Multatuli, een romanticus?
‘’Ik ben makelaar in koffie, en woon op de Lauriergracht, no.
37.’’
‘Max Havelaar’, een van de belangrijkste en befaamde literaire werken van de
Nederlandse geschiedenis. Het is geschreven in de 19 e eeuw door Eduard
Douwes Dekker en heeft voor veel ophef gezorgd in de destijdse Nederlandse
politiek. Het is een uniek boek geschreven door een witte man die opkwam
voor de inheemse bevolking van het voormalig Nederlands-Indië. Voor velen is
hij een voorbeeld geworden die geprezen werd om zijn moedige daden, maar is
dit boek meer dan een politiek statement en kan het gekarakteriseerd worden
als een roman? Velen zeggen van niet, maar is zijn werk toch te linken aan de
romantische periode?
Voorafgaand aan de romantische periode was er de periode van de Verlichting waarbij de
literatuur vooral didactisch was, nieuwe dingen leren en onderzoeken was belangrijk. Men was
optimistisch om nieuwe dingen te ontdekken. Daarnaast gold dat men zelf verantwoordelijk was
voor het geluk of ongeluk in het leven en kreeg god een minder grote rol. Toen echter de
romantische periode aan brak kwam hier verandering in. Gevoel, verbeelding, intuïtie en
creativiteit werd heel belangrijk, gevoel ging boven verstand. Ook andere kenmerken zoals de
hernieuwde interesse in de ongerepte natuur en het verleden, met dan voornamelijk de
middeleeuwen, deden hun intrede. Daarnaast was individualisme een belangrijk kenmerk dat
vaak terugkwam in de romantische periode. Men vond dat ieder mens uniek was met een eigen
cultuur en manier van leven.
In Nederland heeft de romantische literatuur volgens sommigen minder betekenis gehad dan in
andere landen, voornamelijk door de calvinistische volksaard. De eigenschappen van vele
Nederlanders stonden vaak sterk in contrast met die van de romantiek. Eigenschappen als
ingetogen zijn in het uiten van emoties, soberheid en de vaak starre en conventionele denkwijze
zorgden voor een andere visie op veel dingen. Desondanks zijn er wel auteurs die zijn verbonden
met de Romantiek. Een uitstekend voorbeeld is Multatuli, een pseudoniem voor Eduard Douwes
Dekker. Zijn debuutroman ‘Max Havelaar’ of ‘De koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-
Maatschappij’ is een welbekend werk en geeft een goed beeld van een boek dat behoort tot de
romantische literatuur.
Vele kenmerken van de Romantiek spelen een rol in ‘Max Havelaar’.
Allereerst, de aanwezigheid van gevoel. Een duidelijk kenmerk van de Romantiek is het belang
van gevoel en verkiezen van gevoel boven verstand. Dit komt naar voren in de gehele kern van
het boek, Max Havelaar is fel tegen de uitbuiting van het Indonesische volk in Nederlands-Indië.
Hij strijdt hier dan ook tegen en is het niet eens met hoe de mensen behandeld worden. Zijn
gevoel van onrechtvaardigheid overheerst. Hij heeft respect voor elk mens en vind dat ieder
mens het dan ook verdient om goed behandeld te worden. “Er is maar een zonde, een
misdaad, een slechtheid; gebrek aan hart”
Ondanks dat Max Havelaar er beter vanaf zou zijn gekomen wanneer hij niet in opstand was
gekomen en zijn werk was blijven doen in Rangkasbitung koos hij toch voor zijn gevoel. Zijn
‘’Ik ben makelaar in koffie, en woon op de Lauriergracht, no.
37.’’
‘Max Havelaar’, een van de belangrijkste en befaamde literaire werken van de
Nederlandse geschiedenis. Het is geschreven in de 19 e eeuw door Eduard
Douwes Dekker en heeft voor veel ophef gezorgd in de destijdse Nederlandse
politiek. Het is een uniek boek geschreven door een witte man die opkwam
voor de inheemse bevolking van het voormalig Nederlands-Indië. Voor velen is
hij een voorbeeld geworden die geprezen werd om zijn moedige daden, maar is
dit boek meer dan een politiek statement en kan het gekarakteriseerd worden
als een roman? Velen zeggen van niet, maar is zijn werk toch te linken aan de
romantische periode?
Voorafgaand aan de romantische periode was er de periode van de Verlichting waarbij de
literatuur vooral didactisch was, nieuwe dingen leren en onderzoeken was belangrijk. Men was
optimistisch om nieuwe dingen te ontdekken. Daarnaast gold dat men zelf verantwoordelijk was
voor het geluk of ongeluk in het leven en kreeg god een minder grote rol. Toen echter de
romantische periode aan brak kwam hier verandering in. Gevoel, verbeelding, intuïtie en
creativiteit werd heel belangrijk, gevoel ging boven verstand. Ook andere kenmerken zoals de
hernieuwde interesse in de ongerepte natuur en het verleden, met dan voornamelijk de
middeleeuwen, deden hun intrede. Daarnaast was individualisme een belangrijk kenmerk dat
vaak terugkwam in de romantische periode. Men vond dat ieder mens uniek was met een eigen
cultuur en manier van leven.
In Nederland heeft de romantische literatuur volgens sommigen minder betekenis gehad dan in
andere landen, voornamelijk door de calvinistische volksaard. De eigenschappen van vele
Nederlanders stonden vaak sterk in contrast met die van de romantiek. Eigenschappen als
ingetogen zijn in het uiten van emoties, soberheid en de vaak starre en conventionele denkwijze
zorgden voor een andere visie op veel dingen. Desondanks zijn er wel auteurs die zijn verbonden
met de Romantiek. Een uitstekend voorbeeld is Multatuli, een pseudoniem voor Eduard Douwes
Dekker. Zijn debuutroman ‘Max Havelaar’ of ‘De koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-
Maatschappij’ is een welbekend werk en geeft een goed beeld van een boek dat behoort tot de
romantische literatuur.
Vele kenmerken van de Romantiek spelen een rol in ‘Max Havelaar’.
Allereerst, de aanwezigheid van gevoel. Een duidelijk kenmerk van de Romantiek is het belang
van gevoel en verkiezen van gevoel boven verstand. Dit komt naar voren in de gehele kern van
het boek, Max Havelaar is fel tegen de uitbuiting van het Indonesische volk in Nederlands-Indië.
Hij strijdt hier dan ook tegen en is het niet eens met hoe de mensen behandeld worden. Zijn
gevoel van onrechtvaardigheid overheerst. Hij heeft respect voor elk mens en vind dat ieder
mens het dan ook verdient om goed behandeld te worden. “Er is maar een zonde, een
misdaad, een slechtheid; gebrek aan hart”
Ondanks dat Max Havelaar er beter vanaf zou zijn gekomen wanneer hij niet in opstand was
gekomen en zijn werk was blijven doen in Rangkasbitung koos hij toch voor zijn gevoel. Zijn
