POLITIEKE EN INSTITUTIONELE GESCHIEDENIS
VAN BELGIË EN DE NEDERLANDEN
INLEIDING
WAT?
- Politieke en institutionele geschiedenis van België en de Nederlanden
o Politieke geschiedenis
o Institutionele geschiedenis
o België en de Nederlanden
CURSUSMATERIAAL
- Slides = basis
- Syllabus
- Literatuur: 1942: het jaar van de stilte
- Informatieve teksten op blackboard!
o (besproken teksten)
EXAMEN
- 50% multiple choice
- 50% open vragen (2à3)
- Wetboek toegelaten
WAAROM?
- Metajuridica = rechtsgeschiedenis
o Geschiedenis van het recht en de instellingen
o Hoe samen leven
o Maatschappij: regels en sancties
o Relevant voor vandaag – inzicht verwerven in de maatschappij
o Binnen rechtenopleiding:
▪ Inleidende duiding
▪ Wetenschappelijke vorming
▪ Komt uit de Historische Rechtsschule
• Carl Friedrich von Savigny (1779-1861)
o Duits
o Volk & Recht begrijpen
• Recht drukt de VOLKSGEIST uit
1
, “La Grèce périt quand l’art y devintacadémique, quand il fut réclamé par dessavants
oubliant la source populaire d’oùil sortait. Rome a dégénéré quand le Droitest devenu le
monopole des jurisconsultes”
–
Edmond Picard, 1894
o Belgische jurist en literator
- Geschiedenis dient het recht
o Heuristiek - Toepassing van de norm in de tijd
▪ Toepassing op gebeurtenis → zelfde tijd
▪ Wet van die tijd toepassen op die gebeurtenis
o Interpreteren - Correct begrip van de norm
o Hulp bij schets maatschappij
- Recht dient de geschiedenis
o Instelling: drager van de (politieke) macht
o Bronnen
- !!! Iets is pas een misdrijf wanneer er een wet voor bestaat
- Continuïteit
o Evolutie is de regel, Revolutie is de uitzondering
o Materiële continuïteit → werkelijke land = realiteit
o Formele continuïteit → wettelijke land = volgens de wet
o Vaak conservatief, soms progressief
o Op Micro-vlak
▪ Juristen aan beide zijden van een geschil
• Advocaat aan beide partijen
▪ Elk zijn waarheid
• Soms fouten → menselijk
- Kritische reflex
- Papier is ‘gewillig’
o Historicus = kritisch
▪ Jurist moet dat ook zijn
o Kritische vragen stellen bij elke tekst
o Mensen moeten recht vervullen, het op papier zetten is niet voldoende
2
,- Historische achtergrond
o Ken de context!
▪ Volg sociale media!
o Begincompetentie: overzicht geschiedenis
o Tijdvakken: oudheid, middeleeuwen, vroegmoderne tijd, nieuwste tijd
- Zelfrelativering en kritiek
- Recht wordt bepaald door
o Politieke macht
o Cultuur, taal, geografie, klimaat, …
o Zelfs toeval (vb. Geen RR in common law landen)
- Jurist is conservatief/progressief
o Conservatief: behoud en dekmantelfunctie
o Progressief: vernieuwing in speerpuntfunctie
▪ Vb. Dynamische of statische interpretatie van Amerikaanse grondwet
3
, DEEL 1 – ANCIEN RÉGIME (CA. 1000-1795)
- Ancien régime = middeleeuwen + vroegmoderne periode
HOOFSTUK 1 – DE TERRITORIALE VORSTENDOMMEN
KAART
- Romeinse rijk
o Grootste rijk ter wereld
o Alles rond Middellandse Zee → Recht afkomstig van Mid. Zeegebied
- Kaart: Verplaatsende bevolkingsstromen: ca 4e eeuw n.C.
o niet kennen, wel begrijpen
4
VAN BELGIË EN DE NEDERLANDEN
INLEIDING
WAT?
- Politieke en institutionele geschiedenis van België en de Nederlanden
o Politieke geschiedenis
o Institutionele geschiedenis
o België en de Nederlanden
CURSUSMATERIAAL
- Slides = basis
- Syllabus
- Literatuur: 1942: het jaar van de stilte
- Informatieve teksten op blackboard!
o (besproken teksten)
EXAMEN
- 50% multiple choice
- 50% open vragen (2à3)
- Wetboek toegelaten
WAAROM?
- Metajuridica = rechtsgeschiedenis
o Geschiedenis van het recht en de instellingen
o Hoe samen leven
o Maatschappij: regels en sancties
o Relevant voor vandaag – inzicht verwerven in de maatschappij
o Binnen rechtenopleiding:
▪ Inleidende duiding
▪ Wetenschappelijke vorming
▪ Komt uit de Historische Rechtsschule
• Carl Friedrich von Savigny (1779-1861)
o Duits
o Volk & Recht begrijpen
• Recht drukt de VOLKSGEIST uit
1
, “La Grèce périt quand l’art y devintacadémique, quand il fut réclamé par dessavants
oubliant la source populaire d’oùil sortait. Rome a dégénéré quand le Droitest devenu le
monopole des jurisconsultes”
–
Edmond Picard, 1894
o Belgische jurist en literator
- Geschiedenis dient het recht
o Heuristiek - Toepassing van de norm in de tijd
▪ Toepassing op gebeurtenis → zelfde tijd
▪ Wet van die tijd toepassen op die gebeurtenis
o Interpreteren - Correct begrip van de norm
o Hulp bij schets maatschappij
- Recht dient de geschiedenis
o Instelling: drager van de (politieke) macht
o Bronnen
- !!! Iets is pas een misdrijf wanneer er een wet voor bestaat
- Continuïteit
o Evolutie is de regel, Revolutie is de uitzondering
o Materiële continuïteit → werkelijke land = realiteit
o Formele continuïteit → wettelijke land = volgens de wet
o Vaak conservatief, soms progressief
o Op Micro-vlak
▪ Juristen aan beide zijden van een geschil
• Advocaat aan beide partijen
▪ Elk zijn waarheid
• Soms fouten → menselijk
- Kritische reflex
- Papier is ‘gewillig’
o Historicus = kritisch
▪ Jurist moet dat ook zijn
o Kritische vragen stellen bij elke tekst
o Mensen moeten recht vervullen, het op papier zetten is niet voldoende
2
,- Historische achtergrond
o Ken de context!
▪ Volg sociale media!
o Begincompetentie: overzicht geschiedenis
o Tijdvakken: oudheid, middeleeuwen, vroegmoderne tijd, nieuwste tijd
- Zelfrelativering en kritiek
- Recht wordt bepaald door
o Politieke macht
o Cultuur, taal, geografie, klimaat, …
o Zelfs toeval (vb. Geen RR in common law landen)
- Jurist is conservatief/progressief
o Conservatief: behoud en dekmantelfunctie
o Progressief: vernieuwing in speerpuntfunctie
▪ Vb. Dynamische of statische interpretatie van Amerikaanse grondwet
3
, DEEL 1 – ANCIEN RÉGIME (CA. 1000-1795)
- Ancien régime = middeleeuwen + vroegmoderne periode
HOOFSTUK 1 – DE TERRITORIALE VORSTENDOMMEN
KAART
- Romeinse rijk
o Grootste rijk ter wereld
o Alles rond Middellandse Zee → Recht afkomstig van Mid. Zeegebied
- Kaart: Verplaatsende bevolkingsstromen: ca 4e eeuw n.C.
o niet kennen, wel begrijpen
4
