiten
Twee mannen bellen aan bij uitzendbureau Cito in Amsterdam, nadat zij er redelijk zeker van zijn dat een
geldauto een bedrag aan geld heeft afgegeven bij het uitzendbureau. De mannen hebben zich mogelijk
herkenbaar gemaakt door het dragen van een bromfietshelm en door hun gezichten gedeeltelijk af te
dekken met een trui of sjaal. Een van de mannen is in het bezit van een schietklaar pistool. De andere man
heeft een lege weekendtas bij zich. Het komt niet tot een geslaagde overval, omdat de deur van het
uitzendbureau niet wordt opengedaan.
Rechtsvraag
Zijn de mannen schuldig aan een poging tot misdrijf?
Overweging
De Hoge Raad gaf in dit arrest een nieuw criterium om te kunnen bepalen wanneer er sprake is van een
begin van uitvoering: een gedraging moet naar uiterlijke verschijningsvorm beschouwd worden als te zijn
gericht op de voltooiing van het misdrijf. De gedraging moet geïnterpreteerd worden tegen de achtergrond
van het voornemen. De pogingsleer kent dus vooral een objectieve kant maar heeft ook subjectieve
invloeden.
, Grenswisselkantoor-arrest
Feiten
Twee mannen hebben het plan opgevat om het Grenswisselkantoor in Bladel te overvallen. Zij rijden met
een gestolen auto met valse kentekenplaten nog voor het openingsuur naar het kantoor. In de auto
hebben zij een geladen jachtgeweer, een vals vuurwapen, handboeien en tape om de kantoorbediende
vast te binden. De mannen dragen dubbele kleding en hebben pruiken bij zich. De mannen wachten op
een parkeerplaats af wanneer het kantoor gaat openen. De kantoorbediende opent het kantoor echter
niet omdat hij het niet vertrouwt en hij waarschuwt de politie. Uiteindelijk werden de mannen
aangehouden.
Rechtsvraag
Zijn de mannen schuldig aan een poging tot misdrijf?
Overweging
In deze zaak moest de Hoge Raad antwoord gegeven op de vraag of er hier sprake was van een begin van
uitvoering van een misdrijf afpersing. De Hoge Raad oordeelde dat daarvan in dit geval nog geen sprake
was. Er bestond nog geen poging omdat zij de auto nog niet hadden verlaten.
Zichtbaarheid
Het Videodozen-arrest breidt de reikwijdte van her cito-criterium dus uit, het hoeft namelijk niet
meteen zichtbaar te zijn dat er sprake is van een poging tot een misdrijf, maar dit kan naderhand ook
bewezen worden.
Videodozen-arrest
Feiten
B. wordt door de verdachten op straat benaderd om een videorecorder te kopen, deze wordt hem niet
getoond. B. vertrouwt het niet en doet aangifte bij de politie, hij koopt niet. Politie betrapt de mannen
op heterdaad. In hun auto vinden ze dozen met een foto van een videorecorder erop, in de dozen zit
zand. Ze worden vervolgd voor poging tot oplichting
Rechtsvraag
Is uiterlijke zichtbaarheid ter plekke vereist?
Uitspraak
Toepassing cito criterium -> niet schuldig, want aan de buitenkant was er nog niets te zien van de op
handen zijnde oplichting Hoge Raad: uiterlijke zichtbaarheid is ten tijde van de poging niet vereist. Het
gaat niet zozeer wat er ter plekke zichtbaar is maar het gaat meer om hetgeen achteraf objectief
vaststel baar is. Het gaat niet om het letterlijke zien, maar het weten als je het zou zien Gedraging – cito
arrest gebruikt hier een ruime opvatting, niet alleen fysiek maar alle relevante feiten en
omstandigheden, of deze ter plaatste zichtbaar zijn doet er dan niet toe. Het aanspreken van het
slachtoffer is hier het begin van uitvoering Er is sprake van een begin van uitvoering indien de
gedragingen naar haar uiterlijke verschijningsvorm moeten worden beschouwd als te zijn gericht op de
voltooiing van het misdrijf.
Absoluut ondeugdelijke poging = het gebruikte middel of object maakt het slagen van een poging
onmogelijk, dit is niet strafbaar
