Hart aandoeningen
Specifieke opvang en zorg voor een patiënt met verschillende hart aandoeningen.
Anatomie hart.
A: vena subclavia
B: rechter atrium I: tricuspidalisklep
C: rechter ventrikel
D: arteria pulmonalis (rechter en linker), enige slagader met veneusbloed
E: vena pulmonalis, zuurstof rijkbloed. Hoeveel venapulmonalissen 4. Elke long 2.
F: linker atrium I: Mitralisklep
G: linker ventrikel
H: Aorta (aorta ascendens, aorta boog, aorta descendens) I: aortaklep
Lagen van het hart
De hartwand bestaat uit 3 afzonderlijke lagen:
Pericard Hartzakje (Buitenste laag)
- Dit vlies zit aan het middenrif en borstvlies
- In dit hartzakje zit vocht, om ervoor te zorgen dat er minimale wrijving ontstaat als het hart
samentrekt
- Is opgebouwd uit een pariëtaal blad (buitenste blad) en een visceraal blad (binnenste blad)
- Viscerale blad: produceert pericardvocht (normaal tot max. 50ml)
Epicard Hartvlies buitenkant
- Vlies om het spierweefsel (myocard) aan de buitenkant
Myocard Hartspier (Middelste laag)
Endocard Hartvlies (Binnenste laag)
- Het endocard is de binnenbekleding die direct contact maakt met het bloed in de boezems en
hartkamers
- Het endocard loopt door in de binnenwand van de bloedvaten en vormt ook de bekleding van de
hartkleppen
1
, Hart aandoeningen
Een ontsteking van het hart
- Endocarditis
- Myocarditis
- Pericarditis
Endocarditis
Ontsteking van de binnenste laag van het hart en/of een hartklep (endotheel). Wordt meestal
veroorzaakt door bacteriën die in de bloedbaan komen, maar ook schimmels of reumatische
beschadigingen kunnen een endocarditis veroorzaken.
- Infectieuze endocarditis wordt onderverdeeld in een acute of een subacute vorm, afhankelijk van
de verwekker. Het onderscheid is minder scherp geworden, minder agressieve bacteriën kunnen
ook een acuut beeld veroorzaken.
- Endocarditis tijdens een bacteriemie is het grootst als de kleppen afwijkend zijn of als er een
afwijkende stroompatroon bestaat, waardoor het endotheel reeds beschadigd is.
- Door de infectie ontstaat er een vegetatie, een wratachtige ophoping van bloedplaatjes, fibrine,
leukocyten en bacteriën. Het ontstaat meestal stroomafwaarts van de beschadigde klep.
- Belangrijkste verwekkers: streptokok, stafylokok en de pneumokok. Echter, bijna alle soorten
bacteriën kunnen een endocarditis veroorzaken.
- Micro-embolie vorming (vegetatie) icva, ptechiën, hartinfarct.
Symptomen:
- langdurige subfebriele temperatuur of hoge koorts
- Koude rillingen
- Algehele malaise
- Nachtzweten
- Splinterbloedinkjes onder de nagel
- Petechiën
- Soms vaatafsluiting door losgeraakte vegetatie.
Diagnostiek:
- Hart luisteren: hartruisje hoorbaar
- Echografie: vegetaties, abcesvorming, gedeeltelijke loslating van een kunstklep en/of lekkage van
een hartklep.
- ECG
- X-thorax
- Bloedonderzoek: verhoogde bezinkingssnelheid van de erytrocyten, anemie en een
linksverschuiving van de leukocyten meer onrijpe cellen. Het totale aantal leukocyten is meestal
niet verhoogd.
- Pet/ct-scan: bij kunstklep.
Als op basis van het klinische beeld wordt gedacht aan infectieuze endocarditis, moet deze bevestigd
worden met een positieve bloedkweek.
Soms is het moeilijk om de diagnose te stellen. Soms heeft de patiënt al antibiotica gehad, waardoor
bloedkweken negatief uit komen.
Hiervoor is de criteria van Duke opgesteld met major en minor citeria.
Op basis van de diagnose endocarditis zijn twee major criteria nodig of een major in combinatie met
drie minor of vijf minor criteria.
2
, Hart aandoeningen
Criteria van Duke:
Major criteria: bloedkweken positief (2 verschillende afnames), beeldvorming positief (echografie).
Minor criteria: koorts, iv drugs, vasculaire afwijkingen, immunologische afwijkingen in het bloed,
positieve bloedkweken (niet volgens major), niet-conclusief echocardiogram.
Complicaties:
- Embolievorming van vegetaties
- Kleplekkage/disfunctie
- hierdoor kans op hartfalen
- Abcessen in de hartspier
- Metastatische abcessen (verspreiding abcessen op andere plaatsen in het lichaam)
- Haardnefritis (immuuncomplexaandoening)
- Acute haardvormige ontsteking van de schors van de nier bij ernstige infectieziekten
- Diffuse intravasale stolling (DIS)
- Systemische stollingsactivatie met als gevolg trombose van middelgrote en kleine vaten,
leidend tot orgaan falen en verhoogde bloedingsneiging
- Verspreiding bacterie via bloedbaan
- Kans op sepsis
- mycotische (door schimmels veroorzaakte) aneurysmata (hersenen, abdominale aorta)
- Loslating kunstklep
Behandeling:
- Intraveneuze therapie: antibiotica minimaal 4-6 weken,
- Controle infectieparameters.
- Acuut/subacuut.
- Bij complicaties, zoals klepdisfunctie met hartfalen, kan een klepvervanging noodzakelijk zijn.
- Bij recidiverende embolieën van vegetaties, of als de infectie niet bestreden kan worden, is
chirurgisch ingrijpen geïndiceerd.
Endocarditis profylaxe:
- Wordt toegepast bij patiënten met een verhoogde kans op het krijgen van endocarditis, met
aangeboren of verworven afwijkingen van het hart, die een diagnostische of therapeutische ingreep
ondergaan waarbij bacteriemie kan optreden. Vaak wordt vooraf profylactisch antibiotica gestart.
Myocarditis.
Ontsteking van de hartspier zelf.
Oorzaak:
- Viraal, bacterieel of immunologisch.
- Overgevoeligheid medicatie
- Bestraling
- Auto-immuunziekte
3
Specifieke opvang en zorg voor een patiënt met verschillende hart aandoeningen.
Anatomie hart.
A: vena subclavia
B: rechter atrium I: tricuspidalisklep
C: rechter ventrikel
D: arteria pulmonalis (rechter en linker), enige slagader met veneusbloed
E: vena pulmonalis, zuurstof rijkbloed. Hoeveel venapulmonalissen 4. Elke long 2.
F: linker atrium I: Mitralisklep
G: linker ventrikel
H: Aorta (aorta ascendens, aorta boog, aorta descendens) I: aortaklep
Lagen van het hart
De hartwand bestaat uit 3 afzonderlijke lagen:
Pericard Hartzakje (Buitenste laag)
- Dit vlies zit aan het middenrif en borstvlies
- In dit hartzakje zit vocht, om ervoor te zorgen dat er minimale wrijving ontstaat als het hart
samentrekt
- Is opgebouwd uit een pariëtaal blad (buitenste blad) en een visceraal blad (binnenste blad)
- Viscerale blad: produceert pericardvocht (normaal tot max. 50ml)
Epicard Hartvlies buitenkant
- Vlies om het spierweefsel (myocard) aan de buitenkant
Myocard Hartspier (Middelste laag)
Endocard Hartvlies (Binnenste laag)
- Het endocard is de binnenbekleding die direct contact maakt met het bloed in de boezems en
hartkamers
- Het endocard loopt door in de binnenwand van de bloedvaten en vormt ook de bekleding van de
hartkleppen
1
, Hart aandoeningen
Een ontsteking van het hart
- Endocarditis
- Myocarditis
- Pericarditis
Endocarditis
Ontsteking van de binnenste laag van het hart en/of een hartklep (endotheel). Wordt meestal
veroorzaakt door bacteriën die in de bloedbaan komen, maar ook schimmels of reumatische
beschadigingen kunnen een endocarditis veroorzaken.
- Infectieuze endocarditis wordt onderverdeeld in een acute of een subacute vorm, afhankelijk van
de verwekker. Het onderscheid is minder scherp geworden, minder agressieve bacteriën kunnen
ook een acuut beeld veroorzaken.
- Endocarditis tijdens een bacteriemie is het grootst als de kleppen afwijkend zijn of als er een
afwijkende stroompatroon bestaat, waardoor het endotheel reeds beschadigd is.
- Door de infectie ontstaat er een vegetatie, een wratachtige ophoping van bloedplaatjes, fibrine,
leukocyten en bacteriën. Het ontstaat meestal stroomafwaarts van de beschadigde klep.
- Belangrijkste verwekkers: streptokok, stafylokok en de pneumokok. Echter, bijna alle soorten
bacteriën kunnen een endocarditis veroorzaken.
- Micro-embolie vorming (vegetatie) icva, ptechiën, hartinfarct.
Symptomen:
- langdurige subfebriele temperatuur of hoge koorts
- Koude rillingen
- Algehele malaise
- Nachtzweten
- Splinterbloedinkjes onder de nagel
- Petechiën
- Soms vaatafsluiting door losgeraakte vegetatie.
Diagnostiek:
- Hart luisteren: hartruisje hoorbaar
- Echografie: vegetaties, abcesvorming, gedeeltelijke loslating van een kunstklep en/of lekkage van
een hartklep.
- ECG
- X-thorax
- Bloedonderzoek: verhoogde bezinkingssnelheid van de erytrocyten, anemie en een
linksverschuiving van de leukocyten meer onrijpe cellen. Het totale aantal leukocyten is meestal
niet verhoogd.
- Pet/ct-scan: bij kunstklep.
Als op basis van het klinische beeld wordt gedacht aan infectieuze endocarditis, moet deze bevestigd
worden met een positieve bloedkweek.
Soms is het moeilijk om de diagnose te stellen. Soms heeft de patiënt al antibiotica gehad, waardoor
bloedkweken negatief uit komen.
Hiervoor is de criteria van Duke opgesteld met major en minor citeria.
Op basis van de diagnose endocarditis zijn twee major criteria nodig of een major in combinatie met
drie minor of vijf minor criteria.
2
, Hart aandoeningen
Criteria van Duke:
Major criteria: bloedkweken positief (2 verschillende afnames), beeldvorming positief (echografie).
Minor criteria: koorts, iv drugs, vasculaire afwijkingen, immunologische afwijkingen in het bloed,
positieve bloedkweken (niet volgens major), niet-conclusief echocardiogram.
Complicaties:
- Embolievorming van vegetaties
- Kleplekkage/disfunctie
- hierdoor kans op hartfalen
- Abcessen in de hartspier
- Metastatische abcessen (verspreiding abcessen op andere plaatsen in het lichaam)
- Haardnefritis (immuuncomplexaandoening)
- Acute haardvormige ontsteking van de schors van de nier bij ernstige infectieziekten
- Diffuse intravasale stolling (DIS)
- Systemische stollingsactivatie met als gevolg trombose van middelgrote en kleine vaten,
leidend tot orgaan falen en verhoogde bloedingsneiging
- Verspreiding bacterie via bloedbaan
- Kans op sepsis
- mycotische (door schimmels veroorzaakte) aneurysmata (hersenen, abdominale aorta)
- Loslating kunstklep
Behandeling:
- Intraveneuze therapie: antibiotica minimaal 4-6 weken,
- Controle infectieparameters.
- Acuut/subacuut.
- Bij complicaties, zoals klepdisfunctie met hartfalen, kan een klepvervanging noodzakelijk zijn.
- Bij recidiverende embolieën van vegetaties, of als de infectie niet bestreden kan worden, is
chirurgisch ingrijpen geïndiceerd.
Endocarditis profylaxe:
- Wordt toegepast bij patiënten met een verhoogde kans op het krijgen van endocarditis, met
aangeboren of verworven afwijkingen van het hart, die een diagnostische of therapeutische ingreep
ondergaan waarbij bacteriemie kan optreden. Vaak wordt vooraf profylactisch antibiotica gestart.
Myocarditis.
Ontsteking van de hartspier zelf.
Oorzaak:
- Viraal, bacterieel of immunologisch.
- Overgevoeligheid medicatie
- Bestraling
- Auto-immuunziekte
3
