natuur
NATUUR
Thema 01 Organismen, rijken en evolutie……………………………. 2
Thema 02 Bouw vorm en functie van planten en dieren…………….. 7
Thema 03 Voortplanting…………………………………………………. 10
Thema 04 Veelvoorkomende planten en dieren in Nederland……. 12
Thema 05 Ecosystemen en milieu………………………………….……15
Lijst dierennamen………………………………………………………….16
Mogelijke tentamenvragen……………………………………...……….17
PO1WO Wereldoriëntatie Natuur Jaar 1
, Thema 01 Organismen, rijken en evolutie
De organismen zijn opgedeeld in 5 rijken.
Bacteriën Schimmels Wieren en algen Planten Dieren
Hebben geen Planten voort wieren vaak in Meercellig. Meercellig.
celkern. met sporen. zoutwater en Bladgroenkorrels, Bewegen,
Hebben geen algen in fotosynthese, de kunnen reageren
bladgroen. zoetwater. Geen plant produceert op prikkels,
hout-en- dus zelf voedsel. hebben zuurstof
bastvaten. Geen Autotroof nodig.
wortels, bloemen (produceert zelf Heterotroof
of vruchten. Wel voedsel) (hebben andere
bladgroenkorrels Bladeren, stengel organismen
of stam, wortels nodig voor
bloemen voedsel)
vruchten.
- Het schimmelrijk
Schimmels planten zich dus voort met sporen. Deze worden aangemaakt in een groot
vruchtlichaam. Dit wordt de paddenstoel genoemd.
Je hebt eencellig schimmels (voorbeeld: gist) en meercellige schimmels. Overal in de lucht
bevinden zich miljoenen sporen. Deze kun je laten uitgroeien tot schimmeldraden. Deze kun
je wel zien (voorbeeld: beschimmelde boterham). De sporen verstuiven via de lucht.
De paddenstoelen kun je verdelen binnen 3 hoofdgroepen.
Plaatjeszwammen Buisjeszwammen Stuifzwammen
voorbeeld: vliegenzwam, voorbeeld: voorbeeld: aardappelbovist
champignon eekhoorntjesbrood
, Schimmels hebben andere organismen nodig om aan hun voedsel te komen.
Er zijn schimmels die voedsel uit levende organismen halen. Dit zijn parasieten
(voorbeeld: meeldauw). Er zijn parasieten schimmels die bomen kunnen aantasten
(voorbeeld: berkenzwam). Wij zien alleen de vruchtlichamen (de zwam), maar in de
boom zit een heel netwerk van schimmeldraden verborgen. Dit netwerk zorgt ervoor
dat de boom langzaam wegrot. Zo’n netwerk noem je mycelium of zwamvlok.
De meeste schimmels echter halen hun voedsel uit dode organismen. Deze schimmels noem
je saprofyten. Samen met bacteriën en bodemdiertjes wordt er gezorgd dat het dode
materiaal afgebroken wordt tot voedingstoffen die de schimmel kan hergebruiken.
Saprofyten vormen een belangrijke rol in de voedselkringloop.
Sommige schimmels leven samen met een plant. Het schimmeldradennetwerk is dan
verbonden met de wortels van de plant. Deze samenlevingsvorm heet symbiose
(voorbeeld korstmos). De schimmel houdt water en zouten voor de plant vast
en de plant kan suikers leveren aan de schimmel.
- Het plantenrijk
Wieren en algen
Wieren maken hun eigen voedsel met behulp van fotosynthese en leven onder water. Ze zijn
belangrijk voor de zuurstof. Meer dan de helft van de zuurstof in de atmosfeer komt door
wieren. Eencellige wieren zijn algen (voorbeeld: groene aanslag aquarium).
Bekende meercellige zeewieren zijn bruine blaaswier en de groene zeesla.
Bekende zoetwaterwieren zijn de kranswier en de zogenaamde flap, dit is een
verzamelnaam voor alle draadvormige wieren in vooral overbemeste sloten.
Algen komen soms ook voor op het land. Vaak wordt dit verstaan onder aanslag op
bijvoorbeeld tegels en boomstammen. Wel hebben deze een vochtige omgeving nodig.
Mossen
Mossen zijn landplanten, maar hebben wel een vochtige omgeving nodig. Ze nemen het
water met daarin opgeloste voedingsstoffen rechtstreeks op. Ze hebben geen wortels, maar
haartjes waarmee ze zich aan de bodem vasthechten. Om water vast te houden en
verdamping tegen te gaan, leven mosplanten in groepen bij elkaar. Ze kunnen uitdrogen,
maar komen weer als een spons tot leven wanneer er weer water beschikbaar komt.
Mossen produceren sporendragers. Dit ziet eruit als een doosje op een steeltje.
Bij droog weer springen deze open en verspreidt het erfelijk materiaal zich.
NATUUR
Thema 01 Organismen, rijken en evolutie……………………………. 2
Thema 02 Bouw vorm en functie van planten en dieren…………….. 7
Thema 03 Voortplanting…………………………………………………. 10
Thema 04 Veelvoorkomende planten en dieren in Nederland……. 12
Thema 05 Ecosystemen en milieu………………………………….……15
Lijst dierennamen………………………………………………………….16
Mogelijke tentamenvragen……………………………………...……….17
PO1WO Wereldoriëntatie Natuur Jaar 1
, Thema 01 Organismen, rijken en evolutie
De organismen zijn opgedeeld in 5 rijken.
Bacteriën Schimmels Wieren en algen Planten Dieren
Hebben geen Planten voort wieren vaak in Meercellig. Meercellig.
celkern. met sporen. zoutwater en Bladgroenkorrels, Bewegen,
Hebben geen algen in fotosynthese, de kunnen reageren
bladgroen. zoetwater. Geen plant produceert op prikkels,
hout-en- dus zelf voedsel. hebben zuurstof
bastvaten. Geen Autotroof nodig.
wortels, bloemen (produceert zelf Heterotroof
of vruchten. Wel voedsel) (hebben andere
bladgroenkorrels Bladeren, stengel organismen
of stam, wortels nodig voor
bloemen voedsel)
vruchten.
- Het schimmelrijk
Schimmels planten zich dus voort met sporen. Deze worden aangemaakt in een groot
vruchtlichaam. Dit wordt de paddenstoel genoemd.
Je hebt eencellig schimmels (voorbeeld: gist) en meercellige schimmels. Overal in de lucht
bevinden zich miljoenen sporen. Deze kun je laten uitgroeien tot schimmeldraden. Deze kun
je wel zien (voorbeeld: beschimmelde boterham). De sporen verstuiven via de lucht.
De paddenstoelen kun je verdelen binnen 3 hoofdgroepen.
Plaatjeszwammen Buisjeszwammen Stuifzwammen
voorbeeld: vliegenzwam, voorbeeld: voorbeeld: aardappelbovist
champignon eekhoorntjesbrood
, Schimmels hebben andere organismen nodig om aan hun voedsel te komen.
Er zijn schimmels die voedsel uit levende organismen halen. Dit zijn parasieten
(voorbeeld: meeldauw). Er zijn parasieten schimmels die bomen kunnen aantasten
(voorbeeld: berkenzwam). Wij zien alleen de vruchtlichamen (de zwam), maar in de
boom zit een heel netwerk van schimmeldraden verborgen. Dit netwerk zorgt ervoor
dat de boom langzaam wegrot. Zo’n netwerk noem je mycelium of zwamvlok.
De meeste schimmels echter halen hun voedsel uit dode organismen. Deze schimmels noem
je saprofyten. Samen met bacteriën en bodemdiertjes wordt er gezorgd dat het dode
materiaal afgebroken wordt tot voedingstoffen die de schimmel kan hergebruiken.
Saprofyten vormen een belangrijke rol in de voedselkringloop.
Sommige schimmels leven samen met een plant. Het schimmeldradennetwerk is dan
verbonden met de wortels van de plant. Deze samenlevingsvorm heet symbiose
(voorbeeld korstmos). De schimmel houdt water en zouten voor de plant vast
en de plant kan suikers leveren aan de schimmel.
- Het plantenrijk
Wieren en algen
Wieren maken hun eigen voedsel met behulp van fotosynthese en leven onder water. Ze zijn
belangrijk voor de zuurstof. Meer dan de helft van de zuurstof in de atmosfeer komt door
wieren. Eencellige wieren zijn algen (voorbeeld: groene aanslag aquarium).
Bekende meercellige zeewieren zijn bruine blaaswier en de groene zeesla.
Bekende zoetwaterwieren zijn de kranswier en de zogenaamde flap, dit is een
verzamelnaam voor alle draadvormige wieren in vooral overbemeste sloten.
Algen komen soms ook voor op het land. Vaak wordt dit verstaan onder aanslag op
bijvoorbeeld tegels en boomstammen. Wel hebben deze een vochtige omgeving nodig.
Mossen
Mossen zijn landplanten, maar hebben wel een vochtige omgeving nodig. Ze nemen het
water met daarin opgeloste voedingsstoffen rechtstreeks op. Ze hebben geen wortels, maar
haartjes waarmee ze zich aan de bodem vasthechten. Om water vast te houden en
verdamping tegen te gaan, leven mosplanten in groepen bij elkaar. Ze kunnen uitdrogen,
maar komen weer als een spons tot leven wanneer er weer water beschikbaar komt.
Mossen produceren sporendragers. Dit ziet eruit als een doosje op een steeltje.
Bij droog weer springen deze open en verspreidt het erfelijk materiaal zich.
