Samenvatting Histologie van tand en omliggende weefsels

Histogenese van de tand & de
omgevende weefsels
Inhoud
1. Algemene ontwikkeling van tand- en steunweefsels...............................2
1.1 Inleiding..............................................................................................2
1.2 Embryologie van de mondholte..........................................................3
1.3 Initiatie van de tandkiem....................................................................3
1.4 Morfogenese en histogenese van de tandkroonweefsels....................6
1.4.1 Het knopstadium..........................................................................6
1.4.2 Het kapstadium............................................................................6
1.4.3 Het klokstadium............................................................................7
1.4.4 Kroonstadium................................................................................9
1.5 Wortelvorming....................................................................................9
1.5 Vorming van de steunweefsels.........................................................10
2. Ontwikkeling van het parodontium........................................................11
2.1 Amelogenese....................................................................................11
2.1.1 Secretie en maturatie.................................................................11
2.1.2 Histologische differentiatie van de ameloblast...........................11
2.2 Dentinogenese en ontwikkeling van de pulpa..................................13
2.2.1 Dentinogenese............................................................................13
2.1.1 Histologische differentiatie van de odontoblast..........................14
2.1.2 Manteldentine.............................................................................15
2.1.3 Primair dentine...........................................................................16
2.1.4 Intratubulair dentine...................................................................16
2.1.5 Radiculair dentine of worteldentine............................................17
2.1.6 Secundair en tertiair dentine......................................................17
2.2 Ontwikkeling van de pulpa................................................................18
3. Ontwikkeling van het parodontium........................................................18
3.1 Cementogenese................................................................................19
3.2 Vorming van het parodontaal ligament.............................................19
3.3 Vorming van het alveolaire bot.........................................................20

1

, 3.4 Aanhechtingsepitheel (AHE).............................................................20




1. Algemene ontwikkeling van tand- en
steunweefsels
1.1 Inleiding
5 fasen tijdens de ontwikkeling van tandkiem & omringende
steunweefsels:


2

, 1. Cytoplasmatische „programmatie‟ : cytoplasmatische
onderdelen worden gevormd en gestockeerd. De selectie en
expressie van een aantal genen, die deze programmatie activeren
en sturen, worden bepaald.
2. Inductie (of initiatie) : een celgroep stimuleert een andere
celgroep tot de ontwikkeling van een verschillend celtype.
3. Determinatie : de ontwikkelingsrichting wordt onomkeerbaar.
4. Morfogenese : de vormgeving wordt definitief vastgelegd op
celniveau (celproliferatie en –migratie).
5. Differentiatie (of histogenese) : onder invloed van
gespecialiseerde eiwitten wordt de vorming van specifieke weefsels
voltooid.

1.2 Embryologie van de mondholte
 Na bevruchting: snelle proliferatie + migratie van cellen
 Week 3: vorming 3 primitieve weefsellagen
 Ectoderm, mesoderm en endoderm
 Week 3-8: differentiatie hoofd, aangezicht en tand- en
steunweefsels
 Aan dorsale zijde van embryo: neurale tube
 Uit voorste zone: ontwikkelt tot de hersenen
 Uit distale zone: ontwikkelen reuk-, oog- en oorplacodes
 Ectoderm: buitenste weefselbegrenzing van het stomodeum
(primitieve mondholte)
 Ectomesenchym: vormen grootste deel van het bindweefsel van het
hoofd

Doel: wil aanduiden wat effect kan zijn van
verstoring van normale embryo en welke
structuren w aangetast

29-40ste dag: als er in deze momenten iets
gebeurd kan je hazenlip krijgen (nasal-1-palate)



Vrijwel alle craniofaciale weefsels zijn afkomstig van
migrator-cellen (zie pijltjes) van de neurale lijst



1.3 Initiatie van de tandkiem
 Week 5: vorming primaire epitheliale band



3