Probleem 2
1. Hoe komt een nieuwe wet tot stand, en welke aanpassingen kunnen de Tweede
Kamer en Eerste Kamer maken?
Voorbereiden van het wetsvoorstel
De regering en de 2e kamer mogen een wetsvoorstel indienen art. 82 lid 1 Grondwet.
De gedachte dat een bepaald onderwerp regeling bij de wet vereist, komt op bij de minister tot
wiens gebied het onderwerp behoort. De minister zal een commissie benoemen, belast met het
voorbereiden van het wetsvoorstel. Als het onderwerp bijzonder belangrijk wordt gevonden, wordt
ook wel voor een staatscommissie gekozen, deze wordt bij Koninklijk besluit ingesteld.
1. Indienen bij de ministerraad, Art. 4 lid 2 sub a RvO van ministerraad
Wanneer een wetsvoorstel het departement verlaat, wordt het ingediend bij de ministerraad. Het
wordt naar alle ministers verzonden. Deze plegen raad bij hun ambtenaren en verkregen adviezen in
de vergadering van de raad. Vervolgens kunnen ze er opmerkingen over geven. Deze opmerkingen
kunnen aanleiding zijn voor de voorstellende minister om wijzigingen aan te brengen.
2. Advies Raad van State, Art. 73 Grondwet jo. 17 Wet op de Raad van State
Wanneer de ministerraad akkoord is, wordt het wetsvoorstel bij de Afdeling advisering van de Raad
van State ter overweging aanhangig gemaakt. De Raad brengt over het wetsvoorstel vervolgens hun
advies. De adviezen hebben betrekken om 2 punten:
Inhoud van het wetsvoorstel
De juridische en legislatieve techniek
De adviezen van de Afdeling advisering van de Raad van State zijn in eerste aanleg ten dienste van de
regering. Zij worden op grond van art. 80 lid 2 Grondwet aan de Staten-Generaal overgelegd.
Vervolgens wordt het weer gestuurd naar de minister. Hij is niet verplicht de adviezen van de Raad
van State te volgen.
3. Nadat het wetsvoorstel naar aanleiding van dit advies is omgewerkt of bijgewerkt, zendt de
minister het aan de Koning met het verzoek het voorstel te zenden aan de 2e kamer der
Staten-Generaal, wat de koning doet met een koninklijke boodschap.
Voorbereidend onderzoek door de Tweede Kamer
1. Wetsvoorstellen komen bij een algemene commissie op grond van art. 90 Rvo.
2. De commissie onderzoekt het wetsvoorstel en brengt een verslag uit, art. 91 Rvo.
3. Dit verslag wordt aan de betrokken minister verzonden en aan de leden rondgebracht en
gepubliceerd.
4. Vervolgens maakt de minister een nota waarin hij naar aanleiding van het verslag zijn
zienswijze over de opmerkingen in het verslag neerzet.
5. Wanneer deze opmerkingen hem aanleiding geven tot wetsvoorstel, dan voegt hij een nota
van wijziging toe.
6. Hierna kan de commissie besluiten een nader verslag uit te brengen, art. 94 Rvo. Zij kunnen
in iedere stand van het onderzoek schriftelijk of mondeling met de regering in overleg
treden, art. 27-28 Rvo.
7. Met toestemming van de kamer kan de commissie tot een wetsoverleg besluiten, art. 39
Rvo.
Openbare behandeling, Amendementen (Artikel 96-100 RvO TK)
Vervolgens volgt de openbare behandeling in de plenaire kamer, waarbij leden van de Tweede
Kamer op grond van art. 84 Grondwet amendementen kunnen voorstellen. Als de Tweede Kamer
een amendement aanneemt, dan is daarmee het wetsvoorstel gewijzigd.
Wanneer de minister bezwaar heeft tegen een voorgesteld amendement kan hij verschillende dingen
doen:
, 1. Het amendement laten ontraden
2. Bij aanneming van het amendement berusten in de aangebrachte wijziging.
3. Verklaren dat het amendement onaanvaardbaar is.
4. Verklaren dat het amendement ontoelaatbaar is.
Wanneer een minister, zonder het amendement onaanvaardbaar te hebben verklaard, na de
aanvaarding van amendement en wetsvoorstel door de Tweede kamer alsnog tot de conclusie komt,
dat hij de geamendeerde wet niet met zijn verantwoordelijkheid zou kunnen dekken, kan de regering
altijd nog het wetsvoorstel intrekken, art. 86 Grondwet.
Behandeling in de Eerste Kamer
De behandeling komt in veel opzichten overeen met de behandeling in de Tweede Kamer. Wel gaat
de behandeling vaak minder in details. De Eerste Kamer heeft op grond van art. 85 Grondwet geen
recht van amendement. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel alleen aanvaarden of verwerpen.
De Eerste Kamer moet afwegen of de consequenties van verwerpen van het voorstel, opwegen tegen
het aanvaarden met bepaalde onvolkomenheden. Wanneer de Tweede Kamer een wetsvoorstel toch
door wil hebben, moet zij opnieuw een wetsvoorstel indienen bij de Tweede Kamer. De Eerste Kamer
kan een novelle indienen, een nieuwe wetsvoorstel die erg lijkt op het voorgestelde wet, die weer
opnieuw bekeken moet worden.
Bekrachtiging door de Koning
Is een wetsvoorstel door de Eerste Kamer aangenomen, dan bericht zij dit aan de Koning. Deze
ondertekend het wetsvoorstel. De handtekening van de Koning wordt vergezeld van de
handtekening van de verantwoordelijke minister. Dan is het wetsvoorstel bekrachtigd en tot wet
verheven, art. 87 Grondwet.
2. Hoe verloopt de wijziging van de Grondwet?
Een grondwet moet wijzigbaar zijn. Want een grondwet moet kunnen mee-evolueren. Enerzijds in de
Grondwet bedoeld als een stabiliteit bevorderende factor. Het is dus belangrijk dat wijzigingen niet
te snel gedaan kunnen worden, want dit zou de functie van de grondwet tenietdoen. Dit betekent
dat de grondwet wel gewijzigd kan worden, maar alleen door middel van een procedure die
zwaarder is dan de gewone wetgevingsprocedure. Wanneer dit het geval is, spreek je van rigid
constitution.
Bij de herziening van de Nederlandse Grondwet vinden zowel volksraadpleging als inschakeling van
de gewone wetgevende organen plaats. De gewone organen moeten speciale, zwaardere
voorschriften in acht nemen.
Eerste lezing
Op grond van art. 137 lid 1 Grondwet bepaalt dat in geval van grondwetsherziening de wet verklaart
dat een verandering in de Grondwet in overweging zal worden genomen. Deze wordt ‘eerste-
lezingswet’ of ‘verklaringswet’ genoemd. De eerste lezing heeft het karakter van een voorstel aan de
grondwetgever. De wetgever bepaalt dat een bepaalde grondwetsherziening in overweging zal
worden genomen. Over dit voorstel kan de bevolking zich in verkiezingen uitspreken. In de tweede
lezing wordt over het voorstel door de kamers samen met de regering een beslissing genomen. De
behandeling van een eerste-lezingswetvoorstel geschiedt op dezelfde wijze als bij een gewoon
wetsvoorstel.
Eén uitzondering: op grond van art. 137 lid 2 Grondwet heeft de 2e kamer de bevoegdheid om zo’n
voorstel te splitsen. Dit betekent dat zo’n voorstel dan in 2 of meer wetsvoorstellen uiteenvalt.
1. Hoe komt een nieuwe wet tot stand, en welke aanpassingen kunnen de Tweede
Kamer en Eerste Kamer maken?
Voorbereiden van het wetsvoorstel
De regering en de 2e kamer mogen een wetsvoorstel indienen art. 82 lid 1 Grondwet.
De gedachte dat een bepaald onderwerp regeling bij de wet vereist, komt op bij de minister tot
wiens gebied het onderwerp behoort. De minister zal een commissie benoemen, belast met het
voorbereiden van het wetsvoorstel. Als het onderwerp bijzonder belangrijk wordt gevonden, wordt
ook wel voor een staatscommissie gekozen, deze wordt bij Koninklijk besluit ingesteld.
1. Indienen bij de ministerraad, Art. 4 lid 2 sub a RvO van ministerraad
Wanneer een wetsvoorstel het departement verlaat, wordt het ingediend bij de ministerraad. Het
wordt naar alle ministers verzonden. Deze plegen raad bij hun ambtenaren en verkregen adviezen in
de vergadering van de raad. Vervolgens kunnen ze er opmerkingen over geven. Deze opmerkingen
kunnen aanleiding zijn voor de voorstellende minister om wijzigingen aan te brengen.
2. Advies Raad van State, Art. 73 Grondwet jo. 17 Wet op de Raad van State
Wanneer de ministerraad akkoord is, wordt het wetsvoorstel bij de Afdeling advisering van de Raad
van State ter overweging aanhangig gemaakt. De Raad brengt over het wetsvoorstel vervolgens hun
advies. De adviezen hebben betrekken om 2 punten:
Inhoud van het wetsvoorstel
De juridische en legislatieve techniek
De adviezen van de Afdeling advisering van de Raad van State zijn in eerste aanleg ten dienste van de
regering. Zij worden op grond van art. 80 lid 2 Grondwet aan de Staten-Generaal overgelegd.
Vervolgens wordt het weer gestuurd naar de minister. Hij is niet verplicht de adviezen van de Raad
van State te volgen.
3. Nadat het wetsvoorstel naar aanleiding van dit advies is omgewerkt of bijgewerkt, zendt de
minister het aan de Koning met het verzoek het voorstel te zenden aan de 2e kamer der
Staten-Generaal, wat de koning doet met een koninklijke boodschap.
Voorbereidend onderzoek door de Tweede Kamer
1. Wetsvoorstellen komen bij een algemene commissie op grond van art. 90 Rvo.
2. De commissie onderzoekt het wetsvoorstel en brengt een verslag uit, art. 91 Rvo.
3. Dit verslag wordt aan de betrokken minister verzonden en aan de leden rondgebracht en
gepubliceerd.
4. Vervolgens maakt de minister een nota waarin hij naar aanleiding van het verslag zijn
zienswijze over de opmerkingen in het verslag neerzet.
5. Wanneer deze opmerkingen hem aanleiding geven tot wetsvoorstel, dan voegt hij een nota
van wijziging toe.
6. Hierna kan de commissie besluiten een nader verslag uit te brengen, art. 94 Rvo. Zij kunnen
in iedere stand van het onderzoek schriftelijk of mondeling met de regering in overleg
treden, art. 27-28 Rvo.
7. Met toestemming van de kamer kan de commissie tot een wetsoverleg besluiten, art. 39
Rvo.
Openbare behandeling, Amendementen (Artikel 96-100 RvO TK)
Vervolgens volgt de openbare behandeling in de plenaire kamer, waarbij leden van de Tweede
Kamer op grond van art. 84 Grondwet amendementen kunnen voorstellen. Als de Tweede Kamer
een amendement aanneemt, dan is daarmee het wetsvoorstel gewijzigd.
Wanneer de minister bezwaar heeft tegen een voorgesteld amendement kan hij verschillende dingen
doen:
, 1. Het amendement laten ontraden
2. Bij aanneming van het amendement berusten in de aangebrachte wijziging.
3. Verklaren dat het amendement onaanvaardbaar is.
4. Verklaren dat het amendement ontoelaatbaar is.
Wanneer een minister, zonder het amendement onaanvaardbaar te hebben verklaard, na de
aanvaarding van amendement en wetsvoorstel door de Tweede kamer alsnog tot de conclusie komt,
dat hij de geamendeerde wet niet met zijn verantwoordelijkheid zou kunnen dekken, kan de regering
altijd nog het wetsvoorstel intrekken, art. 86 Grondwet.
Behandeling in de Eerste Kamer
De behandeling komt in veel opzichten overeen met de behandeling in de Tweede Kamer. Wel gaat
de behandeling vaak minder in details. De Eerste Kamer heeft op grond van art. 85 Grondwet geen
recht van amendement. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel alleen aanvaarden of verwerpen.
De Eerste Kamer moet afwegen of de consequenties van verwerpen van het voorstel, opwegen tegen
het aanvaarden met bepaalde onvolkomenheden. Wanneer de Tweede Kamer een wetsvoorstel toch
door wil hebben, moet zij opnieuw een wetsvoorstel indienen bij de Tweede Kamer. De Eerste Kamer
kan een novelle indienen, een nieuwe wetsvoorstel die erg lijkt op het voorgestelde wet, die weer
opnieuw bekeken moet worden.
Bekrachtiging door de Koning
Is een wetsvoorstel door de Eerste Kamer aangenomen, dan bericht zij dit aan de Koning. Deze
ondertekend het wetsvoorstel. De handtekening van de Koning wordt vergezeld van de
handtekening van de verantwoordelijke minister. Dan is het wetsvoorstel bekrachtigd en tot wet
verheven, art. 87 Grondwet.
2. Hoe verloopt de wijziging van de Grondwet?
Een grondwet moet wijzigbaar zijn. Want een grondwet moet kunnen mee-evolueren. Enerzijds in de
Grondwet bedoeld als een stabiliteit bevorderende factor. Het is dus belangrijk dat wijzigingen niet
te snel gedaan kunnen worden, want dit zou de functie van de grondwet tenietdoen. Dit betekent
dat de grondwet wel gewijzigd kan worden, maar alleen door middel van een procedure die
zwaarder is dan de gewone wetgevingsprocedure. Wanneer dit het geval is, spreek je van rigid
constitution.
Bij de herziening van de Nederlandse Grondwet vinden zowel volksraadpleging als inschakeling van
de gewone wetgevende organen plaats. De gewone organen moeten speciale, zwaardere
voorschriften in acht nemen.
Eerste lezing
Op grond van art. 137 lid 1 Grondwet bepaalt dat in geval van grondwetsherziening de wet verklaart
dat een verandering in de Grondwet in overweging zal worden genomen. Deze wordt ‘eerste-
lezingswet’ of ‘verklaringswet’ genoemd. De eerste lezing heeft het karakter van een voorstel aan de
grondwetgever. De wetgever bepaalt dat een bepaalde grondwetsherziening in overweging zal
worden genomen. Over dit voorstel kan de bevolking zich in verkiezingen uitspreken. In de tweede
lezing wordt over het voorstel door de kamers samen met de regering een beslissing genomen. De
behandeling van een eerste-lezingswetvoorstel geschiedt op dezelfde wijze als bij een gewoon
wetsvoorstel.
Eén uitzondering: op grond van art. 137 lid 2 Grondwet heeft de 2e kamer de bevoegdheid om zo’n
voorstel te splitsen. Dit betekent dat zo’n voorstel dan in 2 of meer wetsvoorstellen uiteenvalt.
